حسین عبده تبریزی که از اقتصاددان‌های معروف جریان اصلاح‌طلب به شمار می‌رود و در دولت آقای روحانی هم عهده‌دار سمت‌هایی همچون مشاور ارشد وزیر راه و شهرسازی و عضو شورای عالی بورس بوده، سال گذشته تحلیلی درباره بازار مسکن ارائه کرد که اکنون کاملاً خلاف آن رقم خورده است.
* عبده تبریزی چه گفت، چه شد؟
عبده تبریزی ۲۶ بهمن سال گذشته در مصاحبه‌ای با روزنامه دنیای اقتصاد، پیش‌بینی کرد که قیمت مسکن در سال ۹۹ کاهش پیدا خواهد کرد.
در این مطلب آمده بود: حسین عبده‌تبریزی، اقتصاددان و صاحبنظر برجسته بخش مسکن در تشریح وضعیت پیش‌روی بازار مسکن در سال ۹۹ اعلام کرد: نبود خریدار مصرفی در بازار این انتظار را تقویت می‌کند که بازار مسکن در سال آینده با افزایش محسوس قیمت‌ها در معاملات خرید آپارتمان مواجه نشود.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا بازار مسکن در سال ۹۹ نیز شرایطی مشابه سال ۹۸ خواهد داشت و روند رشد قیمت‌ها ادامه پیدا خواهد کرد گفت: به دلیل نبود ظرفیت در سمت واقعی بازار مسکن یعنی تقاضای مصرفی، شرایط فعلی و تداوم رشد افسارگسیخته قیمت‌ها قابل تداوم نیست.
چون این روند افزایشی واقعیت و توجیه اقتصادی ندارد و چندان دور نیست که زمان توقف رشد قیمت‌ها و سپس روند کاهش قیمت‌های واقعی (ثبات قیمت اسمی) در بازار ملک مشاهده شود. هرچند نمی‌توان به‌طور دقیق اعلام کرد که حتماً این رویداد در سال ۹۹ تجربه خواهد شد. با این حال به شرط ثبات در شرایط پارامترهای درونی و بیرونی اثرگذار، بازار مسکن در سال ۹۹ به لحاظ قیمتی باید بازاری در شرایط ثبات قیمت و به لحاظ معاملاتی در حد و حدود معاملات انجام شده در سال ۹۸ باشد.
عبده تبریزی در آن مصاحبه تاکید کرده بود که قیمت مسکن حتی تا ۲۰ درصد ارزان هم خواهد شد: در واقع این انتظار وجود ندارد که قیمت مسکن در سال ۹۹ با شتاب رشد قیمت در سال ۹۸ افزایش پیدا کند. در واقع انتظار بر این است که قیمت مسکن حداکثر در حول و حوش تورم عمومی نوسان داشته باشد و بازار به لحاظ نبض و تعداد معاملات خرید تفاوت چندانی با سال ۹۸ نداشته باشد.
در مورد نبض معاملات مسکن در سال ۹۹ نیز باید گفت که حتی در صورت ریزش ۲۰ درصدی سطح قیمت‌ها باز هم چندان گشایشی در کار تقاضای مصرفی ایجاد نخواهد شد چراکه قیمت مسکن در شرایط فعلی به حدی بالاست که افت ۲۰ درصدی قیمت نیز نمی‌تواند مسکن را با توان خرید خانوارهای مصرفی منطبق کند. هرچند لازم است نوعی ریزش و سقوط قیمتی در بازارهای اقتصادی از جمله بازار مسکن اتفاق بیفتد. این ریزش و سقوط قیمتی در بخش مسکن در قالب ثبات قیمت اسمی خواهد بود که در واقع در طول چند سال، تورم منجر به کاهش قیمت واقعی در بازار ملک می‌شود.
چرا کارشناس برجسته اصلاح‌طلبان اشتباه می‌کند؟
همان زمان که تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های عبده تبریزی درباره ارزان شدن مسکن منتشر شد، برای کارشناسان مستقل با توجه به رشد نقدینگی و تورم و بی‌برنامگی دولت در عرصه اقتصاد، قطعی بود که گرانی در بازارهای سرمایه‌ای همچون مسکن در سال ۹۹ هم ادامه پیدا خواهد کرد. در عمل هم اینگونه شد و قیمت مسکن در سه ماه نخست امسال رکورد زد.
در مرداد ۹۸ قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران ۱۳.۱ میلیون تومان بود و در بهمن ۹۸ که عبده تبریزی پیش‌بینی ثبات یا کاهش قیمت مسکن را می‌کرد، قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران به ۱۴.۴ میلیون تومان رسیده بود اما برخلاف تحلیل‌های وی، قیمت مسکن در سال جاری با رشد سریع‌تری مواجه شد و در خرداد امسال به ۱۹ میلیون تومان رسید.
تحلیل‌های اشتباه عبده تبریزی درباره بازار مسکن دو جور می‌توان تعبیر کرد، یا وی فاقد تحلیل کارشناسی در این حوزه است و بی‌جهت از سوی اصلاح‌طلبان به عنوان صاحبنظر برجسته مسکن معرفی می‌شود، یا اینکه تحلیل‌های او ناشی از سیاسی‌کاری است. شاید افرادی همچون عبده تبریزی که به انتقاد همیشگی از گرانی مسکن در دولت‌های نهم و دهم می‌پرداختند اکنون که در دولت مورد حمایتشان، اوضاع مسکن وخیم‌تر از همه تاریخ ماقبل این دولت شده تلاش دارند با گفتاردرمانی و ارائه اطلاعات و تحلیل‌های نادرست تا آنجا هم که شده از تنور تورمی موجود در جامعه بکاهند تا آبرویشان بابت حمایت از این دولت، کمتر برود.
ضمن آن که نباید نقش مشاوره‌های آقای عبده تبریزی در وزارت راه و شهرسازی در دولت یازدهم را که عدم دخالت دولت در بخش تولید مسکن را تئوریزه می‌کردند و قطعاً در فاجعه امروز بازار مسکن نقش دارند از یاد برد. نتیجه تئوری‌پردازی‌های آقای عبده تبریزی و وزیر سابق راه آقای عباس آخوندی وضعیت امروز مسکن است که حتی آقای روحانی رئیس‌جمهور هم هفته گذشته اعتراف کرد که دولت وی در زمینه تولید مسکن، کم‌کاری کرده است.