عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی و استاد اقتصاد گفت: وقتی در اقتصاد ظرفیت کافی وجود نداشته باشد تامین مالی به هر شکلی منجر به افزایش تقاضا میشود و افزایش تقاضا نیز قیمتها را بالا میبرد در حالی که سیاستگذار به زعم خود تسهیلات و وام و اوراق گام به تولیدکننده در راستای کاهش قیمت تمام شده میدهد، قیمتی که در واقعیت هیچگاه به نفع مشتری به دلیل پایین بودن ظرفیت عوامل تولید در اقتصاد ایران با شرایط کنونی ایجاد نمیشود.
«کامران ندری» کارشناس و تحلیلگر اقتصادی و عضو پژوهشکده پولی و بانکی در گفتوگو با «بصیرت» نگاهی دارد به موضوع اعطای تسهیلات و وام در قالب طرحهای بانک مرکزی و آثار این طرحها بر روند تولید، وی در پاسخ به این پرسش که آیا طرحهای بانک مرکزی در راستای حمایت مالی از تولید به نفع تولیدکننده و در نهایت مشتری بوده، گفت: در صورتی که تقاضا در اقتصاد بیشتر از ظرفیت تعادلی باشد این روند منجر به تورم میشود، بدین معنا که فرقی نمیکند بانک مرکزی وام و تسهیلات به بخش تولید اعطا کند یا اینکه اوراق گام در اختیار تولید کننده قرار دهد. اگر قبول کنیم و بپذیریم علت تورم مازاد تقاضا است یعنی تقاضایی که اینک در اقتصاد برای کالا و خدمات وجود دارد حال این تقاضا کالا و خدمات مصرفی باشد یا کالا و خدمات سرمایهگذاری باشد با توجه به اینکه اقتصاد ما ظرفیتی دارد این رویه نمیتواند کمککننده باشد و مانع از تورمی شود که در بخش مصرف ایجاد میشود.
وی در این باره توضیح بیشتری داد و گفت: به عنوان مثال فکر کنید ظرفیت در دو حوزه خدمات و سرمایهگذاری و خدماتی که به تولید کمک میکند ۲۰ یا ۳۰ باشد، اما تقاضا برای آن ۵۰ باشد طبیعتاً وقتی تقاضا از این ظرفیت تولید بیشتر باشد خود به خود قیمت کالاها و خدماتی که به تولید و سرمایهگذاری کمک میکند افزایش مییابد لذا این موارد در نهایت روی قیمت تمام شده محصولی که تولید میشود اثرگذار است و منجر به بالا رفتن قیمت میشود.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی معتقد است: با این رویکرد اینکه گمان کنید اعتبارات به شکلهای مختلف به سمت تولید برود منجر به کنترل تورم میشود تصور درستی نیست. اگر ظرفیت کالاها و خدمات استفاده در تولید بیشتر از تقاضای موجود باشد تسهیلات در این مورد میتواند کمک کند در حالی که اینک در اقتصاد ایران متاسفانه ظرفیت و توان کافی برای اینکه بخواهیم کار کوچکی در بازار انجام دهیم وجود ندارد ضمن اینکه کارگران با دستمزدهای پایین دیگر کار نمیکنند، زیرا به صرفه نیست و نمیتوانند معاش خود را تامین کنند بنابراین مجبور به پرداخت دستمزد بیشتری به آنها میشویم.
کامران ندری گفت: در فرآیند افزایش دستمزد خواه ناخواه قیمت محصولات تولیدی افزایش مییابد بنابراین تولیدکننده نیز چارهای جز افزایش قیمت محصولات خود را ندارد. مشکل کنونی اقتصاد ایران که متاسفانه سیاستگذار کمتر به آن توجه میکند ظرفیت تولید ما در کوتاهمدت و میانمدت است؛ اگر تسهیلات و اعتباراتی که در اقتصاد ایجاد میشود چه به شکل وام بانکی باشد یا اوراق گام، این تسهیلات و اعتبارات که منتهی به تقاضا میشود تولیدکننده اوراق گام برای تولید دریافت میکند اگر این تولیدکننده یا تولید و عوامل تولید ظرفیت پایینی داشته باشند خود اوراق و تسهیلات منجر به تورم میشود لذا از اینکه اوراق گام میتواند یا روشهای تامین مالی که آقایان به آن استناد میکنند میتواند به رشد و رونق تولید یا سرمایهگذاری در تولید کمک کند با این پرسش باید پاسخ داده شود که آیا اقتصاد ایران از این ظرفیت برخوردار است؟ پاسخ منفی است.
وی در پایان گفتوگو خاطر نشان کرد: وقتی در اقتصاد ظرفیت کافی وجود نداشته باشد تامین مالی به هر شکلی منجر به افزایش تقاضا میشود و افزایش تقاضا نیز قیمتها را بالا میبرد در حالی که سیاستگذار به زعم خود تسهیلات و وام و اوراق گام به تولیدکننده در راستای کاهش قیمت تمام شده میدهد، قیمتی که در واقعیت هیچگاه به نفع مشتری به دلیل پایین بودن ظرفیت عوامل تولید در اقتصاد ایران با شرایط کنونی ایجاد نمیشود.