در تحلیل محتوای بیانات مقام معظم رهبری یکی از مضامین فراگیر و پرتکرار، مفهوم دشمن شناسی است که با عقلانیتی مبتنی بر نگاه دینی بیان می‌شود؛ اما آنچه مورد بحث در این یادداشت است حکایت "یک سوزن زدن به خود" است و خارج شدن از گارد " نشستن لب گود و گفتنِ لنگش کن" است.
امام خامنه‌ای عزیز مد ظله العالی با نگاه همه جانبه به مقوله دشمن شناسی و پرداختن به ابعاد مختلف آن از جمله شناخت دشمن، ماهیت و علت دشمنی، شیوه و میدان نبرد دشمنی دشمنان و ... از دو دشمن بیرونی و درونی نیز نام می‌برند.
ایشان دشمن درونی را خطرناکتر از دشمن بیرونی می‌داند که کمتر به این مسئله پرداخته شده است و شاید یکی از عرصه‌های شجاعت در میدان بصیرت، طرح دشمن درونی و نقاط ضعف داخلی و آسیب‌ها در کنار تهدیدات پرواضح و حداکثری دشمنان خارجی است، زیرا آسیب‌ها و آفات از درون انقلاب را تهدید می‌کند: «ما دو دشمن داریم؛ یک دشمن، دشمن درونی است؛ یک دشمن، دشمن بیرونی است. دشمن درونی خطرناکتر است.» ۱۶/۲/۱۳۸۷
مقام معظم رهبری با ارائه این تفکیک، دشمن درونی را که بیشتر ذهنی، روانی و منوط به عزم و اراده اجتماعی یک ملت است، اینگونه تعریف می‌کند:
«دشمن درونی چیست؟ دشمن درونی خصلت‌های بدی است که ممکن است ما در خودمان داشته باشیم. تنبلی، نشاط کار نداشتن، ناامیدی، خودخواهی‌های افراطی، بدبین بودن به دیگران، بدبین بودن به آینده، نداشتن اعتماد به خود – نه به شخص خود و نه به ملت خود- این‌ها بیماری است... همیشه دشمنان بیرونی ملت ایران سعی کرده‌اند این میکروب‌ها را در درون جامعه‌ی ایرانی رسوخ دهند. شما نمی‌توانید، شما قادر نیستید، آینده‌تان تاریک است، افقتان تیره است، بیچاره شدید، پدرتان درآمد، سعی این بوده است که ملت ما را ناامید، کسل، بی‌اعتماد به نفس، تنبل و چشم به دست بیگانه بار بیاورند؛ این‌ها دشمنان درونی است. در طول سال‌های قبل از بروز حرکت اسلامی در کشور ما، بلای عمده‌ی ملت ما این‌ها بود.» ۱۶/۲/۱۳۸۷
طبیب حاذقِ انقلاب با شمارش آفات انقلاب اسلامی که در هماورد عظیم با دنیای شرک و ظلم نیز به سر می‌برد، عدم پرداختن به این امراض درونی که ماهیت اجتماعی دارند را به موریانه‌ای مثل می‌زند که پایه‌های بنای انقلاب را تهدید می‌کند: «اگر ملتی مردمش تنبل باشند، ناامید باشند، اعتماد به نفس نداشته باشند، با همدیگر پیوند نداشته باشند، به همدیگر بدبین باشند، از آینده ناامید باشند، چنین ملتی پیش نخواهد رفت؛ این‌ها مثل موریانه‌ای که در درون پایه‌ی بنا بیفتد، بنا را ویران می‌کند؛ مثل کرمی است که داخل میوه قرار بگیرد، میوه را فاسد می‌کند. باید با این صفات مبارزه کرد... اگر ما بتوانیم این دشمن‌ها را در درون خود، در جان خود، در فرهنگ عمومی جامعه‌ی خود از کار بیندازیم، دشمن بیرونی هم نمی‌تواند به ما صدمه و لطمه‌ای برساند.» ۱۶/۲/۱۳۸۷
و، اما چه باید کرد؟ تا این دشمن درون به کمک دشمن برون نرود و انقلاب اسلامی که محور و هدف غایی از ایجاد و استمرار آن حفظ و ارتقاء عزت و کرامت انسان بما هو انسان است (که در بحران ویروس منحوس کرونا این مقوله را به رخ جهانیان و تمدن وحشی و بی‌رحم غرب کشید) در مسیر خود با اقتدار تا زمینه‌سازی و ظهور دولت کریمه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه حرکت کند:
اولا باید آسیب‌ها را شناخت و فهرستی از این آسیب‌ها و راهکار‌های مقابله با آن را در سطوح مختلف اجتماعی و با بهره‌گیری ابعاد دوگانه آموزشی و تربیتی تبیین کرد تا به باور برسیم چرا که بعد از درک باورمند این آسیب هاست که عزمی جزم و عمومی در جهت اصلاح اجتماعی شکل خواهد گرفت، همانطور که به قول حافظ رحمه ا... علیه:
طبیب عشق مسیحادم است و مشفق لیک چو درد در تو نبیند که را دوا بکند؟
ثانیا تلاش انقلابی و جهادی از سوی مسئولین در قوای سه گانه، جهت حرکت سریع و جهشی در برآوردن نیازهاو خواسته‌های به حق اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مردم عزیز، جهت ایجاد انگیزش عمومی در مسیر رسیدن به جامعه مطلوب اسلامی که مقدمه تمدن نوین اسلامی و جهانی است.
ثالثا نگاه درست به اهداف دشمن بیرونی و درک علل دشمنی آنان که استقلال، عزت و پیشرفت ایران اسلامی را نشانه گرفتند، در جهت خنثی‌سازی عملیات روانی آن‌ها و ذهنیت‌سازی‌های دروغین و دوقطبی‌های کاذب که مقام معظم رهبری به آن اشاره می‌کنند: «اما دشمن بیرونی، عبارت است از نظام سلطه‌ی بین‌المللی؛ یعنی همان چیزی که به او می‌گوییم استکبار جهانی. استکبار جهانی و نظام سلطه، دنیا را به سلطه‌گران و سلطه‌پذیران تقسیم می‌کند. اگر ملتی بخواهد در مقابل سلطه‌گران از منافع خود دفاع کند، سلطه‌گران با آن ملت دشمنی می‌کنند؛ روی او فشار می‌آورند و سعی می‌کنند مقاومت او را در هم بشکنند. این، دشمنِ یک ملتی است که می‌خواهد مستقل و عزتمند و آبرومند و پیشرفته بشود و زیر بار سلطه‌گران نرود؛ این دشمنِ بیرونی است. امروز مظهر این دشمنی عبارت است از شبکه‌ی صهیونیسم جهانی و دولت کنونی ایالات متحده‌ی امریکا. البته این دشمنی مال امروز نیست؛ روش‌ها تغییر می‌کند، اما سیاست دشمنی با ملت ایران از اول انقلاب تا امروز بوده است. هرچه توانسته‌اند، فشار وارد آورده‌اند، اما عبث؛ فشار‌های آن‌ها نتوانسته است ملت ایران را ضعیف کند یا به عقب‌نشینی وادار کند؛ نه تحریم اقتصادی‌شان، نه تهدید نظامی‌شان، نه فشار سیاسی‌شان، نه جنگ روانی‌شان. امروز ما از پانزده سال قبل، از بیست سال قبل، از بیست و هفت سال قبل بسیار قوی‌تر هستیم؛ این نشان‌دهنده‌ی این است که دشمن در دشمنی با ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی ناکام مانده است؛ اما این دشمنی هست.»۱۶/۲/۱۳۸۷
رابعا درک درست دشمن و تمایز بین دشمن اصلی و فرعی به عنوان یکی از مولفه‌های مهم دشمن‌شناسی و خنثی کننده‌ی طرح تفرقه اندازی دشمنان است که تلاش دارند با ساخت اسب تراوا و نفوذ در صف انقلاب، ما را به جان هم انداخته و خود بر سرزمین ما سلطه یابند؛ و به راستی اشتباه در تشخیص دشمن به معنای اصلی و فرعی آن، باعث «تحلیل قوا» و «نتیجه نامطلوب» می‌شود:
«چالش درونى براى ملت ما عبارت است از اینکه... در شناخت دشمن اصلى و فرعى اشتباه بکنیم، این هم خطر است... گاهى یکى با شما دشمنى می‌کند، اما اگر دقت کنید دشمنىِ او دشمنىِ‌اصلى نیست، تابعى است از یک عامل دیگر، از یک کس دیگر؛ دشمن اصلى را پیدا کنید؛ والا [اگر]انسان با دشمن فرعى سینه‌به‌سینه بشود، هم قواى او تحلیل میرود، هم نتیجه‌ى کارْ، نتیجه‌ى مطلوبى نخواهد شد.» ۱۴/۳/۱۳۹۳
نکته آخر اینکه بیش از پیش چالش اصلی ما در داخل کشور گره کور ذهنی است که باید از سد این القای دروغین رسانه‌های پر تعداد نظام سلطه عبور کرد و دست جنباند تا به ساحل پیشرفت و عدالت رسید و آن چالش ذهنی این است که می‌گوییم: «نداریم! نمی‌شود!»
رهبر انقلاب معتقدند: «مهم‌ترین چالش کشور ما یک چالش ذهنی است، یعنی همین که افکار عمومی نمی‌دانند چقدر ثروت در اختیار کشور هست؛ بعضی از مسئولین ما هم متأسّفانه نمی‌دانند چقدر ثروت- ثروت انسانی و ثروت طبیعی- در اختیار کشور هست؛ دشمن هم از همین دارد استفاده می‌کند. دشمن می‌خواهد بگوید که شما نمی‌توانید یا ندارید؛ بنده اصرار دارم به مردم بگویم که ما می‌توانیم و ما دارا هستیم و امکاناتمان فراوان است.»۱/۱/۱۳۹۷