دکتر توکلی در خصوص تاثیرات مالیات بر بودجه با تشریح کارکرد مالیات در تأمین بودجه گفت: در دو الی سه دهه اخیر شاهد آن هستیم که می توان با استفاده از مالیات، کسری بودجه را جبران کرد. ولی متاسفانه همه ی مالیات وصول نمی شود. در این خصوص می توان به منابع مالیاتی و واردات در سال جاری اشاره کرد. شاید آن قدر نباشد که بتوان از طریق مالیات و واردات بتوان در بودجه کشور تاثیر گذاشت و با آن کار کرد. در نتیجه، با این شرایط دولت خودش دچار انقباض منابع می گردد.
دکتر توکلی حل این مشکل را منوط به انجام «کار اقتصادی» دانست و تأکید کرد: اگر بخواهیم کار اقتصادی کنیم مجبور به استخراج از مردم هستیم و در غیر این صورت، باید در این زمینه از خارج ارز وارد کشور شود. متاسفانه استخراج کار اقتصادی از خارج در زمینه های اقتصادی و سیاسی وجود دارد که با توجه به وضعیت نامناسب اقتصادی در داخل کشور، بانک مرکزی مجبور می شود پول زیادی ارائه دهد؛ یعنی تقریباً عددی نزدیک به شش می شود و این موضوع باعث ایجاد نقدینگی می گردد و همچنین، باعث قرار گرفتن در شرایط تورمی می شود؛ یعنی اقتصاد را دچار تورم می کند. بنابراین، دولت در این زمینه دچار مشکل می شود. تنها راهی هم که پیش روی دولت قرار دارد، جابجایی هزینه هاست. به نظر من در برخی از هزینه ها باید پول برداشت کرد تا بدهی ها را پرداخت کرد.
نکته بعدی که آقای دکتر توکلی در این خصوص به آن اشاره کرد، «هزینه های جاری» بود. وی در این رابطه گفت: در خصوص هزینه های جاری باید قیمت ها را تغییر دهیم. به عنوان مثال، افزایش تعرفه پزشکان متخصص کار غلطی بود که طرح سلامت را به خطر انداخت و این قضیه باید به روال قبل برگردد. اگر در شرایط موجود تغییری ایجاد نشود، چارچوب های مهمی که وجود دارد از بین می رود. مانند بدهی به آموزش و پرورش و بازنشستگان آموزش و پرورش. این کار باعث می شود پول زیادی برای کارهای عمرانی باقی نماند. این موضوع از نظر سیاست های مالی، به دلیل کمبود منابع، دشوار است که به سیاست های انبساطی کشیده شود. اما سیاست های انبساطی پولی هم امکان پذیر است. در این زمینه اکثر بانک ها اجازه نمی دهند که کار درست انجام شود.
اقدام نا مناسب دیگری که این کارشناس اقتصادی مطرح کرد تعدیل تقاضا به وسیله وام بانکی بود. دکتر توکلی در این خصوص گفت: در مورد سیاست دولت هم می توان به تعدیل تقاضا به وسیله وام بانکی که به خودروسازان تخصیص داده شد اشاره کرد که کار غلطی بود. ناگفته نماند که اصل این سیاست نادرست نبود، اما در چگونگی تخصیص آن غفلت هایی صورت گرفت؛ زیرا اگر به جای اینکه بخواهیم مشکلات صنعت خودرو را حل کنیم و خودروسازان را نجات دهیم، که با فروش هر خودرو و خالص هزینه ی اجتماعی به گره های ترافیکی بیشتر در شهرها کمک می کند و باعث تشدید آلودگی هوا می شود، می توانستیم این تسهیلات را به جوانان و مسائل آنان مانند ازدواج اختصاص دهیم تا شرایط ازدواج را فراهم کنیم که این موضوع منافع اجتماعی بالایی نیز دارد. همان طور که مدعی هستیم وام ارائه شده به خودروسازان باعث ایجاد تغییر و تحول در شرکت ها می شود و صدها شرکت دیگر نسبت به این قضیه دچار تحول و رونق می شوند، در خصوص وام جهیزیه و ازدواج نیز اینگونه اتفاقی صورت می گرفت و تمام سازندگان کالاها از جمله پلاستیکی گرفته تا کالاهای بادوام مانند یخچال، تلویزیون تحریک تقاضا می شدند و سود این کار در میان بنگاه های بیشتری توزیع می شد. حاصل اینکه، باید از سیاست های انبساطی استفاده کرد که اثر تورمی آن کمتر است؛ زیرا بنگاه ها ظرفیت خالی دارند. اگر به شرط توسعه، شرایط ازدواج و مسکن ایجاد شود و هر ساختنی، مسکن شود، این عوامل باعث می شود صنایع زیادی را که ظرفیت مازاد دارند به حرکت در بیاید. چون از ظرفیت خالی استفاده می شود و قیمت سالانه تولید پایین می آید. به طور مثال، بنگاهی که اکنون با ظرفیت هزار واحد کار می کند قیمت کالای تولیدی آن گران تر تمام می شود تا وقتی که آن کالا را بیشتر تهیه کند چون این موضوع باعث می شود قیمت تولید پایین بیاید و اثر تورمی نداشته باشد.
فراز پایانی سخنان آقای توکلی، اشاره به بودجه دفاعی کشور بود. این کارشناس اقتصادی در این باره نیز گفت: وقتی کشور با کمبود منابع مواجه می شود همه بخش ها تحت فشار قرار می گیرند و در این شرایط نمی توان گفت که همه منابع را به مسکن و رفاه بدهیم. بیش از آن که در بخش دفاعی نیروهای مسلح به هزینه های بالایی متکی باشیم، می توان از طریق تقویت روحیه، تقویت بنیه معنوی عناصر و ارکان نیروهای مسلح، تقویت فداکاری، جوانمردی و تقویت مهارت ها و هنر جنگیدن به استحکام نیروهای مسلح بپردازیم که الحمدلله وضعیت نیروهای مسلح و دفاعی ما در این رابطه بسیار خوب است. البته بودجه و تجهیزات هم در این زمینه مؤثر است که باید مورد توجه کافی قرار گیرد. نکته مهم اینکه ان شاء الله این آمادگی را به وسیله ی بودجه نمی خواهند جبران کنند. البته اگر گشایشی در وضعیت بودجه و درآمدهای کشور ایجاد شود، بدون شک باید به بخش دفاعی توجه کافی و وافی صورت بگیرد.