تعطیلی حج تمتع قابل قیاس با تعطیلی حج عمره نیست. تعطیلی حج تمتع یعنی روی زمین ماندن واجب الهی که دولت عربستان مقصراصلی آن محسوب می‌شود.
با وجود پیگیری‌های کشورمان در برگزار کردن حج ابراهیمی امسال، روز یکشنبه شاهد بودیم که سازمان حج و زیارت با صدور بیانیه‌ای 8 ماده‌ای اعلام کرد که وزارت حج عربستان امسال با تغییر رویّه، روند تفاهم‌های سال های گذشته را تغییر داده و با ایجاد 11 بند محدودیت غیر قابل پذیرش، عملاً امکان برگزاری حج را برای ایران غیر ممکن کرده است. در یکی از بندهای این بیانیه آمده است، دولت عربستان برای نپذیرفتن حجاج ایرانی برنامه قبلی داشته است.
اینکه چرا عربستان از پذیرش حجاج ایرانی در حج امسال خودداری کرده، توجه به چند نکته را ضروری می‌کند:
1- مراسم حج تمتع، بزرگترین تجمع مسلمانان جهان اسلام و عمل واجب عبادی برای مسلمانان محسوب می‌شود. برگزاری هر ساله این مراسم، زمینه مساعدی فراهم می‌کند برای اشتراک آراء و نظرات میان مسلمانان و تبلیغ اسلام ناب محمدی(ص)؛ و ج.ا.ا در این مراسم با برگزاری مراسم دعای پرفیض کمیل، قرآن خوانی، مراسم برائت از مشرکین و سایر مراسم مذهبی در کنار مراسم حج، همواره الگوی جذاب برای مسلمانان سایر کشورها بوده است.
اقدامات فرهنگی ج.ا.ا در ایام حج به قدری تأثیرگذار بوده است که در سال‌های اخیر شاهد انتقال بی‌سابقه آرمان‌های انقلاب اسلامی به ملت‌های منطقه و وقوع بی‌سابقه انقلاب‌های مردمی بوده‌ایم. به همین منظور، عربستان یکی از شرایط پذیرش حجاج ایرانی در سال جاری را عدم برگزاری هیچ مراسمی از سوی بعثه مقام معظم رهبری در مکه و مدینه اعلام کرده بود. بی‌شک ترس از بیداری اسلامی ملت‌های منطقه و متزلزل شدن پایه‌های حکومت‌های فاسد و طاغوتی منطقه، دلیل اصلی بستن مسیر حج به روی حجاج ایرانی از سوی آل سعود بوده است.
2- عربستان سعودی در غیاب ایران، امکان بیشتری خواهد داشت تا اقدامات ضد شیعی خود را در مراسم حج گسترش دهد و از ماحصل آن بر علیه ایران و منزوی کردن آن در بین دولت‌ها و ملت‌های مسلمان بهره جوید. آغاز این نقشه فریبکارانه و جهت‌دهی افکار عمومی، به صورت روشن بعد از صدور بیانیه سازمان حج و از سوی وزیر امور خارجه عربستان کلید خورد. عادل‌الجبیر در واکنش به بیانیه ایران و بدون ذکر محدودیت‌های تحمیلی عربستان به طرف ایرانی در متن تفاهم‌نامه امسال، گفت: دولت ایران مقصر اصلی عدم حضور زائران ایرانی در حج امسال است و باید کشورهای اسلامی به این عمل دولت ایران واکنش تند نشان دهند.
3- یکی از سؤال‌های جدی برخی علما و مردم کشور در ایامی که حج عمره برگزار می‌شد، این بود که چرا دولت اسلامی ایران مانع از برگزاری حج عمره نمی‌شود. دغدغه اصلی این عده که کم هم نبودند، این بود که عواید حاصل از حج عمره مستقیماً توسط دولت عربستان برای کمک به داعش و جبهه‌النصره هزینه می‌شود و هر ریالی که ایرانی‌ها هزینه می‌کنند، گلوله‌ای می‌شود که سینه یک مسلمان را در سوریه و عراق نشانه می‌رود، پس لازم است برای جلوگیری از کمک به منکر به این بزرگی، جلوی امر مستحبی‌ای مثل حج عمره گرفته شود.
امروز نیز به تمسک از همان نگاه، برخی مردم در جامعه و در فضای مجازی از بسته شدن مسیر حج تمتع استقبال می‌کنند.
در پاسخ باید گفت؛ هر چند اقدامات ضد اسلامی عربستان در حمایت از گروه‌های تروریستی منطقه و تربیت تروریست و جذب این جیره‌خواران، رویکرد به اثبات رسیده و خطرناکی است که برای جلوگیری از تداوم آن، نیاز به اتخاذ سیاست‌های قوی و متوقف‌ساز از سوی دولت ج.ا.ا دارد؛ ولی باید توجه کرد که تعطیلی حج تمتع قابل قیاس با تعطیلی حج عمره نیست. تعطیلی حج تمتع یعنی روی زمین ماندن واجب الهی که دولت عربستان مقصراصلی آن محسوب می‌شود.
در مقطع فعلی به جای تمرکز بر نگاه اقتصادی به قضیه حج، باید بر قبیح و زشت بودن عمل دولت عربستان تمرکز شود و افکار عمومی را به این نکته توجه داد که ارزش حج ابراهیمی نباید هیچ وقت، حتی با تعطیلی مقطعی آن دچار خدشه شود. حج تمتع یکی از شعائر بزرگ اسلامی است و تأکید فراوان قرآنی و روایی در خصوص اهمیت برگزاری آن وجود دارد.
4- علی‌رغم تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری(حفظه‌اله) مبنی بر فراموش نشدن واقعه کشتار حاجیان در سال اخیر و دنبال کردن این موضوع، کوتاهی مسئولین در پیگیری جدی حقوق ملت ایران در نتیجه اقدامات ضد اسلامی سعودی‌ها در این واقعه و وقایعی چون توهین مأموران سعودی به دو نوجوان ایرانی و همچنین تعطیلی حج امسال، حکام سعودی را در موضع‌گیری‌های تند بر علیه کشورمان جری‌تر نموده است، به طوری که در ماه‌های اخیر ادعای حمله به ایران نیز از سوی حکام جاهل سعودی مطرح شده است.
به نظر می‌رسد تدام این کوتاهی‌ها موجب پیشروی بیش از پیش دولت سعودی در واضعش علیه کشورمان خواهد شد و احتمال این وجود دارد که با جواب ندادن به این زبان درازی‌ها، در سال‌های آینده شاهد چالش‌ها و موانع جدی‌تری بر سر برگزاری حج تمتع باشیم.
5- دولت عربستان قصد دارد با ایجاد شروط برای زوار ایرانی، ارزش زیارت خانه معظم الهی و حرمین شریفین در مدینه را در حد یک عمل توریستی تنزل دهد و با این شیوه به خود این حق را می‌دهد که هر برخی از اعمال سیاسی و عبادی آن را کاهش دهد. دولت ج.ا.ا باید تلاش‌های خود را در این زمینه گسترده کرده و عمق خباثت سعودی‌ها در بستن مسیر حج را به مسلمانان جهان و ملت بزرگ ایران تبیین کند و به دنبال برطرف کردن مقتدرانه و عزتمندانه این مشکل بشتابد. به هیچ وجه نباید عمل دولت عربستان در افکار عمومی جهان اسلام و ملت عزیز ایران ساده و بی‌اهمیت جلوه کند. به نظر می‌رسد در حال حاضر این موضوع در بین مردم خوب تبیین نشده و به همین دلیل کم اهمیت شمرده می‌شود.