سعید ترکاشوند – خبرنگار / بهمن آرمان تحلیلگر اقتصادی در گفت وگو با پایگاه تحلیلی خبری بصیرت در خصوص بررسی وضعیت فعلی حاکم بر اقتصاد ایران و وضع بورس اظهار داشت: شرایطی که اکنون در بورس و بازار سرمایه وجود دارد هیچ تناسبی با شرایط اقتصادی ایران ندارد، در شرایطی که رشد منفی در سالهای 99و 98 و سال 1400بر اقتصاد ایران حاکم است، ما شاهد رشد شاخصههای بورس و افزایش سرمایهگذاری در این بازار هستیم.
وی افزود: شرکت‌های بورسی نیازمند صادرات محصولات خود هستند تا بتوانند ظرفیت سرمایهگذاری بر روی سهام خود را افزایش بدهند.
آرمان ادامه داد: در شرایط کنونی بورس دارای یک حباب است. در مقطعی سودهای مفیدی برای سرمایه گذاران خواهد آورد، اما بعد از ترکیدن حباب ایجاد شده در بورس سرمایهگذاران ضرر هنگفتی را متحمل میشوند.
این کارشناس در ادامه صحبتهای خود عنوان کرد: سرمایه گذاری در بازار سرمایه باعث تقویت و رونق اقتصادی کشور میشود که البته به شرطی که به نوعی این امر با افزایش تولیدات شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه همراه شود.
نقش دولت در تعادل در بازار سرمایه و بورس
وی در ادامه افزود: دولت نقش مهم و تاثیر بسزایی در جلوگیری از ترکیدن حباب بورس دارد. به عنوان مثال اگر عرضه سهام عدالت به طوری تمام و کمال در دست مردم قرار بگیرد و عرضه برخی شرکت‌های دولتی باعث کاهش فشار وارده بر دولت در اداره اقتصاد کشور شود دقیقا همین اقدامی که ما سابق بر این شاهد عرضه شستا و استقبال مردم در بازار سرمایه از آن بودیم.
آرمان ادامه داد: در صورت عدم کنترل و ترکیدن حباب بورس ما شاهد موج سنگینی از نقدینگی هستیم که تاثیرات به شدت مخربی بر اقتصاد در زمینههای تولید و بازار مسکن خواهد داشت.
وی گفت: دولت با کسری بودجه سنگینی روبه‌روست لذا بر آن شده که این کسری بودجه را با واگذاری دارایی‌های خود جبران کند. اگرچه این مهم در وهله اول اقدام درستی به نظر می‌آید، اما دولت با ابزارهایی که در اختیار داشت دست به قمار خطرناکی زد و موجب شد قیمت سهام به اندازه‌ای افزایش یابد که به هیچ عنوان بازتاب‌دهنده شرایط روز اقتصاد ایران نبود.
آرمان افزود: در بورس ایران بنا به دلایل مختلف از جمله پرداخت سود نقدی توسط شرکت‌ها، نسبت P/E یا قیمت به سود شرکت‌ها چیزی حدود ۶ یا ۷ بوده است اما با اقدامات اخیر دولت، این نسبت بدون هیچ‌گونه توجیهی به ۱۴، ۱۵ و حتی بیشتر از آن هم رسید.
بنابراین طبیعی بود که رشد بازار سرمایه قابل دوام نباشد و قیمت سهام به حالت قبلی خود بازگردد.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی عنوان کرد: دولت به جای اینکه به صورت تصنعی در بازار بورس دخالت کند، می‌توانست از طریق ایجاد سیستم‌های انگیزشی منابع مالی ناشی از کمبود درآمدهایش را جبران کند.
آرمان بیان کرد: منابع مالی‌ای که تا همین چند روز پیش به سمت بورس حرکت می‌کردند، به سمت بازار طلا و ارز رفته‌اند و در نهایت نیز شاهد افزایش روزانه قیمت ارز هستیم. این افزایش نیز به دلیل محروم ماندن کشور از درآمدهای ارزی تا حدی منطقی است و از آنجا که نرخ تورم در اقتصاد بالاست، مردم به دنبال راهی هستند که بتوانند ارزش پولی که در اختیار دارند را حفظ کنند.
وی گفت: در این شرایط باید انتظار داشته باشیم که بورس روند تعادلی خود را طی کند و به قیمت‌های واقعی خود برگردد و در عین حال با خروج نقدینگی از بورس قیمت سایر کالاها همچون طلا و ارز که می‌توانند به عنوان یک پناهگاه مطرح باشند نیز افزایش پیدا کند.
آرمان گفت: بدون شک دولت برای ایجاد جذابیت در خرید سهام و جلب مشارکت مردمی از ابزارهایی برای ترغیب غیرمستقیم مردم به منظور ایجاد جذابیت در بورس استفاده کرده است. در غیر این صورت افزایش قیمت سهام در شرایط بحرانی فعلی به هیچ‌وجه از هیچ گونه منطق اقتصادی برخوردار نیست.
وی عنوان کرد: دولت در واقع شمشیر دو لبه‌ای را در دست گرفته است که در نهایت می‌تواند برای خودش ایجاد مشکلات اساسی کند. دولت می‌داند برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود هرچقدر قیمت سهام بالاتر باشد، می‌تواند منابع مالی بیشتری را به دست آورد.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی گفت: در شرایط فعلی قیمت‌ها به گونه‌ای افزایش پیدا کرده است که به هیچ‌وجه توجیه‌کننده ارزش آنها نیست. به‌طور مثال در شرایطی که قیمت نفت سقوط کرده و به تبع آن قیمت محصولات پتروشیمی نیز کاهش یافته است، شاهد آن هستیم که در بورس تهران قیمت سهام پالایشگاه‌ها و شرکت‌های پتروشیمی در حال افزایش است. از این رو قیمت‌های فعلی سهام به هیچ‌وجه توجیه‌کننده وضعیت موجود نیستند.
آرمان تاکید کرد: به نظر من این وضعیت دولت را در حالتی قرار داده که دست به این بازی خطرناک بزند و برایجلب مشارکت مردم قیمت سهام را بالا ببرد. این در حالی است که دولت می‌تواند از ابزارهای دیگری برای نیل به این هدف استفاده کند.
وی گفت: در حال حاضر بسیاری از مردم بورس را با قمارخانه اشتباه گرفته‌اند و شاهد آن هستیم که در مواردی خانواده‌ها در شرایط قرنطینه ناشی از کرونا و ماندن در خانه، از طریق اینترنت همه روزه اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند. این در حالی است که آنها نمی‌دانند که وارد شدن به بورس مساله پیچیده‌ای است و دولت نباید در این شرایط از حسن نیت مردم سوءاستفاده بکند.