انفجار مهیب بیروت در روز سه شنبه 14 مرداد 99 که باعث قربانی شدن حداقل ۱۵۸ نفر و مجروحیت حدود 6 هزار نفر شد، به نارضایتی عمومی دامن زده و ...
پایگاه بصیرت / گروه بین الملل/ یاسر طالبی
جریان رسانه ای دشمن از ابتدا چنین القا کرد که انفجار بیروت متعلق به مهمات حزب الله بوده و در واقع حزب الله مسئول اصلی انفجار محسوب می شود. این خط تبلیغاتی که البته بی سابقه نیست، ناظر به منزوی کردن جریان مقاومت در لبنان و شوراندن مردم علیه آن است.
انفجار مهیب بیروت در روز سه شنبه 14 مرداد 99 که باعث قربانی شدن حداقل ۱۵۸ نفر و مجروحیت حدود 6 هزار نفر شد، به نارضایتی عمومی دامن زده و به همین دلیل روز شنبه تعدادی از معترضین با شعار «یوم الحساب» (روز حساب) در میدان شهدای بیروت تجمع کرده و پس از آن، اعتراضات به سایر نقاط بیروت گسترش یافت.
معترضان وارد برخی از ساختمان های دولتی از جمله وزارت خارجه لبنان در منطقه الاشرفیه شدند. گفته می شود ورود به ساختمان وزارت خارجه آسان بود چون در انفجار سه شنبه آسیب دیده بود .تظاهرکنندگان در برابر وزارت خارجه که تعدادشان محدود بود، عمدتا شامل افسران بازنشسته ارتش می شدند.
تظاهرکنندگان تابلوهایی برپا کردند که روی آن نوشته بود خواستار تحقیق یک گروه مستقل بین المللی درباره انفجار مرگبار بیروت هستند. تظاهرکنندگان همچنین علیه حاکمیت لبنان و فساد و ناکارآمدی آن که منجر به وقوع حادثه اخیر شده است، شعار می دادند.
میشل عون، رئیس جمهور لبنان وعده داد که مقصران انفجار مرگبار بیروت مجازات می شوند، او همچنین دخالت یک حمله خارجی را یکی از احتمالات انفجار مرگبار بیروت در تحقیقات پیش رو عنوان کرد.
مقصد دیگر معترضان پارلمان لبنان بود که نیروهای امنیتی برای جلوگیری از ورود تظاهرکنندگان به ساختمان پارلمان، اقدام به ایجاد موانع کردند. طبق آخرین گزارش ها مقرهای دولتی از جمله وزارت خارجه از حضور معترضان تخلیه شده و ارتش لبنان بر اوضاع مسلط است.
نیروهای امنیتی برای پراکندن تظاهر کنندگان ناگزیر به استفاده از گلوله های پلاستیکی شدند و د راثر درگیری ها ده ها تن زحمی شدند. همچنین کزارش شده یک تن از نیروهای امنیتی در جریان کمک به افرادی که توسط معترضان در داخل هتل «لوگرای» بازداشت شده بودند، کشته شد.
با توجه به این که شعارهایی علیه حزب الله و شخص سید حسن نصرالله و نیز جمهوری اسلامی ایران سرداده شده، به نظر می رسد اعتراضات اخیر توسط جریان 14 مارس با حمایت آمریکا ساماندهی شده است، به ویژه آن که سفارت آمریکا در بیروت اعلام کرده از تظاهرکنندگان لبنانی حمایت می کند. سفارت آمریکا در اقدامی مداخله جویانه در امور داخلی لبنان گفته است: ملت لبنان سزاوار رهبرانی هستند که به حرف آنان گوش کنند و روند امور را برای پاسخگویی شفاف به خواسته های مردمی تغییر دهند.
همچنین برخی معترضان ماکت‌های مقام های لبنان و دبیرکل حزب‌الله را به شکل نمادین دار زده اند.
اعلام انتخابات زودهنگام
حسان دیاب، نخست وزیر لبنان اعلام کرده که از انتخابات زودهنگام پارلمانی به عنوان راهی برای بیرون رفتن از این بحران حمایت می‌کند. این اعلام که ظاهرا به دلیل آرام سازی صحنه داخلی لبنان صورت گرفته است با واکنش گروه های سیاسی خصوصا جریان 14 مارس مواجه شده است.
حزب کتائب لبنان گفته است حمایت دیاب از برگزاری انتخابات زودرس دیرهنگام است، ما پیش از این خواستار استعفای دولت بودیم. ولید جنبلاط دبیرکل حزب سوسیالیست ترقی خواه لبنان نیز تظاهرات بیروت را انقلاب علیه حکومت و دولت توصیف کرد و بر ضرورت تغییر و اصلاحات در این کشور تاکید کرد. وی افزود: انتخابات باید مبتنی بر استعفای دولت باشد و یک دولت بی طرف انتخابات جدید را بر اساس یک سیستم انتخاباتی غیر فرقه ای، برگزار کند.
در این راستا نمایندگان جریان 14 مارس سعی کردند با استعفا پارلمان را از اکثریت بیندازند تا زمینه انحلال آن را فراهم کنند. اما برای آن که پارلمان منحل شود باید بیش از ۶۰ نماینده استعفا کنند.
سفر رییس جمهور فرانسه به لبنان
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه که به‌عنوان اولین رهبر یک کشور خارجی صبح پنج شنبه وارد لبنان شده بود، در سخنانی در میان مردم بیروت گفت که زمان مسئولیت پذیری رهبران لبنان فرا رسیده تا نظام سیاسی جدید ایجاد کنند.
ماکرون با تعدادی از دولتمردان لبنانی دیدار و گفت و گو کرد و بر چند محور اساسی از جمله کمک های بشردوستانه، مبارزه با پولشویی و درخواست اصلاحات بنیادین تأکید کرد.
رییس جمهور فرانسه همچنین از برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی برای حمایت و پشتیبانی از لبنان در روزهای آینده خبر داد.
ماکرون از حزب الله خواست منافع لبنان را بر منافع ایران ترجیح دهد و از نفوذ خود برای فشار بر دولت جهت انجام اصلاحات استفاده کند.
بسیاری از ناظران حتی در غرب، سفر و اظهارات رئیس جمهور فرانسه را مداخله جویانه قلمداد کرده و آن را به عنوان استعمار نوین فرانسه در لبنان توصیف کرده اند.
واکنش سیدحسن نصرالله
حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله در سخنرانی خود در 17 مرداد 99 در پاسخ به هجمه تبلیغاتی علیه حزب الله تاکید کرد که این گروه هیچ سلاح و مهماتی در بندر بیروت ندارد. به گفته نصرالله از همان ساعات اولیه بروز فاجعه، برخی رسانه‌های داخلی و عربی و برخی گروههای سیاسی (اشاره به جریان 14 مارس) به پیش داوری پرداخته و مدعی شدند که آن چه رخ داده، عبارت از انبار موشکی و مهمات حزب الله بوده است.
نصرالله بر خلاف جریان رقیب که سعی دارد از انفجار بیروت بهره برداری سیاسی کند، با درایت خاص خود تلاش کرد اوضاع را آرام کند و تاکید کرد در این فاجعه، حضور مردمی در کنار دولت و حضور سریع هیئت ها و نهادهای مدنی قابل ملاحظه بود.
وی همچنین صحنه خارجی را مثبت ارزیابی کرد و آن را فرصتی را در برابر لبنان برای خروج از حالت محاصره و سختی دانست. به همین دلیل نگاه دبیرکل حزب الله به سفر رئیس جمهور فرانسه مثبت بود و به آن به عنوان دریچه ای برای برون رفت از وضعیت دشوار اقتصادی و تحریم ها نگریست.
سناریوی جدید غرب
به نظر می رسد غرب با محوریت آمریکا با استفاده از عوامل خود در منطقه و لبنان، سناریوی خطرناکی برای این کشور ترسیم کرده است. حتی اگر انفجار بیروت در اثر حادثه و غیرعمدی باشد، آمریکا سعی دارد بر این موج سوار شده و دولت لبنان و متحدش یعنی حزب الله را تحت فشار قرار دهد.
به همین دلیل جریان رسانه ای دشمن از ابتدا چنین القا کرد که انفجار بیروت متعلق به مهمات حزب الله بوده و در واقع حزب الله مسئول اصلی انفجار محسوب می شود.
این خط تبلیغاتی که البته بی سابقه نیست، ناظر به منزوی کردن جریان مقاومت در لبنان و منطقه و شوراندن مردم علیه آن است. مقوله «دولت سایه» و نفوذ حزب الله در مراکز مختلف لبنان از جمله بنادر و فرودگاه، از جمله ادعاهایی است که بارها علیه حزب الله مطرح شده است. در این راستا طرح خلع سلاح حزب الله نیز بازتولید و شعارهای معترضان همچون «بیروت بلا سلاح» (بیروت شهر بدون سلاح) در این چهارچوب طراحی شده است.
معضلات اقتصادی لبنان نیز که با انفجار بیروت تشدید شده، غرب را به عنوان یک فرشته نجات تصویر می کند که علاوه بر کمک های اقتصادی، می خواهد ساختار سیاسی این کشور را نیز اصلاح و بلکه دچار تحولات بنیادین نماید. سفر سریع السیر رئیس جمهوری فرانسه به لبنان پس از حادثه انفجار، در این راستا قابل درک است.
در سطحی فراتر، سناریوی آمریکا در لبنان را می توان در قالب سیاست «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی و محور مقاومت ارزیابی کرد، سیاستی که این بار بازوی توانمند آن یعنی حزب الله لبنان را نشانه رفته است.
با این تفاصیل حزب الله لبنان در شرایط دشواری قرار گرفته است؛ اما آن چه مایه امیدواری است از یک سو، ریشه دار بودن فرهنگ مقاومت و جایگاه حزب الله در میان عموم مردم لبنان است. از سوی دیگر، نقطه قوت مهم دیگر، درایت و تجربه این حزب و به ویژه رهبر با ذکاوت آن یعنی سیدحسن نصرالله است که از قواعد بازی پیچیده در کشور ملتهب لبنان در برابر رقبا و حامیان خارجی آن ها به خوبی آگاه است.
جمع بندی
شرایط بحرانی لبنان با انفجار اخیر در بندر بیروت به نقطه حساسی رسیده است. صرف نظر از نارضایتی عمومی که پیش از انفجار نیز وجود داشت و عمدتا معطوف به معضلات اقتصادی ناشی از ناکارآمدی و فساد طبقه حاکم لبنان است، جریان رقیب با حمایت غرب سعی دارد از این حادثه علیه جریان مقاومت و به ویژه حزب الله بهره برداری کند.
به همین دلیل، تظاهرات اعتراض آمیز با حمایت آشکار برخی سفارتخانه های غربی، در نقاطی از بیروت آغاز شده و در مواردی به درگیری و خشونت انجامیده است.
دولت حسان دیاب که قادر به پاسخگویی عاجل به مشکلات لبنان نیست و به نحوی عرصه مدیریت لبنان را به رئیس جمهور فرانسه واگذار کرده، طرح انتخابات زودهنگام را مطرح کرده است، طرحی که جریان 14 مارس از آن استقبال کرده است.
فارغ از شعارهای عمومی مانند مخالفت با حاکمیت و مطالبه جهت پیگیری قضیه انفجار بیروت، شعارهایی که علیه حزب الله سرداده شده، نشانگر سناریویی است که در شرایط شکننده کنونی از سوی دشمن طراحی شده و هدف آن به زانو درآوردن مقاومت و کانون آن یعنی جمهوری اسلامی ایران است.
در واقع ترامپ که فرصت زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری ندارد، تلاش زیادی دارد تا در چهارچوب فشار حداکثری، به زعم خود دستاوردی در منطقه کسب کند؛ غافل از این که شرایط حساس و تحولات شتابنده لبنان و منطقه، لزوما به نفع او پیش نخواهد رفت.
انفجار مهیب بیروت در روز سه شنبه 14 مرداد 99 که باعث قربانی شدن حداقل ۱۵۸ نفر و مجروحیت حدود 6 هزار نفر شد، به نارضایتی عمومی دامن زده و به همین دلیل روز شنبه تعدادی از معترضین با شعار «یوم الحساب» (روز حساب) در میدان شهدای بیروت تجمع کرده و پس از آن، اعتراضات به سایر نقاط بیروت گسترش یافت.
معترضان وارد برخی از ساختمان های دولتی از جمله وزارت خارجه لبنان در منطقه الاشرفیه شدند. گفته می شود ورود به ساختمان وزارت خارجه آسان بود چون در انفجار سه شنبه آسیب دیده بود .تظاهرکنندگان در برابر وزارت خارجه که تعدادشان محدود بود، عمدتا شامل افسران بازنشسته ارتش می شدند.
تظاهرکنندگان تابلوهایی برپا کردند که روی آن نوشته بود خواستار تحقیق یک گروه مستقل بین المللی درباره انفجار مرگبار بیروت هستند. تظاهرکنندگان همچنین علیه حاکمیت لبنان و فساد و ناکارآمدی آن که منجر به وقوع حادثه اخیر شده است، شعار می دادند.
میشل عون، رئیس جمهور لبنان وعده داد که مقصران انفجار مرگبار بیروت مجازات می شوند، او همچنین دخالت یک حمله خارجی را یکی از احتمالات انفجار مرگبار بیروت در تحقیقات پیش رو عنوان کرد.
مقصد دیگر معترضان پارلمان لبنان بود که نیروهای امنیتی برای جلوگیری از ورود تظاهرکنندگان به ساختمان پارلمان، اقدام به ایجاد موانع کردند. طبق آخرین گزارش ها مقرهای دولتی از جمله وزارت خارجه از حضور معترضان تخلیه شده و ارتش لبنان بر اوضاع مسلط است.
نیروهای امنیتی برای پراکندن تظاهر کنندگان ناگزیر به استفاده از گلوله های پلاستیکی شدند و د راثر درگیری ها ده ها تن زحمی شدند. همچنین کزارش شده یک تن از نیروهای امنیتی در جریان کمک به افرادی که توسط معترضان در داخل هتل «لوگرای» بازداشت شده بودند، کشته شد.
با توجه به این که شعارهایی علیه حزب الله و شخص سید حسن نصرالله و نیز جمهوری اسلامی ایران سرداده شده، به نظر می رسد اعتراضات اخیر توسط جریان 14 مارس با حمایت آمریکا ساماندهی شده است، به ویژه آن که سفارت آمریکا در بیروت اعلام کرده از تظاهرکنندگان لبنانی حمایت می کند. سفارت آمریکا در اقدامی مداخله جویانه در امور داخلی لبنان گفته است: ملت لبنان سزاوار رهبرانی هستند که به حرف آنان گوش کنند و روند امور را برای پاسخگویی شفاف به خواسته های مردمی تغییر دهند.
همچنین برخی معترضان ماکت‌های مقام های لبنان و دبیرکل حزب‌الله را به شکل نمادین دار زده اند.
اعلام انتخابات زودهنگام
حسان دیاب، نخست وزیر لبنان اعلام کرده که از انتخابات زودهنگام پارلمانی به عنوان راهی برای بیرون رفتن از این بحران حمایت می‌کند. این اعلام که ظاهرا به دلیل آرام سازی صحنه داخلی لبنان صورت گرفته است با واکنش گروه های سیاسی خصوصا جریان 14 مارس مواجه شده است.
حزب کتائب لبنان گفته است حمایت دیاب از برگزاری انتخابات زودرس دیرهنگام است، ما پیش از این خواستار استعفای دولت بودیم. ولید جنبلاط دبیرکل حزب سوسیالیست ترقی خواه لبنان نیز تظاهرات بیروت را انقلاب علیه حکومت و دولت توصیف کرد و بر ضرورت تغییر و اصلاحات در این کشور تاکید کرد. وی افزود: انتخابات باید مبتنی بر استعفای دولت باشد و یک دولت بی طرف انتخابات جدید را بر اساس یک سیستم انتخاباتی غیر فرقه ای، برگزار کند.
در این راستا نمایندگان جریان 14 مارس سعی کردند با استعفا پارلمان را از اکثریت بیندازند تا زمینه انحلال آن را فراهم کنند. اما برای آن که پارلمان منحل شود باید بیش از ۶۰ نماینده استعفا کنند.
سفر رییس جمهور فرانسه به لبنان
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه که به‌عنوان اولین رهبر یک کشور خارجی صبح پنج شنبه وارد لبنان شده بود، در سخنانی در میان مردم بیروت گفت که زمان مسئولیت پذیری رهبران لبنان فرا رسیده تا نظام سیاسی جدید ایجاد کنند.
ماکرون با تعدادی از دولتمردان لبنانی دیدار و گفت و گو کرد و بر چند محور اساسی از جمله کمک های بشردوستانه، مبارزه با پولشویی و درخواست اصلاحات بنیادین تأکید کرد.
رییس جمهور فرانسه همچنین از برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی برای حمایت و پشتیبانی از لبنان در روزهای آینده خبر داد.
ماکرون از حزب الله خواست منافع لبنان را بر منافع ایران ترجیح دهد و از نفوذ خود برای فشار بر دولت جهت انجام اصلاحات استفاده کند.
بسیاری از ناظران حتی در غرب، سفر و اظهارات رئیس جمهور فرانسه را مداخله جویانه قلمداد کرده و آن را به عنوان استعمار نوین فرانسه در لبنان توصیف کرده اند.
واکنش سیدحسن نصرالله
حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله در سخنرانی خود در 17 مرداد 99 در پاسخ به هجمه تبلیغاتی علیه حزب الله تاکید کرد که این گروه هیچ سلاح و مهماتی در بندر بیروت ندارد. به گفته نصرالله از همان ساعات اولیه بروز فاجعه، برخی رسانه‌های داخلی و عربی و برخی گروههای سیاسی (اشاره به جریان 14 مارس) به پیش داوری پرداخته و مدعی شدند که آن چه رخ داده، عبارت از انبار موشکی و مهمات حزب الله بوده است.
نصرالله بر خلاف جریان رقیب که سعی دارد از انفجار بیروت بهره برداری سیاسی کند، با درایت خاص خود تلاش کرد اوضاع را آرام کند و تاکید کرد در این فاجعه، حضور مردمی در کنار دولت و حضور سریع هیئت ها و نهادهای مدنی قابل ملاحظه بود.
وی همچنین صحنه خارجی را مثبت ارزیابی کرد و آن را فرصتی را در برابر لبنان برای خروج از حالت محاصره و سختی دانست. به همین دلیل نگاه دبیرکل حزب الله به سفر رئیس جمهور فرانسه مثبت بود و به آن به عنوان دریچه ای برای برون رفت از وضعیت دشوار اقتصادی و تحریم ها نگریست.
سناریوی جدید غرب
به نظر می رسد غرب با محوریت آمریکا با استفاده از عوامل خود در منطقه و لبنان، سناریوی خطرناکی برای این کشور ترسیم کرده است. حتی اگر انفجار بیروت در اثر حادثه و غیرعمدی باشد، آمریکا سعی دارد بر این موج سوار شده و دولت لبنان و متحدش یعنی حزب الله را تحت فشار قرار دهد.
به همین دلیل جریان رسانه ای دشمن از ابتدا چنین القا کرد که انفجار بیروت متعلق به مهمات حزب الله بوده و در واقع حزب الله مسئول اصلی انفجار محسوب می شود.
این خط تبلیغاتی که البته بی سابقه نیست، ناظر به منزوی کردن جریان مقاومت در لبنان و منطقه و شوراندن مردم علیه آن است. مقوله «دولت سایه» و نفوذ حزب الله در مراکز مختلف لبنان از جمله بنادر و فرودگاه، از جمله ادعاهایی است که بارها علیه حزب الله مطرح شده است. در این راستا طرح خلع سلاح حزب الله نیز بازتولید و شعارهای معترضان همچون «بیروت بلا سلاح» (بیروت شهر بدون سلاح) در این چهارچوب طراحی شده است.
معضلات اقتصادی لبنان نیز که با انفجار بیروت تشدید شده، غرب را به عنوان یک فرشته نجات تصویر می کند که علاوه بر کمک های اقتصادی، می خواهد ساختار سیاسی این کشور را نیز اصلاح و بلکه دچار تحولات بنیادین نماید. سفر سریع السیر رئیس جمهوری فرانسه به لبنان پس از حادثه انفجار، در این راستا قابل درک است.
در سطحی فراتر، سناریوی آمریکا در لبنان را می توان در قالب سیاست «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی و محور مقاومت ارزیابی کرد، سیاستی که این بار بازوی توانمند آن یعنی حزب الله لبنان را نشانه رفته است.
با این تفاصیل حزب الله لبنان در شرایط دشواری قرار گرفته است؛ اما آن چه مایه امیدواری است از یک سو، ریشه دار بودن فرهنگ مقاومت و جایگاه حزب الله در میان عموم مردم لبنان است. از سوی دیگر، نقطه قوت مهم دیگر، درایت و تجربه این حزب و به ویژه رهبر با ذکاوت آن یعنی سیدحسن نصرالله است که از قواعد بازی پیچیده در کشور ملتهب لبنان در برابر رقبا و حامیان خارجی آن ها به خوبی آگاه است.
جمع بندی
شرایط بحرانی لبنان با انفجار اخیر در بندر بیروت به نقطه حساسی رسیده است. صرف نظر از نارضایتی عمومی که پیش از انفجار نیز وجود داشت و عمدتا معطوف به معضلات اقتصادی ناشی از ناکارآمدی و فساد طبقه حاکم لبنان است، جریان رقیب با حمایت غرب سعی دارد از این حادثه علیه جریان مقاومت و به ویژه حزب الله بهره برداری کند.
به همین دلیل، تظاهرات اعتراض آمیز با حمایت آشکار برخی سفارتخانه های غربی، در نقاطی از بیروت آغاز شده و در مواردی به درگیری و خشونت انجامیده است.
دولت حسان دیاب که قادر به پاسخگویی عاجل به مشکلات لبنان نیست و به نحوی عرصه مدیریت لبنان را به رئیس جمهور فرانسه واگذار کرده، طرح انتخابات زودهنگام را مطرح کرده است، طرحی که جریان 14 مارس از آن استقبال کرده است.
فارغ از شعارهای عمومی مانند مخالفت با حاکمیت و مطالبه جهت پیگیری قضیه انفجار بیروت، شعارهایی که علیه حزب الله سرداده شده، نشانگر سناریویی است که در شرایط شکننده کنونی از سوی دشمن طراحی شده و هدف آن به زانو درآوردن مقاومت و کانون آن یعنی جمهوری اسلامی ایران است.
در واقع ترامپ که فرصت زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری ندارد، تلاش زیادی دارد تا در چهارچوب فشار حداکثری، به زعم خود دستاوردی در منطقه کسب کند؛ غافل از این که شرایط حساس و تحولات شتابنده لبنان و منطقه، لزوما به نفع او پیش نخواهد رفت.
منبع: سایت بصیرت
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
علی اصغر حبیبیان
۲۰:۲۰ - ۱۳۹۹/۰۵/۱۹