حرف روز/ فصل مشترک میان اعضای مجمع

پایگاه بصیرت / علی قاسمی

یادداشت: یکی از نهادهای اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران مجمع تشخیص مصلحت نظام است که مهم‌ترین مسئولیتش، حل اختلاف میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان است. تعداد اعضای این مجمع ۴۴ نفر ثابت و یک نفر میهمان متناسب با موضوع جلسه است که اعضای ثابت هر پنج سال یک بار و از طریق حکم رهبر معظم انقلاب انتخاب می‌شوند. بر اساس قانون اساسی هشت وظیفه برای مجمع در نظر گرفته شده است که چهار وظیفه عمومی آن عبارتند از: 1ـ تشخیص مصلحت میان نظرات مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان؛ ۲ـ تهیه و پیشنهاد پیش‌نویس سیاست‌های کلی نظام؛ 3ـ حل معضلات نظام با ارجاع از سوی رهبر معظم انقلاب؛ 4ـ اعلام نظر درباره استفساریه‌های مربوط به مجمع تشخیص مصلحت نظام. چهار وظیفه مقطعی هم به عهده مجمع گذاشته شده است که بسیار برای کشور سرنوشت‌ساز خواهد بود. چهار وظیفه مقطعی پیش‌بینی شده عبارتند از: ۱ـ مشاوره در اموری که به مجمع ارجاع داده می‌شود؛ ۲ـ رسیدگی به امور تحت اختیار رهبر در صورت فوت یا استعفای رهبری یا عزل وی از سوی مجلس خبرگان رهبری با تشکیل یک شورای سه نفره؛ ۳ـ تصویب مصوبات شورای رهبری در صورت عزل، استعفا یا فوت رهبر وقت؛ ۴ـ مشارکت در شورای بازنگری قانون اساسی. نخستین و مهم‌ترین وظیفه مجمع تشخیص مصلحت همان گونه که از نام آن پیداست، این است که مصلحت را بیابد. بنا بر قانون، تنها مرجع تصویب قانون در نظام اسلامی، مجلس شورای اسلامی است؛ اما اگر مصوبه‌ای از مجلس، به دلیل خلاف شرع و قانون مورد ایراد شورای نگهبان قرار بگیرد، در صورتی که مصلحت نظام و مردم ما این باشد که این مصوبه حتماً به اجرا در بیاید، به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع می‌شود. در این وضعیت مجمع کار کارشناسی می‌کند و در عمل یا نظر مجلس را عیناً تأیید می‌کند و آن مصوبه نهایی می‌شود یا نظر شورای محترم نگهبان را تأیید می‌کند و آن مصوبه متوقف می‌شود یا اینکه اصلاحاتی را که به مصلحت نظام تشخیص می‌دهد، در آن مصوبه مجلس انجام می‌دهد و به تصویب می‌رساند. همان‌طور که در فهرست جدید اعضای مجمع مشاهده می‌کنید، افرادی متفاوت حضور دارند که در کنار اشتراکات، اختلاف نظرهایی هم دارند و فصل مشترک همگی آنها، تجربه طولانی است تا ان‌شاءالله مأموریت‌های محوله را به نحو احسن به سرانجام برسانند.