دونالد ترامپ كه به خيال خود با تهديدهاي نظامي سعي در تغيير رفتار كره شمالي داشت، در مقابل جسارت سران پيونگ يانگ كه با آزمايش هاي موشكي وقعي به لفاظي هاي او نگذاشتند، از مواضع خود عقب نشيني كرد و با نرم تر كردن لحن خود از راه حل ديپلماتيك براي حل بحران موشكي كره شمالي سخن گفت.
در يك ماه گذشته روابط آمریکا و کره شمالی وارد فاز جدیدی از تنش‌ها شده است. این تنش ها که در پی آزمایش هاي موشکی کره شمالی شکل گرفت، سبب شد تا آمریکایی ها به اعزام ناوگروه «کارل وینسون» به بخش غربی اقیانوس آرام در مجاورت شبه جزیره کره، اقدام کرده و پیونگ یانگ را به حمله اتمی تهدید کنند و همين مسئله نگراني ها را نسبت به فاجعه جديد اتمي در شرق آسيا افزايش داد. هرچند با روي كار آمدن دونالد ترامپ در آمريكا پيش بيني مي شد واشنگتن ده ها هزار نيروي نظامي خود از شبه جزيره كره را خارج كند، اما برخلاف تصورات، ترامپ نه تنها نيروهاي آمريكايي را از اين منطقه خارج نكرد، بلكه با اعزام نيروهاي جديد براي مقابله با تهديدات موشكي كره شمالي به تشديد تنش ها دامن زد.
ترامپ ماه گذشته اين گونه وانمود مي كرد كه براي پايان دادن به بحران موشكي كره شمالي جدّي است و حتي در اين زمينه به مقامات چين هشدار داد كه در صورت عدم همكاري به تنهايي اين مسئله را فيصله خواهد داد و براي جدّي بودن در اين مسئله، رزمايش هاي دريايي با ژاپن و كره جنوبي برگزار كرد و اين پيام را به كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي داد كه واشنگتن اين آمادگي را دارد تا در صورت نياز به جنگ متوسل شود، اما اين هشدارها نه تنها تاثيري در رفتار پيونگ يانگ نداشت، بلكه كره شمالي بدون توجه به تحركات نظامي آمريكا، آزمايش هاي موشكي خود را افزايش داد و حتي آمريكا را به جنگ اتمي تهديد كرد.
همين اقدامات متهورانه رهبر كره شمالي سبب شد ترامپ از مواضع اعلاني خود عقب نشيني كند و از گفتگو با كره شمالي و ديدار با رهبر اين كشور سخن بگويد، اما کره شمالی همزمان كه آمادگي خود را براي گفتگوها اعلام كرده است در كنار آن به توسعه زرادخانه موشكي نيز اقدام مي كند.
كره شمالي كه براي نشان دادن قدرت نظامي خود هر چند ماه يكبار آزمايش موشكي انجام مي داد، با ورود ترامپ به كاخ سفيد در مدت چهار ماه اخير 6 بار آزمايش موشكي انجام داده است كه آخرين آزمايش موشكي اين كشور روز يكشنبه (24 ارديبهشت) انجام شد كه گفته مي شود نوعي از موشك بالستيك با قابليت حمل كلاهك هسته اي بود. هرچند پيش بيني مي شد با انتخاب رئيس جمهور جديد كره جنوبي، پيونگ يانگ آزمايش هاي موشكي خود را براي مدتي متوقف كند، اما آزمايش بالستيكي اخير نشان داد كه بحران در منطقه همچنان پابرجاست.
تحرکات آمریکا و متحدانش در منطقه سبب نگرانی بسیاری از کشورها از جمله چین شده است، زیرا آنها نگران هستند که تنش ها در این نقطه از جهان از کنترل خارج شده و جنگ منطقه ای را ایجاد کند و ناخواسته پاي قدرت هاي جهاني مثل چين و روسيه نيز به اين درگيري ها كشيده خواهد شد، چرا كه هر گونه جنگي در اين منطقه مي تواند شعله جنگ اتمي منجر شود.
ناتواني آمریکا از اقدام جديدونالد ترامپ كه در ابتدا نشان مي داد آماده است براي نابودي برنامه موشكي كره شمالي به جنگ با اين كشور نيز متوسل شود، پس از آنكه مقامات كره شمالي به هشدارهاي وی توجهي نكردند و حتي آزمايش هاي موشكي متعددي را انجام دادند، رئیس جمهور تازه کار آمریکا مجبور شد، لحن خود را نرم تر كند. آمريكا به اين مسئله واقف است كه در صورت هر گونه رويارويي نظامي، كره جنوبي و ژاپن متحدان اصلي واشنگتن بيش از همه ضرر خواهند کرد، زيرا كره شمالي نشان داده كه آماده است به هر اقدامي پاسخ دهد و در صورت حمله به اين كشور، قادر است خاك متحدان آمريكا را مورد هدف قرار دهد. كره شمالي دو دهه است كه تحت شديدترين تحريم هاي اقتصادي قرار دارد و چيزي براي از دست دادن ندارد و براي حفظ موجوديت و تماميت ارضي خود به هر اقدامي دست خواهد زد. ژنرال های آمریکایی نیز به خوبی می دانند که راه حل بحران شبه کره، نظامی نیست و رفتن آمریکا به اين سمت می تواند دردسرهای بزرگی را برای این کشور به دنبال داشته باشد.
به رغم لفاظي هاي ترامپ براي مقابله نظامي با پيونگ يانگ، واشنگتن تحريم اقتصادي نيز عليه كره شمالي انجام نداد و حتي شوراي امنيت سازمان ملل نيز از صدور قطعنامه جديد عليه آزمايش هاي موشكي كره شمالي خودداري كرد و تنها به محكوم كردن اين آزمايش ها بسنده كرد. ترامپ پیش از این در سخناني با باهوش خواندن رهبر كره شمالي و دعوت از وي براي مذاكره درباره برنامه موشكي اين كشور، گفته بود كه ديدار با كيم حونگ اون براي او افتخار است.
باتوجه به كمبود اطلاعات از ميزان قدرت نظامي كره شمالي، آمريكا نمي تواند با اقدام پيش دستانه موشك هاي كره شمالي كه در مناطق كوهستاني و تونل ها مخفي شده اند را نابود كند، اما در صورت وقوع جنگ، پيونگ يانگ مي تواند پايگاه هاي واشنگتن در منطقه را مورد هدف قرار داده و تلفات سنگيني را به متحدان اين كشور وارد كند. از طرفي، سئول، پايتخت كره جنوبي تنها 24 كيلومتر با مرز فاصله دارد و جمعيت 10 ميليوني اين شهر مي تواند مورد هدف پيونگ يانگ قرار گیرند تا حمله احتمالي از سوي واشنگتن را تلافي كند. لذا با در نظر گرفتن همه اين احتمالات، بسیار بعید است که آمریکا به سوی جنگ با کره شمالی برود و بلکه و تلاش خواهد كرد از راه هاي ديپلماتيك و يا حربه افزايش تحريم ها، بحران كره شمالي را پايان دهد.
اکنون ترامپ كه از اقدام جدي براي مهار كره شمالي درمانده شده است، دست به دامان چين شده تا با كمك اين كشور، پيونگ يانگ را به توقف برنامه اتمي اش وادار كند. با عقب نشيني ترامپ از تصميم اقدام نظامي عليه كره شمالي، اخيرا اخباري منتشر شده است كه واشنگتن سعي دارد با ترور بيولوژيك رهبر كره شمالي، آن را وادار به توقف برنامه موشكي اش كند؛ اقدامي كه پيونگ يانگ به شدت آن را محكوم كرده و نسبت به عواقب اين كار به واشنگتن هشدار داده است.
چين هدف اصلي آمريكا اين كه گفته مي شود تهديدات موشكي كره شمالي دليل اصلي حضور نيروهاي آمريكايي در شبه جزيره كره است و آمريكايي ها درصدد هستند با برچيدن نظام كمونيستی كره شمالي، يك نظام ليبرال دموكراسي را جايگزين آن كنند، برداشت اشتباهي است، چرا كه با ايجاد يك نظام ليبرال دموكرات در كره شمالي ديگر توجيهي براي حضور نظامي آمريكا در شرق آسيا نمي ماند و اين كشور نمي تواند حضور نظامي خود را توجيه كند، لذا وجود تهديدي به نام پيونگ يانگ براي پيشبرد برنامه هاي مخفي واشنگتن در منطقه، از نظر سیاست های پنهان آمریکا، ضروري است.
آن گونه كه سياستگذاران آمريكايي برآورده كرده اند، در هزاره سوم چين رقيب اصلي اين كشور در عرصه اقتصادي و نظامي در جهان خواهد بود و براي مقابله با اين غول اقتصادي نوظهور برنامه هاي بلندمدتي را طراحي كرده اند. آمريكا براي مهار چين در نزديكي مرزهاي اين كشور نياز به بحران آفريني جديدي دارد تا بتواند از اين طريق حضور خود در حياط خلوت چين را توجيه كند و تهديدات موشكي كره شمالي بهترين فرصت براي رسيدن به اين هدف است. آمريكا با تهديد خواندن آزمايش هاي موشكي پيونگ يانگ، تلاش مي كند حضور نظامي خود در شرق آسيا را به بهانه صلح جهانی افزايش دهد و با تقويت متحدانش، ائتلاف قدرتمندي را مقابل پكن ايجاد كند و از نزديك تحولات چيني ها را رصد كند.
آمريكا از دو سال پيش قصد داشت سامانه پيشرفته موشكي «تاد» را در خاك كره جنوبي مستقر كند، اما به دليل حساسيت چين و هشدارهاي روسيه از استقرار اين سامانه خودداري كرد، ولي ترامپ با تشديد بحران در شبه جزيره كره در هفته هاي اخير، اولين بخش از تجهيزات مرتبط با اين سامانه را به خاك كره جنوبي انتقال داد تا بازدارندگي مقابل چين را افزايش دهد و با استقرار اين سامانه، خاك چين در تيررس آمريكا قرار مي گيرد و چيني ها نسبت به اين مسئله هشدار داده اند. آمريكا در استراتژي كلان خود بر اين است تا از افزايش قدرت كشورهايي كه هژموني واشنگتن را به چالش مي كشد، جلوگيري كند.
واشنگتن تلاش دارد با حضور قدرتمند در مرزهاي چين، هزينه هاي پكن را بالا ببرد. حضور آمريكا در شرق آسيا پس از سياست توسعه ارضي چين در جزاير مورد مناقشه «اسپراتلي» در درياي چين جنوبي تشديد شده است. آمريكا درصدد تقويت جايگاه هژمونيك خود در شرق آسيا است تا حلقه هژمونيك بر جهان را كامل كند و براي اين منظور نياز به دسترسي به آبراه هاي دريايي جديد دارد. بيش از 5 تريليون دلار معاملات اقتصادي در درياي چين جنوبي و به ويژه «تنگه مالاكا» انجام مي شود و تسلط پكن بر اين شاهراه دريايي سبب شده تا واشنگتن بار ديگر لشگركشي گسترده اي به اين منطقه داشته باشد تا قدرت اقتصادي چين را به چالش بكشد.
چين به خوبي مي داند كه حضور آمريكا در حياط خلوت اين كشور، قدرت مانور پكن را كاهش خواهد داد و بخشي از توان چين براي مقابله با تحركات واشنگتن در شرق آسيا مصرف خواهد شد. چین به عنوان متحد اصلی کره شمالی هر گونه نفوذ واشنگتن در شرق آسیا را تهدیدی برای منافع ملی خود می داند و نمی خواهد برنامه موشکی کره شمالی دستاویزی برای حضور بلندمدت آمریکا در منطقه باشد و از این رو برخلاف میل باطنی تلاش می کند رهبران پیونگ یانگ را برای عقب نشینی از آزمایش های موشکی متقاعد کند و در هفته هاي اخير رسانه هاي چيني از مقامات پكن خواسته اند تا براي مهار پيونگ يانگ، فشارها عليه كره شمالي را تشديد كند، ولي پيونگ يانگ به پكن هشدار داده كه مقابله با پیونگ یانگ می تواند تبعاتی برای پکن در پی داشته باشد.
ارزيابي نهاييبا در نظرگرفتن پیامدهای پیش بینی نشده اقدام نظامی آمریکا علیه کره شمالی که ممکن است هزينه هاي جبران ناپذيري را براي واشنگتن و متحدانش در پي داشته باشد، مي توان گفت كه رویکرد آمریکا در برابر پيونگ يانگ بیش از اینکه بر اقدام نظامي استوار باشد، تلاش برای مهار کره شمالی و اصلاح رفتار این کشور از طریق تحریم و تهدید است و نرم تر شدن لحن مقامات واشنگتن به خوبي گوياي اين حقيقت است.
با اين وجود، در آینده آمریکا تحرک دیپلماتیک قابل توجهی در دستور کار قرار خواهد داد تا بتواند روسیه و چین در شورای امنیت را با خود همراه کند و با اعمال تحریم های سختگیرانه کره شمالی را به پاي ميز مذاكره بكشاند. از طرفي، واشنگتن با تهدید خواندن کره شمالی براي صلح جهاني، درصدد است با تقويت حضور نظامی در شرق آسیا، اهداف بلند مدت و راهبردی خود يعني مقابله با تحركات چین و مهار اين كشور را محقق کند. تقابل جویی آمریکا علیه کره شمالی تاثیری بر رفتار پیونگ یانگ نداشته و در مقابل، رهبر كره شمالي از این فرصت برای افزایش توان موشکی و هسته ای خود بهره برده است. بدون در نظرگرفتن درستي يا نادرستي رفتار كره شمالي، مقامات پيونگ يانگ به جهانيان ثابت كرده اند نبايد در مقابل تهديدات آمريكا، موضع تدافعي بگيرند و سياست تهاجمي در مقابل يانكي ها، واشنگتن را به عقب نشيني وا مي دارد./