من تا جایی ایستاده‌ام که تکفیرم کنند!

«شجاعت» یکی از صفات انسان است که در تمامی زمینه‌های شخصی، فردی، جمعی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، حقوقی، قضایی، اقتصادی، فقهی و تاریخی هم کاربرد دارد و هم کارآمد است. با صراحت می‌توان ادعا کرد که هر جامعه‌ای با هر نوع تفکر و اندیشه‌ای رو به پیشرفت، احتیاج با شجاعت اعضای آن جامعه مرتبط است و بسیاری از سقوط‌ها و شکست‌ها ناشی از ضعف این صفت انسان‌ها بوده است. چون در روند تحولات انقلاب اسلامی و ۸ سال دفاع مقدس و بعد از آن، نقش آن را در همه زمینه‌ها شاهد بودیم و هستیم. ایام مصادف است با رحلت امام خمینی (ره) که به‎معنی واقعی کلمه نماد و مصداق «شجاعت» بود و تأثیرگذاری این عنصر مهم بر تحولات و فهم درک آن چندان آسان نیست. به‎دلیل اینکه ورود ایشان با این صفت ممتاز انسانی در مباحث متعدد برای بسیاری از بزرگان تاریخ معاصر حیرت‌انگیز و اعجاب‌آور بوده است. او هیچ‎گاه در موضع انفعال نبود و همواره از ابتکار عمل برخوردار بود، چون از صفت شجاعت برخوردار بود. زندگی آن بزرگ‎مرد شجاع در ایامی از تاریخ معاصر رقم خورد که خودش شاهد ورود کشور‌های متجاوز در جنگ‌های جهانی اول و دوم و رژیم‌های مستبد دوران قاجار و پهلوی بوده است. امام راحل در طول دوران تحصیل از استادان و مشایخ بسیاری بهره برده است که بعضاً شمار آنها را ۱۴ نفر ذکر کرده‎اند که بین آنها دو چهره وزین به‎دلیل ویژگی‌های معنوی و مقام علمی بسیار بالا بوده‌اند و از نظر طول مدت تحصیل از محضر آنان پیش از دیگران مورد توجه و عنایت امام بوده است، اول «آیت‌الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی» و دوم «حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمدعلی شاه‌آبادی»، علاوه بر آنچه که در دوران تحصیل علم در نزد علما و بزرگان گذرانده‌اند، با مردان شجاعی همچون شهیدان «شیخ فضل‌الله نوری» و «سیدحسن مدرس» مرتبط بوده و در آن فضای خفقان و استبدادی درس‌ها گرفته‌اند. او از کودکی در چنین فضایی با بزرگان مأنوس بوده به «شجاعت» و «بیان حق» مشهور بوده است. او از سنین جوانی که تحصیلات عالی علوم اسلامی را می‌گذرانده همواره به «تهذیب نفس» و «پاکی» شهرت داشته، او سال‌ها استاد درس اخلاق بوده و با منابع معتبر اخلاق مأنوس بوده است. بسیاری از علمای اخلاق در جهان اسلام معتقدند که «اخلاق بر چهار پایه شجاعت، عفت، سخاوت و عدالت استوار است، این شجاعت است که سبب می‌شود که از گفتن حقیقت ترسی به دل راه ندهد و در پذیرش حق خاضع باشد.»

برخی شجاعت امام خمینی (ره) را ارثی دانسته‌اند، زیرا پدر و پدربزرگ و اجداد شجاعی داشته‌اند. عده دیگری آن را آموزشی تلقی کرده‌اند، چون در خانواده‌ای بزرگ شده که اکثراً ساکنین آن خانه افراد شجاعی بوده‌اند. شاید ده‌ها موارد اینچنینی دخیل بوده باشد، اما بخش عمده‌ای که در شجاعت امام خمینی (ره) مؤثر بوده است، تلاش در تهذیب نفس و عشق به خوبی‌ها را در خود تقویت کرده و میل به دنیاطلبی در خود را به حداقل رسانده بود. با نگاهی به کتب و آثار منتشر شده این استاد معظم و معزز اخلاق، به‎خوبی می‌توان دریافت که او در «جهاد اکبر» تنفس می‌کرده است به همین دلیل بسیاری از بزرگان، علما، اساتید خصوصیت ویژه او را «شجاعت» ذکر کرده‌اند و در این رابطه گفتنی‌ها و ناگفته‌ها در طول زندگی او فراوان است. به‎عنوان نمونه مرحوم «آیت رسولی محلاتی» در خاطراتش با اشاره به وقایع سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ نمونه‌هایی از شجاعت امام در مبارزات را درج کرده و آورده است: «شخصی آمد به امام گفت: آقایان (مراجع تقلید وقت) با شما نیستند و حتی شنیده شده که می‌خواهند علیه شما اعلامیه صادر کنند، ممکن است شما را تنها بگذارند. امام در پاسخ به‎طور خیلی جدی فرمودند: «من تا جایی ایستاده‌ام که مرا تکفیر کنند.» این سخن امام شایع شد و به گوش مراجع نیز رسید این‎گونه سخنان امام بسیار قاطع و جدی بود.» در واقع می‌گفت که شجاعت، تهذیب نفس و فقاهت، تجربه تاریخی سیاسی امام جملگی به‎هم پیوند خورده بود که موفق می‎شد تمامی اقدامات انقلابی را با موضوع مطابق حکم شرعی صادر می‎کرد و بر حسب تکلیف ورود می‌کرد و اقدامات استثنایی انجام می‎داد، مانند: عدم مشروعیت سلطنت پهلوی، ارائه طرح حکومت اسلامی، بحث ولایت فقیه، مخالفت صریح با مصوبه کاپیتولاسیون که مجلس وقت را غیرقانونی اعلام کرد و نمایندگان آن را عزل کرد. مهاجرت از نجف به کویت، از آنجا به فرانسه، و اقامت در نوفل لوشاتو، درگیر مصاحبه با ده‌ها خبرنگار حرفه‌ای و هدفمند، و پاسخ‌های قاطع و روشنگرانه به آنها، اعلام مواضع دفاع از مردم انقلابی، بازگشت پرخطر به ایران، لغو حکومت نظامی در تاریخ ۲۱ بهمن سال ۱۳۵۷، تعیین نظام جایگزین شاهنشاهی، با موضوع قاطع جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد، حمایت از پیش‌نویس قانون اساسی و تأسیس مجلس خبرگان بررسی نهایی پیش‌نویس و تدوین قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی، برگزاری رفراندوم، موضع‌گیری‌های جدی و قاطع و سرنوشت‌ساز در برابر گروه‌های ضد‎انقلاب و تجزیه‌طلب در استان‌های مرزی ایران به‎خصوص کردستان، حمایت جدی و پایدار از اقدام دانشجویان در تسخیر لانه جاسوسی، مقاومت در برابر موضع آمریکا و اروپا و قطع ارتباط با آنها، تأسیس نهاد‌های متعدد از نقطه صفر و به نتیجه رساندن آنها، فتوای قتل سلمان رشدی، صدور حکم بازنگری قانون اساسی مصوبه سال ۱۳۶۸، عزل آیت‌الله منتظری از قائم مقام رهبری، حذف شرط مرجعیت از قانون اساسی و ده‌ها موارد اینچنینی که تمامی را با موفقیت به پیش برد که جملگی ناشی از صفت بارز شجاعت و فقاهت امام خمینی (ره) بود و بس. هر یک از گزینه‌های مذکور توضیح مبسوط می‌طلبد، چون بحث دامنه‌دار است.