عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان گفت: متاسفانه در اقتصاد ایران پدیده دلالی وسفته بازی سال های سال است که نهادینه شده و دولت ها تا کنون راهکار قاطعی برای مبارزه با این موضوع پیدا نکرده اند. به طور خاص می توان گفت نزدیک به یک قرن است که اقتصاد ایران از دلالی رنج می برد.
به گزارش بصیرت، افزایش دلالی وسوداگری در اقتصاد ایران به یک موضوع نگران کننده برای بهره وری های اقتصادی و فعالیت های مولد تبدیل شده است. با اندک تاملی در بازارهای مختلف و آمارهایی که حتی مراکز رسمی از این موضوع ضد اقتصادی وضد تولید منتشر می کنند می توان دریافت که دلالی و سفته بازی در اقتصاد ایران به شدت رخنه کرده و بیش از اینکه مردم مشتاق به سرمایه گذاری در سمت فعالیت های مولد باشند به دلیل سودهای بالای این بخش، راه دلالی وسفته بازی را پیش می گیرند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند زیر ساخت های غلط اقتصادی و سیاست های غیر منطقی وغلطی که دولتها در گذشته به کار گرفته و اعمال کرده اند یکی از مهمترین دلایل اشتیاق مردم به سمت سرمایه گذاری در بازارهای سفته بازی است، موضوعی که علاوه بر تبعات اقتصادی آن برای اقتصاد کشور، زمینه های نابرابری اجتماعی وافزایش فقر و فاصله طبقاتی را ایجاد کرده است.
رحمان سعادت اقتصاد دان و عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان درگفت وگو با بصیرت چند وچون تاثیرات وتبعات نامطلوب دلالی بر افزایش فقر وفاصله طبقاتی را در کشور ارزیابی کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان درخصوص تاثیرات سیاست های غلط اقتصادی بر باز شدن فضای دلالی و سفته بازی در کشور گفت: واقعیت این است که اقتصاد ناهمگون و اقتصاد ناتراز باعث می شود ثروت های هنگفتی برای عده ای ایجاد شود بدون اینکه این افراد برای رشد اقتصادی زحمتی کشیده باشند یا اینکه ثروت های کسب شده در بهره وری اقتصادی کشور نقش مثبتی از خود به جا بگذارد.
وی در این باره گفت: افراد ثروتمند و صاحبان ثروت های کلان در کشورهای مختلف دنیا بخصوص کشورهای پیشرفته وتوسعه یافته حتی در زمینه کسب ثروت با اکثر ثروتمندان ایرانی در نحوه کسب درآمد و ثروت متفاوت هستند. یعنی ثروتمندان کشورهای توسعه یافته بر اساس کارآفرینی، فکر و نوآوری به ثروت های بالا دست یافته اند، این در حالی است که اگر به لحاظ جمیعتی و ترکیبی فضای ثروتمندان ایران را مورد بررسی قرار دهیم اصولا آنها را محدود در یکی دو طبقه خاص می بینیم، اینجاست که متوجه می شویم هفتاد درصد ثروت های کسب شده در ایران از راه دلالی و رانت خواری ایجاد شده است.
استاد اقتصاد دانشگاه سمنان دراین باره خاطر نشان کرد: از این جهت است که در اقتصاد ایران تحولی ایجاد نمی شود چرا که عملا با رانت خواری و دلالی در اقتصاد ارزش افرزوده ای ایجاد نمی شود، بلکه گسترش دلالی و درآمدهای یک شبه منجر به افزایش فاصله طبقاتی می شود.
رحمان سعادت در این باره توضیح داد: به این دلیل که کارآفرینی وقتی به نتیجه می رسد که فرد یا افراد برای آن موضوع خاص زمان، نیرو و انرژی زیادی صرف می کنند تا به آورده اقتصادی برسد، اینگونه است که در اقتصاد بهره وری ایجاد می شود. در صورتی که در دلالی به راحتی کسب درآمد صورت می گیرد و چون در دلالی بهره وری اقتصادی ایجاد نمی شود؛ همین موضوع منجر به افزایش فاصله طبقاتی می شود.
رحمان سعادت عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان در این باره خاطر نشان کرد: به عبارت دیگر کارآفرینی فاصله طبقاتی شدید و سریع را ایجاد نمی کند اما دلالی به سرعت موجب افزایش فاصله طبقاتی می شود. متاسفانه در اقتصاد ایران پدیده دلالی وسفته بازی سال های سال است که نهادینه شده و دولت ها تا کنون راهکار قاطعی برای مبارزه با این موضوع پیدا نکرده اند. به طور خاص می توان گفت نزدیک به یک قرن است که اقتصاد ایران از دلالی رنج می برد. این موضوع به ویژه بعد از تحریم ها و افزایش نرخ ارز که موجب افزایش نرخ کالاهای مختلف شد افزایش یافته بنحوی که برخی از مردم بخصوص کسانی که شغل های دولتی و شغل هایی دارند که کفاف تامین نیازهای آنها را نمی دهد به دلیل سودآوری دلالی وارد این حوزه ها شده اند و در بخش های مختلفی اعم از بازار طلا، مسکن، خودرو و ارز وارد معاملات سوداگرانه شده اند، به شغل دوم برخی از افراد جامعه شده است.
وی در این باره تصریح کرد: وقتی در شغل اول بهره وری اقتصادی ومالی تامین نشود مردم به دلالی رو می آورند، این موضوع البته برای تازه واردان به بازارهای دلالی در برخی موارد می تواند زیان های سنگینی به دنبال داشته باشد. متاسفانه افراد ناآشنا به دلالی وقتی وارد این حوزه یعنی بازارهای دلالی می شوند ممکن است بر اثر اشتباهاتی دارایی و سرمایه اولیه زندگی خود را از دست بدهند. خود این موضوع نیز منجر به افزایش فاصله طبقاتی و افزایش فقر در جامعه می شود.
رحمان سعادت عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان در ادامه توضیح داد: متاسفانه در جامعه ما این ذهنیت ایجاد شده که مردم با یک شغل اصلی نمی توانند زندگی خود را اداره کنند، هر چند که این ذهنیت به دلیل افزایش نرخ تورم واقعا درست است وچون فضا برای داشتن شغل های دیگر به دلیل عدم دسترسی به مشاغل مولد نیز مهیا نیست، لذا افراد چون گزینه دیگری برای تامین مخارج زندگی خود ندارند وارد شغل دلالی می شوند. به هر حال افرادی در بخش دلالی ممکن است به ثروت های قابل توجهی برسند اما بخش عمده ای از تازه واردان و ناآشنایان به چند وچون دلالی، سرمایه های حداقلی خود را از دست می دهند، موضوعی که منجر به ایجاد فاصله طبقاتی شدید می شود.
رحمان سعادت استاد اقتصاد دانشگاه سمنان در پایان تاکید کرد: به عبارت دیگر در جامعه ما یک باور غلط اجتماعی و اقتصادی نهادینه شده که دلالی می تواند زندگی افراد را بهبود ببخشد در حالی که روی آوردن به دلالی نتیجه ای جز کاهش بهره وری اقتصادی، انحراف سرمایه ها به سمت بازارهای غیر مولد و ایجاد فاصله طبقاتی شدید ندارد،
بنابراین دولت باید با اتخاذ راهکارهای معقول و علمی موجب حرکت سرمایه های مردم به سمت بازارهای مولد و فعالیت های تولیدی شود تا با تقسیم عادلانه ثروت درمیان جامعه شاهد از بین رفتن نسبی فقر و کاهش فاصله طبقاتی درمدت کوتاهی باشیم.
ساحل عباسی