ژنرال سیسی رفتنی است؟

پایگاه بصیرت / گروه بین الملل / مهدی نوری

زمانی که عبدالفتاح السیسی ژنرال نظامی مصری در سال 2013 علیه محمد مرسی رئیس جمهور قانونی کشور کودتا کرد برای آنکه دولت برآمده از کودتای خود را ایمن کند اقدام به قلع و قمع مخالفان کرد. در این راستا وی اخوان المسلمین را یک گروه تروریستی معرفی کرده و سران آن را بازداشت کرد. هزاران نفر از اخوانی ها نیز  به حبس های طولانی مدت محکوم شدند. السیسی تصور می کرد که با این اقدامات می تواند هرگونه ندای انقلابی گری را خاموش کند. اما غافل از اینکه تنها 6 سال زمان کافی بود که انقلابیون بار دیگر به میدان های مصر بازگردند. میدان التحریر مصر پس از 6 سال(یعنی پس از کودتای السیسی) بار دیگر شاهد تظاهرات مردمی علیه نظام حاکم بر این کشور شده است. بار دیگر جوانان مصری با هر نوع نگاه سیاسی یاد انقلاب 2011 را زنده نگه داشته و با شعار معروف خود یعنی "الشعب یرید اسقاط النظام"(مردم خواهان سرنگونی رژیم هستند) خواستار برکناری عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر هستند که با کودتا علیه محمد مرسی در سال 2013 به قدرت رسید. اعتراض‌ها در فضای مجازی علیه دولت عبدالفتاح السیسی بعد از آن آغاز شد که یک پیمانکار شرکت ساخت و ساز علیه السیسی و فرماندهان ارتش و مقامات دولت مصر دست به افشاگری زد و از فساد آن ها و حیف و میل بیت‌المال و ساخت قصر توسط السیسی پرده برداشت. در روزهای گذشته ویدیوهای فردی به نام «محمد علی» که خود را «فرعون کوچک مصر» نامیده و به کار ساختمان‌سازی و دلالی مشغول است در بین کاربران مصری دست به دست می‌شود. او در ویدیوهای خود می‌‌گوید که عبدالفتاح السیسی، همسرش و فرماندهان ارتش به حیف و میل میلیاردها پوند مصری مشغول هستند. به گفته او، فرماندهان ارتش به وی گفته‌اند که هرچه سریع‌تر در «اسکندریه» دست به ساخت و ساز بزند؛ چرا که السیسی و همسرش قصد دارند تعطیلات خود را در این منطقه بگذرانند. حتی وی السیسی را متهم به افشای روابط جنسی نیز کرده است. این     افشاگری ها باعث شده مردم مصر ترس 6 ساله ناشی از سرکوب های شدید السیسی را کنار گذاشته و بار دیگر به خیابان های مصر بازگردند. به دنبال این افشاگری ها مصری‌ها برای اولین بار بعد از چند سال تظاهراتی را علیه رژیم عبدالفتاح السیسی در میدان التحریر برگزار کردند و فریاد "السیسی باید برود" را سر دادند؛ گامی که سرآغاز خیزش مردمی در انقلاب ۲۰۱۱ را تداعی می‌کند. اما دلایل بازگشت مردم به خیابان های مصر چیست؟
السیسی در 6 سال گذشته چه کار کرد؟
شاید بتوان وضعیتی را که السیسی در 6 سال گذشته بر مصر حکمفرما کرده است را شرایطی نادر در تاریخ مصر دانست. مصر در نتیجه سیاست های السیسی با بحران های سیاسی و اقتصادی کشنده ای روبرو است. او نقش نهادهای مدنی را از بین برد و نهادهای امنیتی را تقویت کرد. در نتیجه این موضوع دولت پلیسی شکل گرفت که آزادی ها را مصادره و با مخالفان با مشت آهنین برخورد کرد. السیسی مانند «انور سادات» و «حسنی مبارک» از نقش رهبری مصر در منطقه چشم پوشی کرد و نقش مصر را درباره مسائل جهان عرب کم رنگ کرد. او مصر را به ابزاری در دست آمریکا و اسرائیل تبدیل کرد و با رژیم اسرائیل در محاصره غزه و هدف قرار دادن مقاومت فلسطین همکاری کرد. در نتیجه سیاست های سرکوبگرانه السیسی بی ثباتی در این کشور ادامه یافت و نبود شفافیت و پارتی بازی در همه جا گسترش پیدا کرد که در نتیجه آن سرمایه گذاران خارجی از مصر خارج شدند و بحران اقتصادی در این کشور به وجود آمد. پول مصر ۶۰ درصد از ارزش خود را در مقابل دلار آمریکا از دست داد و میزان بدهکاری خارجی به ۹۴ میلیارد و ۶۴ میلیون دلار رسید.
خطر در یک قدمی دولت السیسی
رسانه های کشورهای عرب با بررسی وضعیت ناآرامی های اخیر مصر آن را یک تهدید برای السیسی معرفی کرده اند. روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» اعلام کرده، تظاهرات و اعتراض هایی که در شهرهای مصر آغاز شده و مردم در آن ها خواهان سقوط نظام هستند، بسیاری را شگفت زده کرده است. این اعتراض ها زنگ خطری برای نهاد نظامی حاکم در مصر است. زیرا اوضاع داخلی مصر شاهد حالتی از کینه و کدورت است و طبقات مردمی در نتیجه افزایش قیمت و کاهش سطح آزادی ها و برخورد امنیتی و سرکوب مخالفان به دست نیروهای امنیتی رنج می برند. صبر شهروندان مصر که حدود ۴۰ درصد از آنان زیر خط فقر به سر می برند در نتیجه انتظار بلندمدت برای بهبود اوضاع معیشتی و خدمات عمومی به سر آمده است. همسویی مردم مصر با درخواست ها برای اعتراض آغازی برای پایان دادن به سکوتی است که دستکم 6 سال ادامه داشته است. مقامات مصر از ثمره اصلاحات اقتصادی سخن به میان می آورند. این در حالی است که این اصلاحات هیچ نتیجه ای برای فقرا به دنبال نداشته و تنها بدهی ها و میانگین بیکاری در این کشور افزایش یافته است. اعتراض های مصر از این نظر اهمیت دارد که مردم ترس را کنار گذاشته اند و اگر مقام های مصر این موضوع را در محاسبات قرار ندهند این موضوع می تواند نتایج معکوسی را برای امنیت و ثبات به دنبال داشته باشد. به نوشته روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن، فعالان سیاسی معتقدند که مردم مصر پس از فریب توسط نظامیان، انقلاب علیه استبداد را آغاز کرده اند و نشانه های انقلاب آشکار شده و موج دوم انقلاب به ناچار السیسی و اطرافیان وی را نابود خواهد کرد. به نوشته روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن، صدها تن از مردم مصر با به چالش کشیدن ممنوعیت تظاهرات در خیابان های قاهره و دیگر شهرها خواستار کنار رفتن السیسی از قدرت شدند. این تظاهرات در سایه خفقان حاکم در مصر پیام قویی برای السیسی است که محتوای آن این است خشم علیه وی و نظامیان حاکم در مصر در حال افزایش است و هر روز در سایه رکود اقتصادی بر دامنه اعتراض ها افزوده خواهد شد.
موج دوم بیداری اسلامی
بسیاری بر این باور هستند که موج دوم بیداری اسلامی در آفریقا در حال شکل گیری است. در موج اول بیداری اسلامی، ابتدا تونس، بعد لیبی و سپس مصر شاهد اعتراض‌های مردمی بودند که به سرنگونی حاکمان آن‌ها منجر شد. اکنون موج دوم بیداری اسلامی از سودان و الجزایر به مصر و تونس رسیده است و در مصر مردم خواستار برکناری السیسی از قدرت شدند و در تونس مردم خواستار «انقلاب مشروع» و پیروزی قیس سعید در انتخابات ریاست‌جمهوری هستند.
سیاست خارجی موضوعی است که مردم مصر آن را به‌دقت دنبال می‌کنند و برخی  نارضایتی‌های دولت‌های مصر ناشی از سیاست‌های خارجی بود؛ چراکه رهبران رژیم اسرائیل می‌گویند عبدالفتاح السیسی دوست ماست و مردم مصر این نوع رفتارها را برای خود خفت‌بار می‌دانند؛ از‌این‌رو، موج تظاهرات علیه او شکل گرفته است. جامعه مصر در یک سال گذشته، چهار مانور مشترک با آمریکا، اسرائیل و عربستان برگزار کرده است. این در حالی است که مصری‌ها به وهابیت بدبین هستند و این نوع تعاملات را نشانه خفت می‌دانند. مصری‌ها السیسی را نوکر بی‌اختیار اسرائیل و وهابیت می‌دانند که در سرکوب مردم غزه و محاصره آن‌ها با اسرائیل همکاری می‌کند. مصر با غزه هم‌مرز است و بزرگ‌ترین محاصره غزه در دوران السیسی شکل گرفته است. همکاری و نوکری با اسرائیل و عربستان شاخصه اصلی السیسی است که خشم مردم قاهره را برانگیخته است. همچنین، ده‌هاهزار زندانی اخوانی در زندان‌های مصر هستند و موضوعات اینچنینی درکنار یکدیگر موجب شده است مردم این کشور خواستار برکناری رییس‌جمهوری خود شوند.
نتیجه
مردم مصر برای روز جمعه 5 مهر ماه فراخوان تظاهارت میلیونی داده اند. این یعنی خطر تا یک قدمی کاخ ریاست جمهوری مصر نزدیک شده است. السیسی با کودتا علیه رئیس جمهور قانونی مصر یعنی محمد مرسی روی کار آمد و طبیعتا مقام فعلی وی مشروع نیست. وی در طول 6 سال گذشته خیانت بزرگی در مورد مردم مصر مرتکب شد و با فروش دو جزیره مصری تیران و صنافیر به عربستان به خاک مصر خیانت کرد. علاوه بر این همراهی السیسی با اسرائیل نیز به عنوان یک عامل برای تشدید اعتراض ها علیه وی به شمار می رود. فساد و بیکاری در مصر نیز عامل اصلی قیام جدید مردم مصر است.  واقعیت این است که مصر از همه نظر چه اقتصادی چه سیاسی و آزادی‌های مدنی و عمومی در بدترین وضعیت تاریخ خود قرار دارد؛ تا جایی که خیلی‌ها به دوران دیکتاتور پیشین مصر حسنی مبارک درود می‌فرستد و آن دوران به آرزو تبدیل شده است! مشکل داخلی مصر دیگر نه میان اخوان المسلمین به عنوان قوی‌ترین تشکیلات سیاسی و بخشی از مردم با نظام حاکم، بلکه میان یک ملت و کلیت این نظام است. البته ناگفته نماند که همین اوضاع مصر جلوه‌ای از یک بحران فراگیر دولت ملتی در شمال آفریقا و خاورمیانه است؛ بحرانی که به نوعی ریشه دیگر بحران‌های منطقه‌ای نیز هست. اما موجی که در مصر به راه افتاده است، نشان داد که مصر آتشی زیر خاکستر در خود نهفته دارد و هر آن احتمال دارد زبانه کشیده و بیرون بزند.