انتخاب دونالد ترامپ جمهوریخواه به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در کارزار انتخاباتی نفس گیری که با هیلاری کلینتون دموکرات داشت، منجر شد تا در گفتگو با دیپلمات های باسابقه جمهوری اسلامی ایران، به بررسی سناریوهای احتمالی تصمیم گیری ها و سیاست های ترامپ در غرب آسیا و مسائل اقتصادی معطوف به این موضوع بپردازیم. سفرای اسبق ایران در مکزیک، استرالیا، عراق و شوروی سابق در این گفتگو حضور داشتند:
"محمدحسن قدیری ابیانه" سفیر سابق ایران در مکزیک و استرالیا در حاشیه آخرین روز برپایی بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات در گفتگو با خبرنگار بصیرت در خصوص پیروزی دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا و تاثیر آن در سیاست خارجی کشورمان، گفت: هرچند دونالد ترامپ با دادن شعارهایی همچون دیوارکشیدن در مرزهای مکزیک، یا تامین هزینه ناتو توسط کشورهای عضو و پاره کردن برجام، برنده این کارزار شد، اما باید گفت که ترامپ، اجازه نخواهد داد اختلافات مطرح شده در سطح بین الملل به جنگ تبدیل شود، حتی در سخنانی عنوان کرده است که موافق این امر است که اوکراین جزء خاک روسیه باشد و یا اینکه مخالف سرنگون شدن بشار اسد در سوریه است.
کارشناس عالی امور استراتژیک کشورمان افزود: در خصوص رفتار ترامپ نسبت به برجام باید به این نکته توجه داشت که وی بنا ندارد به برجام عمل کند؛ اگر چه اوباما هم بنا نداشت که به برجام عمل کند؛ بهتر است بگویم که دکتر روحانی رئیس جمهور کشورمان به وظیفه اش به درستی عمل نکرد و با بی تفاوتی از کنار اقتصاد مقاومتی عبور کرد، چرا که معتقد بود با نهایی شدن برجام همه موانع اقتصادی رفع می شود، اما اتفاقی رخ نداد.
سفیر سابق ایران در مکزیک و استرالیا در پاسخ به این سوال که با توجه به انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، تحلیل شما نسبت به شرایط آینده منطقه چیست؛ اظهار داشت: نباید فراموش کرد که هر کس وارد کاخ سفید می شود، مثل این است که در طور عنکبوتی صهیونیست ها وارد شده است و نمی تواند خلاصی یابد. باراک اوباما نتوانست از دام صهیونیست ها رها شود، آیا ترامپ می تواند از این دام صهیونیسم عبور کند؟
از سویی دیگر"حسن کاظمی قمی" سفیر سابق ایران در عراق در خصوص انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهورآمریکا، گفت: رفتاری که از نامزدهای دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در کارزار انتخاباتی مشاهده کردیم، این بود که هر دو کاندیدا چنگ و دندان خود را برای بلعیدن کشورهای ستمدیده منطقه آماده کرده بودند.
تجربه ۳۸ ساله انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که مواضع دولت‌های آمریکا نسبت به ایران خصمانه است و ما باید فارغ از این انتخاب، مسیر اقتدار ملی کشورمان را که بر پایه اقتصاد مقاومتی، پیشرفت علمی، تقویت دفاعی و روحیه حماسی است را دنبال کنیم.
سفیر سابق ایران در عراق در پاسخ به این سؤال که با انتخاب ترامپ چه بر سر برجام می‌آید، تصریح کرد: این که ترامپ بگوید به برجام متعهد نخواهد بود، در تداوم مسیری است که از اوباما مشاهده می‌کنیم و چیز جدیدی نیست. این امر ناشی از بدعهدی و غیرقابل اعتماد بودن آمریکایی‌ها است، فریبکاری، نفاق و بدعهدی ذات استعمار آمریکا است و رئیس‌جمهور جدید آمریکا (دونالد ترامپ) هم این را ادامه می‌دهد.
حتی اعتقادم بر این است که ستیزه‌جویی عربستان سعودی در منطقه و چالش‌هایی که بین ایران و آل‌سعود شکل گرفته است جزء طرح منطقه‌ای آمریکا است و تداوم می‌یابد و این موضوع را می‌توان در سخنان مفتی‌های اعظم سعودی مشاهده کرد که به سمت تخاصم راهبردی پیش می‌رود.
"ناصر نوبری"، آخرین سفیر ایران در شوروی سابق اما با نگاهی متفاوت به انتخاب ترامپ به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهورآمریکا در گفت و گو با خبرنگار بصیرت به بررسی آینده برجام و تحولات منطقه ای غرب آسیا پرداخت.
نوبری با اشاره به این که در ارزیابی های گذشته شانس برتری ترامپ را بیشتر می دیدم، گفت: ترامپ کاندیدای یک حزب بزرگ آمریکا با عنوان جمهوریخواهان بود، حمایت این حزب و اجازه ای که به وی داده بودند که حتی سیاست انتخابات را زیر سوال ببرد، حائز اهمیت است که این امر توانست با طرح این موضوع، همه چیز را زیر سوال ببرد و یک شوری در مردم ایجاد کند و حتی تهدید کند که در صورت برنده نشدن مردم را به شورش دعوت می کند.
اگر جای نخبگان آمریکایی باشیم که پیروزی کدامیک امنیت بیشتری برای آمریکا به وجود می آورد، قطعاً با پیروزی هیلاری موافقت نمی کردید، چرا که ترامپ پیش از این دعوت به شورش و به هم ریختگی کرده بود و کنترل آمریکا خیلی سخت می شد.
اما اگر ترامپ برنده این کارزار انتخاباتی نمی شد، زمینه شورش برای حاکمیت آمریکا باقی می ماند و درست مانند آتش زیر خاکستر می شد که همواره می توانست اوضاع آمریکا را دچار بحران کند.
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل با اشاره به اینکه دونالد ترامپ نماینده جمهوریخواهی که امروز رئیس جمهور آمریکا شده است، تفاوت زیادی با جورج بوش دارد، افزود: گرایش بوش نظامی-امنیتی بود، اما ترامپ اقتصادی و تجاری فکر می کند و به درآمدزایی و تجاری بودن فعالیت هایش می اندیشد. به همین خاطر بود که در تبلیغاتش از پیشرفت اقتصاد چین ناراحت بود و گفت اگر کار را به من بسپارید، ثروت و اقتصاد مطلوب را به مردم آمریکا می دهم. به نظر من نخستین تلاش ترامپ در ایجاد ثبات و امنیت در جهان است، چرا که لازمه اقتصاد و سرمایه گذاری خارجی نیازمند امنیت است و ترامپ به دلیل پیشرفت اوضاع اقتصادی کشورش، آن را حفظ می کند.
نوبری در خصوص آینده برجام و اقتصاد پیش روی ایران ، تصریح کرد: در این شرایط ما نیازمند شیوه و اتخاذ تصمیمات جدیدی هستیم، ما باید شیوه و تاکتیک را تغییر دهیم، تا بتوانیم شیوه جدیدی که در عرصه بین الملل نقش بسته است را تغییر دهیم. نباید فراموش کرد گرایش اصلی ترامپ اقتصادی است و ما باید چهارچوب جدیدی را بنا کنیم تا به اهداف خودمان دست پیدا کنیم.
ترامپ با واکنش در خصوص تحولات منطقه نشان داده است که می خواهد با ایران همراهی کند؛ برعکس هیلاری و اوباما که در مسایل سوریه کاملاً جلوی تهران آرایش کرده بود. ترامپ عنوان کرده بود که تیم اوباما و هیلاری میلیاردها دلار صرف تروریست در سوریه کرده و معتقد است اگر داعش سرکار بیاید بدتر از اسد می شوند و موافق پایداری بشار اسد در سوریه است.
نوبری در پاسخ به این سوال که آیا شاهد نقض برجام از سوی آمریکا خواهیم بود؟ یا خیر، یادآور شد: یکی از اشتباهات دولت آقای روحانی این بود که معامله نقد به نقد انجام نداد. ما تقاضاهای غرب را کاملاً نقد انجام دادیم، بدون اینکه امتیازی بگیریم. به همین دلیل بود که با وجود اینکه آمریکائی ها امضاء کرده بودند، اما دبّه درآوردند و آنقدر معطل کردند تا ادامه کار به دولت بعد برسد.
رئیس جمهور می تواند بر اساس یک آرایش جدید مواجهه را شروع کند و بدون نگرانی از جنگ، با همان سودآوری که طرف مقابل به آن فکر می کند، فعالیت کند. ایران می تواند در این کارزار جدید با صلابت بیرون بیاید. دولت ما و دستگاه سیاست خارجی با ایجاد آرایشی جدید می تواند ابتکار عمل را بدست گیرد و در برابر دولت منتخب آمریکا امتیازات لازم خود را از آنها بدست آورد، اما اگر انفعالی پیش برود همیشه در گوشه رینگ می ماند و ابتکار عمل به دست رقیب می افتد. اگر شاهد تحول اساسی در سیستم دیپلماسی خود باشیم، شانس بهتری برای رویارویی با سیاست های غربی ها پیدا خواهیم کرد./
مصاحبه از: روح الله فرقانی