همه پای کار اقتصاد آمدند

در مورد بررسی عملکرد اقتصاد ایران در روز‌های جنگ با رژیم صهیونیستی و حامیان آنها که نشان داد بر‌خلاف تصورات و تحلیل‌های وارونه که از قبل وجود داشت، اقتصاد کشوراز پایداری قابل قبولی به‌ویژه در حوزه تأمین اقلام اساسی و بخش خدمات در زمان جنگ برخوردار بود. تحریم‌های گسترده و طولانی‌مدت در طول سال‌های گذشته تاب‌آوری اقتصادی مردم را خود‌به‌خود از قبل بالا برده بود. همین عامل سبب شد که علی‌رغم فشار‌های زیاد، اقتصاد ایران به روند کاری و روزمرگی خود در کمال آرامش ادامه داد. چون بنای اقتصادی کشور و نگاه متولیان امر به کمک‌های خارجی نبود، بلکه بر مبنای مدل «ترمیمی» و متکی به توان داخلی شکل گرفته است. ایرانی‌ها برخلاف برخی ملت‌ها که دچار جنگ و بحرانی در این تراز می‌شوند، بدون هجوم بردن به فروشگاه‌ها و خرید پر‌تعداد و یا ترک وطن، در کمال آرامش تنها بعضاً با سفر و جابه‌جایی به شهر‌های اطراف به‌صورت موقت چند روز را مدیریت کردند. در مقابل در‌باره تاب‌آوری اقتصادی رژیم صهیونیستی باید گفت، بلافاصله فروشگاه‌های مواد غذایی و وسایل بهداشتی خیلی با سرعت بالا تخلیه شد و پس از تعلیق پرواز‌ها و بسته شدن آسمان‌ها، بخش گردشگری و هواپیمایی این رژیم دچار فروپاشی شد.

راه‌های زمینی و دریایی حتی از هوایی پیچیده‌تر شد و شهرک‌نشنیان صهیونیست حاضر شدند با هزینه‌های بسیار بالاتمام داشته‌های خودشان را بدهند تا از این منطقه فرار کنند. بیش از شش میلیون شهرک‌نشین در داخل سرزمین اشغالی دیگر قادر به تأمین ابتدایی‌ترین نیاز‌های خود نبودند. این نگاه کلی مردم ایران در دوره جنگ ۱۲ روزه بود که بیان شد. اما در کنار این نگاه عملکرد متولیان امر در مدیریت این دوره هم حایز اهمیت است که به‌صورت اجمال بیان می‌شود. فعالیت شبانه‌روزی گمرک و ارائه تسهیلات ویژه گمرکی در زمان جنگ اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی سبب شد که این اقدامات موجب حفظ ثبات چرخه تجارت و جلوگیری از کمبود کالا در بازار شود. همراهی مستمر اتاق ایران و اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور با دولت به‌منظور تأمین نیاز‌های جامعه در دوره جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، نقش اساسی در کنترل مسائل تولید را داشت. این تجربه همکاری گران‌سنگ، امیدواریم به‌نحو پررنگ‌تر در شرایط عادی ادامه یابد و بیش از پیش از ظرفیت‌های اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور، اتاق‌های مشترک، انجمن‌ها و تشکل‌ها و کمیسیون‌های تخصصی استفاده شود. مضافاً برای اولین‌بار در سال‌های اخیر، همکاری ۲۴ ساعته و بدون وقفه بین دولت و بخش خصوصی ادامه داشت.

برخلاف بحران‌هایی مانند کرونا که شکاف عمیقی بین این دو بخش وجود داشت، در این بحران شاهد هماهنگی و ابتکار عمل در مدیریت بودیم. برخلاف پیش‌بینی‌ها مبنی بر بروز بحران ارزی در شرایط جنگی، با همکاری بانک مرکزی تأمین ارز به‌خوبی مدیریت شد و خط اعتباری یک میلیارد دلاری برای تأمین کالا‌های اساسی از جمله آن موارد است. تصمیم‌گیری در باره مهلت دادن به موضوعاتی همچون «چک‌های برگشتی واحد‌های تولیدی» و اقساط وام‌ها به‌خاطر محدودیت‌هایی که در سیستم‌های جابه‌جایی پول ایجاد شده بود اقدام به‌هنگام بعدی دولتمردان بود که فشار روحی و استرس را برای تولید کنندگان کاهش داد. همچنین در کمیسیون اقتصادی مجلس که با حضور وزرای اقتصاد، جهاد کشاورزی، رئیس سازمان امور مالیاتی، رئیس گمرک، رئیس بیمه مرکزی، رئیس سازمان بورس، معاونین وزارت صمت و… برگزار شد مقرر شده است تا تسهیلاتی در خصوص امهال زمان تسلیم اظهارنامه‌های مالیاتی یا تمدید خودکار برخی مجوزها، بخشودگی جرایم بیمه‌های شخص ثالث، بخشودگی دیرکرد وام‌های خرد و قرض‌الحسنه در نظر گرفته شود. همه این موارد نشان‌دهنده توانایی و همچنین آمادگی سیستم مالی کشور در شرایط اضطراری بود که به‌خوبی انجام گرفت. از همه این اقدامات که بگذریم در پایان به این نکته کلیدی باید توجه کرد که یکی از مهم‌ترین نقاط قوت در این جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، همدلی و یکپارچگی مردم ایران بود. با وجود نارضایتی‌های موجود از شرایط اقتصادی و اجتماعی، مردم در حمایت از کشور متحد شدند و این انسجام اجتماعی نقش کلیدی در مدیریت بحران ایفا کرد.