سبک زندگی اهل بیت عصمت و طهارت(ع) راهنمای بسیار روشنی است برای افرادی که بخواهند به بهترین حیات دنیوی و اخروی دست یابند.
کسب آگاهی درباره مقام اهل بیت(ع) و سبک زندگی شان، وظیفه همه شیعیان است که باید به آن توجه ویژه شود. سبک زندگی یعنی جزئیات روش زندگی، یعنی تعامل و نحوه برخورد با دیگران و برای اعمال زندگی دینی باید انسان هایی چون حضرت زهرا (س) الگویمان باشند. در این بسته تلاش می کنیم تا چند جنبه از زندگی ایشان را بررسی کنیم تا هم الگویی نیکو به جامعه ارائه داده باشیم و هم روشی مصداقی برای همه مشتاقان راه حق و حقیقت معرفی کرده باشیم.
برخورد حضرت زهرا(س) با مشکلات اقتصادی
نقل است روزی امام علی علیه‌السلام فرمود: فاطمه جان آیا غذایی موجود است که بیاوری؟ پاسخ شنید: سوگند به خداوندی که حق و قدر تو را بزرگ شمرد، سه روز است که غذای کافی در منزل نداریم و همان مقدار ناچیز خوراکی را به شما بخشیدم و خود گرسنگی را تحمل کردم؛ وَ اَلَّذِی عَظَّمَ حَقَّكَ مَا كَانَ عِنْدَنَا مُنْذُ ثَلاَثٍ إِلاَّ شَیْءٌ آثَرْتُكَ به».
امام علی علیه‌السلام فرمود: چرا اطلاع ندادی؟ پاسخ داد: رسول خدا(ص) مرا نهی فرمود که چیزی از تو درخواست کنم و به من سفارش فرمود: چیزی از پسر عمویت درخواست مکن، اگر چیزی برای تو آورد بپذیر و الا تو درخواست چیزی نداشته باش؛ نَهَانِی أَنْ أَسْأَلَكَ شَیْئاً فَقَالَ لاَ تَسْأَلِی اِبْنَ عَمِّكِ شَیْئاً إِنْ جَاءَكِ بِشَیْءٍ عَفْواً وَ إِلاَّ فَلاَ تَسْأَلِیهِ» پس از شنیدن سخنان و مشاهدۀ ایثارگری فاطمه علیهاالسلام امام از منزل خارج شد و با وام گرفتن از دوستان، مشکلات خانواده را برطرف کرد. (دلائل‌الإمامۀ ص 3 و 4 و مناقب ص 380)
شیوه تعامل حضرت فاطمه(س) با پدر
احترامی که حضرت فاطمه(س) برای پدر خود قائل بودند، در نوع خود بی نظیر است؛ برای مثال هنگامی که حضرت علی(ع) برای خواستگاری حضرت صدیقه(س) آمده بودند، حضرت زهرا(س) به پدر خود فرمودند: «پدر، نظر شما بر نظر من اولی تر است» و این یعنی احترام و تعامل یک دختر با پدر در سبک زندگی اسلامی. این در حالی است که برخی از فرزندان به دلایل مختلفی از جمله پدر و مادر را فراموش کردن (چه در قید حیات و چه بعد از مرگ)، رعایت نکردن احترام آن ها و ... عاق والدین می شوند.
شیوه ارتباط حضرت فاطمه(س) با فرزندانش
اگرچه فرهنگ سنتی در بسیاری از خانواده های ایرانی کار مرد را در منزل نکوهش می کند اما دانستن این نکته که حضرت علی(ع) در امور منزل مشارکت جدی داشتند بسیار جالب توجه است. امیرالمومنین (ع) با این که مرد کارزار و فردی اجتماعی و سیاسی است، مشارکت زیادی در منزل دارد و در اموری مثل نظافت منزل، رتق و فتق امور فرزندان، کمک به پخت غذا و ... با فاطمه زهرا(س) همراهی می کند. در بحث مادری هم ارتباط حضرت زهرا (س) با فرزندان، ارتباطی عمیق و قابل الگوگیری است. روایت های زیادی از رفتار مادرانه ایشان وجود دارد شامل: در آغوش گرفتن فرزندان، آموزش دادن، قصه گفتن و بازی کردن با آن ها که همه در زمره آموزه های نوین روان شناسی به شمار می رود. این ها چیزهایی است که کهنه نمی شود و مادران امروز به آن نیاز دارند. امروز شاهدیم مادرانی به صورت فانتزی کودکان خود را بزرگ و بچه ها را از روابط گرم مادرانه محروم می کنند.
حضرت زهرا(س) الگویی نمونه در همسایه داری
میزان توجه حضرت زهرا(س) به همسایگان شان به حدی بود که گاهی فرصت نداشتند برای خودشان دعا کنند. این نکته مسئولیت اجتماعی ایشان را نشان می دهد.
بهترین کاری که یک نفر می تواند در حق دوست و افراد مهم زندگی اش انجام دهد دعا و درخواست نیکی و خیر است زیرا کسی که در حق دیگری خیری را بخواهد پس به صورت عملی نیز پیگیری می کند و خواستن خوبی دیگران باعث شکل گیری محبت عمیق می شود. مسئولیت اجتماعی یعنی من مسئولیت مسائل مربوط به جامعه و همسایه ام را می پذیرم و تلاش مستمر می کنم.
آخرین توصیه‌های حضرت زهرا به امام علی(ع)
ای علی، من می‌دانم که تو بعد از من نمی‌توانى ازدواج نکنى، یا على! اگر ازدواج کردى یک شب و یک روز نزد زوجهات و یک شب و یک روز پیش فرزندان من باش. ای على! به صورت حسن و حسینم فریاد نزنى، زیرا ایشان یتیم و دل‌شکسته هستند.
دیروز بود که حسنین من، جد بزرگوار خود را از دست دادند، امروز هم مادر خود را از دست می‌دهند. واى بر آن امتى که حسنین مرا می‌کشند و با ایشان بغض و دشمنى می‌ورزند. آنگاه اشعارى را خواند که اول آنها این است:
1 ــ اگر گریه می‌کنی بر من گریه کن اى بهترین هدایتکنندگان، و اشک بریز که روز فراق رسید.
2 ــ اى همسر بتول، من درباره نسل خود به تو سفارش می‌کنم، زیرا که ایشان همدم اشتیاق هستند.
3 ــ یا على! براى من و یتیم‌های من گریه کن، مخصوصاً قتیل کربلا را فراموش نکنى. ابْکِنِی وَ ابْکِ لِلْیَتَامَى وَ لَاتَنْسَ قَتِیلَ الْعِدَى بِطَفِّ الْعِرَاق.
4 ــ ایشان مفارقت می‌کنند و یتیمانى حیران و سرگردان می‌شوند، خدا امضاء کرده که روز فراق است.
حضرت امیر به زهراى اطهر فرمود: اى دختر رسول خدا! تو این مطلب را از کجا می‌گویی، در صورتى که وحى خدا از خاندان ما قطع شده است؟
فاطمه اطهر گفت: یا على! من الساعه خوابیدم و پدر بزرگوارم را میان قصرى از درّ سفید دیدم، موقعى که مرا دید فرمود:
اى دخترم! نزد من بیا، زیرا من مشتاق تو هستم. گفتم: پدر جان! به‌خدا قسم که من بیشتر شوق ملاقات تو را دارم. پدرم فرمود: تو امشب نزد من خواهى بود، پدرم شخصى راستگو است و به وعده خود وفا خواهد کرد.