ماجرا از آن قرار بود که زمانی که هواپیمای روسی که در حال گشت‌زنی بر فراز دریای مدیترانه بود، جنگنده‌های اف-۱۶ اسرائیلی اهدافی را در لاذقیه سوریه بمباران کردند و طبعا پدافند هوایی سوریه فعال شده و هواپیمای روسیه به شکل تصادفی با پدافند هوایی سوریه سقوط کرد.
سخنگوی وزارت دفاع روسیه، با ارائه اطلاعات راداری و تشریح جزئیاتی از تحرکات جنگنده‌های اسرائیلی در شب سقوط هواپیمای روس، آن‌ها را متهم کرد که از ایلیوشین به عنوان سپری در برابر پدافند هوایی سوریه استفاده کردند.
به گفته سرلشگر ایگور کوناشنکوف، اقدامات خلبانان اسرائیلی، که به مرگ ۱۵ نظامی روس منجر شد، در بهترین حالت یا فاقد استانداردهای حرفه‌ای بودند، یا اقداماتی اهمال‌کارانه و مجرمانه بودند.
در مقابل، اسرائیل ادعا کرد که اطلاعاتی را در اختیار روسیه قرار داده تا نشان دهد در این ماجرا تقصیری نداشته است؛ بلکه پدافند بی‌محابای سوریه مقصر این حادثه بوده است. ارتش رژیم اشغالگر تاکید کرد نیروی هوایی اسرائیل پشت هیچ هواپیمایی پنهان نشده و در زمان سرنگونی هواپیمای روسیه، جنگنده های اسرائیلی در آسمان اسرائیل بودند.
بر اساس توافقی که در سال 2015 میان مسکو و تل آویو منعقد شد، قرار شده بود رژیم اسرائیل پیش از اقدام به هر گونه حمله، آن را به طرف روسی اطلاع دهد. سخنگوی وزارت دفاع روسیه گفت اسرائیلی‌ها با نقض این توافق، تنها یک دقیقه قبل از حمله به طرف روس اطلاع دادند که عملیاتی در پیش دارند، آن هم بدون آن که مکان دقیق هدف یا جنگنده‌های خود را مشخص کنند.
تل آویو علاوه بر سرزنش پدافند هوایی سوریه، از مرگ نظامیان روس ابراز تاسف کرده است. ولی معلوم نیست روس ها با ابراز تاسف و حتی عذرخواهی اسرائیل، این ماجرا را فراموش کنند.
اما ماجرای اصلی، سقوط هواپیمای روسی و یا تنش میان مسکو و تل‌آویو نیست. مساله مهم حملات مکرر رژیم صهیونیستی به خاک سوریه است که نقض آشکار حاکمیت و تمامیت این کشور محسوب می شود.
به ادعای اسرائیل، این رژیم طی سال‌های اخیر بیش از 200 حمله به خاک سوریه انجام داده و عمدتا اهدافی را زده است که متعلق به جمهوری اسلامی ایران و حزب الله لبنان بوده است. در یکی از این حملات که فروردین ماه امسال به پایگاه تی فور در استان حمص صورت گرفت، هفت تن از مستشاران سپاه پاسداران به شهادت رسیدند.
آن چه مربوط به روسیه می شود آن است که این کشور در قبال حملات اسرائیل علیه سوریه موضع بی‌طرف اتخاذ کرده است. این در حالی است که روسیه خود را در سوریه همه کاره می داند، اما نسبت به تجاوزات رژیم صهیونیستی در این قلمرو، هیچ گونه واکنشی نشان نداده است.
دلیل این امر به روابط سیاسی دو دولت بازمی گردد. مسکو بارها میزبان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بوده و همواره بر امنیت این رژیم تاکید کرده است. اسرائیل نیز متقابلا نسبت به منافع روسیه حساس است. یک ژنرال اسرائیلی بتازگی گفته بود اولین درس نظامی تاریخ این است که با روس‌ها کاری نداشته باشید. جالب آن که هنوز 24 ساعت از این اظهار نظر نگذشته بود که هواپیمای ایلیوشین سقوط کرد و روسیه بلافاصله تل آویو را مقصر شناخت!
روسیه می تواند در مدت زمان 2 تا 3 ماه سامانه دفاع موشکی اس-300 را در سوریه مستقر کند
و آموزش و زیرساخت های لازم آن را فراهم سازد
از این منظر، تنش میان روسیه و اسرائیل به نفع سوریه خواهد بود، به شرط آن که روسیه از حالت بی طرفی خارج شده و نسبت به حملات این رژیم علیه سوریه حساس شود.
و البته نشانه هایی از این حساسیت دیده می شود. یک هفته پس از سقوط هواپیمای روسی، مسکو اعلام کرد که سامانه دفاع موشکی اس-۳۰۰ را تحویل سوریه خواهد داد. روسیه که حملات هوایی اسرائیل به اهدافی در نزدیکی محل حادثه را مسبب اصلی سرنگونی هواپیمای تجسسی خود می داند، در واقع در موضع پنج سال پیش خود که تحویل پدافند اس-۳۰۰ به سوریه را به درخواست اسرائیل متوقف کرده بود، تجدید نظر کرده است.
به گفته کارشناسان روس، روسیه می تواند در مدت زمان 2 تا 3 ماه سامانه دفاع موشکی اس-300 را در سوریه مستقر کند و آموزش و زیرساخت های لازم آن را فراهم سازد. به گفته منابع وزارت دفاع روسیه، این سامانه قادر است آسمان سوریه را به طور کامل در مقابل تحرکات هوایی رژیم اسرائیل ببندد. اس-۳۰۰ از پدافندهای هوایی پیشرفته‌ای است که از آن برای رهگیری جنگنده‌ها و موشک‌های قاره‌پیما استفاده می‌شود. پدافند هوایی اس-۳۰۰ می‌تواند هم‌زمان اهداف متعددی را در آسمان ردیابی کند.
به گفته کارشناسان نظامی، نسخه اس-300 که قرار است روس‌ها در اختیار طرف سوری قرار دهند، به احتمال زیاد، نسخه آنتی2500 است. با توجه با این که جنگنده‌های رژیم صهیونیستی معمولا از موشک‌های کروز هواپایه برای شلیک به اهداف سوری استفاده می‌کنند، این این نسخه کارآمدتر خواهد بود.
به طور طبیعی، تصمیم روسیه واکنش رژیم صهیونیتسی را برانگیخت. دولت اسرائیل خطاب به مقامات مسکواعلام کرد با تحویل اس-300 به سوری‌ها باعث می شوید که تقریبا کل قلمرو اسرائیل تحت سیستم دفاع موشکی سوریه قرار بگیرد و هواپیماهای اسرائیلی بلافاصله پس از صعود می توانند توسط سوریه مورد هدف قرار بگیرند. این برای ما مناسب نیست، ما نگرانی و عمیق خود را بیان می کنیم و مصرانه از شما می خواهیم که این قرارداد را اجرا نکنید.
اما وزیر دفاع روسیه در پاسخ گفته است ما در سال ۲۰۱۳ به درخواست طرف اسرائیلی تحویل سیستم اس-۳۰۰ را که آماده ارسال بود و نیروهای سوریه در حال آموزش بودند، متوقف کردیم، اما اکنون موقعیت تغییر کرده است و مسئولیت این تغییر با ما نیست.
علاوه بر اسرائیل، امریکا نیز به عنوان حامی و متحد رژیم اشغالگر، از تصمیم روسیه نگران شده است. جان بولتون، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصمیم روسیه را اقدامی دانست که به طور جدی تنش در سوریه را تشدید خواهد کرد.
بولتون که معروف به مواضع شدید ضدایرانی است، انگشت اتهام را روانه جمهوری اسلامی کرده و گفت: نباید اشتباه کرد، طرفی که در مورد حملات به لبنان و سوریه مسئول است، و در واقع طرفی که در مورد سرنگون کردن هواپیمای روسیه مسوول است، ایران است!
اما وضعیت و موضع جبهه مقاومت با محوریت جمهوری اسلامی ایران چیست؟ نگرانی اصلی رژیم صهیونیستی، حضور مقاومت در سوریه و در نزدیکی مرزهای این رژیم است. حمله به مراکز و مقرهای ایران و حزب الله در این راستا صورت می گیرد تا مقاومت را وادار به عقب نشینی از سوریه کنند. اما جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است حضور ما در سوریه به خواست دولت این کشور بوده است، لذا غیر از دولت سوریه، کسی حق درخواست خروج ما را ندارد.
در عین حال سوال دیگری که مطرح است این است که فارغ از موضع و نقش روسیه، چرا محور مقاومت پاسخ کوبنده‌ای به حملات رژیم اشغالگر نمی‌دهد تا نوعی بازدارندگی ایجاد کند؟
پاسخ این است که اولا در مواردی از جمله پس از حمله به پایگاه تی فور پاسخ لازم داده شده است. ثانیا پدافند سوریه بسیاری از حملات را خنثی می کند و در یک مورد یکی از جنگنده های اسرائیل را ساقط کرد. ثالثا درگیری در سوریه با توجه به پیچیدگی های متعدد و بازیگران مختلف، مستلزم نوعی حزم و احتیاط است. به عبارتی دولت سوریه و متحدانش که اولویت اصلی‌شان جنگ با تروریست هاست، صلاح نمی‌دانند خود را وارد جنگ در جبهه جدیدی کنند.
این در حالی است که توانمندی بالقوه مقابله با رژیم اسرائیل وجود دارد و در زمان مناسب تبدیل به حالت بالفعل خواهد شد. در این راستا دبیر کل حزب الله چندی پیش اعلام کرد با وجود حملات مکرر اسرائیل با هدف ممانعت از دستیابی این گروه به ادوات سنگین و مدرن، حزب الله اکنون موشک‌های هوشمند در اختیار دارد.
با این حال، تنش میان مسکو و تل‌آویو و موضوع تحویل سامانه اس-300 به دمشق ـ البته به شرطی که عملیاتی شود و روسیه بهانه دیگری برای عدم تحویل آن نیابد ـ معادلات موجود را بر هم خواهد زد و رژیم اسرائیل زین پس نمی تواند بی محابا و بدون هزینه، به ماجراجویی در سوریه بپردازد.