یادداشت: فرازوفرودهای بازار ارز طی هفته‌های اخیر باعث شد در جلسه دیروز رئیس مجلس با تیم اقتصادی دولت، به دستور رئیس مجلس، کمیته مشترکی برای ساماندهی بازار ارز تشکیل شود و مقرر شد برای هماهنگی میان قوای سه‌گانه در این خصوص با رئیس قوه قضائیه نیز هماهنگی صورت گیرد. بی‌ثباتی این روزهای نرخ ارز در کشور دلایل متعددی دارد که برخی از آن‌ها به اجمال اشاره می‌شود.
1- یکی از مهم‌ترین و دائمی‌ترین دلایل افزایش قیمت ارز در کشورمان اعمال تحریم‌های ظالمانه است. در شرایط تحریم هرچقدر هم که توانسته باشیم این محدودیتهای ایجاد شده را دور بزنیم، واقعیت این است که ورود ارز به کشور، آن هم دلار و یورو روند نزولی داشته است. امروز هم کشورمان در فشار حداکثری ناشی از اجرای تحریم‌ها قرار دارد. 2- شیوع جهانی ویروس کرونا دلیل بعدی شرایط ایجاد شده می‌تواند باشد. با شیوع ویروس کرونا مراودات تجاری کشورمان با بازارهای جهانی به حداقل رسید که البته کشورمان فقط دچار این وضعیت نشده و این یک آسیب اقتصادی جهانی است. با کاهش روابط تجاری، میزان صادرات هم کاهش یافت و بنابراین ارز کمتری به کشور وارد شد. بنا به آمار گمرک کشور، صادرات ایران در سه‌ماهه ابتدایی سال نزدیک به 43 درصد کاهش یافته است. 3- عامل دیگری که بازار ارز را تحت تأثیر خود قرار داد این است که؛ هنوز مبالغ بسیار بالایی از ارز صادراتی سال گذشته به چرخه اقتصادی کشور بازنگشته است. برگشت ارز صادراتی قدرت عرضه را افزایش می‌دهد و نمی‌گذارد که برای خرید ارز صف تشکیل شود. در این رابطه هم بانک مرکزی و هم قوه قضائیه در حال رسیدگی به این‌گونه پرونده‌ها هستند که جا دارد با سرعت و قاطعیت و بدون اغماض این کار صورت گیرد. 4- عده‌ای هم آگاهانه و ناآگاهانه بر طبل افزایش قیمت ارز می‌کوبند و مدعی ادامه افزایش قیمت آن در بازار آزاد با نرخ‌های خیلی بالاتر از نرخ موجود هستند. در چنین شرایط ملتهبی، برخی از مردم هم با نگاه انتظار تورمی، برای خرید و ذخیره دلار صف می‌بندند. وجود انتظارات تورمی در جامعه تقاضا را در بازار ارز افزایش می‌دهد و بر اساس قاعده بازار، میزان تقاضا با افزایش قیمت در نبود عرضه رابطه مستقیم دارد.
با تشکیل «قرارگاه ساماندهی بازار ارز»، لازم است هر دستگاه وظایف خاص خودش را در این موضوع انجام دهد؛ تداخل کاری، کارهای غیرکارشناسی، ارز پاشی و نگاه‌های سیاسی- جریانی، فلسفه وجودی قرارگاه را مختل می‌کند و درعین‌حال لازم است مقابله با سفته‌بازی در دستور کار قرارگاه قرار گیرد تا بازار سازی قدرتمند شکل گیرد و از هرگونه بی‌ثباتی و تلاطم جلوگیری شود. (نویسنده: علی قاسمی)