قطعاً بسیج از ظرفیت‌های کم‌نظیری برای حضور مؤثر در عرصه‌های مختلف اعم از؛ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دفاعی برخوردار است، که البته این توانمندی‌ها در هر عرصه متفاوت و دارای اثربخشی متفاوت است.
رهبر معظم انقلاب در این رابطه در تاریخ 3/9/95 در جریان دیدار جمعی از بسیجیان با ایشان فرمودند؛«بسیج می‌تواند دستگاههای مسئول را، هم در جهت‌دهی، هم در هدف‌گذاری، هم در عمل یاری بدهد.»
ایشان در ادامه افزودند؛ «مثل همین اقتصاد مقاومتی که بعضی از آقایان اشاره کردند. می‌تواند به‌عنوان مکمّل عمل کند، می‌تواند به‌عنوان امیدبخش عمل کند. بعضی از دستگاههای دولتی در بعضی از زمینه‌ها دچار ناامیدی می‌شوند و می‌گویند: نمی‌شود! چطور نمی‌شود؟ این‌همه کارهای بزرگ انجام گرفت، نمی‌شود یعنی چه؟ می‌گویند: نمی‌شود! بسیج وقتی‌که جلو افتاد، وقتی این نیروی جوان و پیش‌ران، حرکت صحیح خودش را دنبال کرد، آن آدم ناامید و افسرده هم بانشاط می‌شود و امیدوار می‌شود.»
مصادیق حضور بسیج در عرصه اقتصادی کدامند؟
بدیهی است که بسیج نباید و نمی‌تواند تمام مسئولیت دستگاههای ذیربط در این زمینه را بر عهده بگیرد، اما همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند؛ بسیج حداقل می‌تواند به عنوان مُکمل در مورد جهت‌دهی، هدف‌گذاری و نهایتاً در عمل به شکل مستقیم و غیرمستقیم ایفای نقش نماید.
اقداماتی که اتفاقاً از تنوع و گستردگی قابل توجهی برخوردار است که برخی از مهمترین آنها در ذیل مورداشاره قرار گرفته است.
1-کمک به ایجاد و توسعه تعاونی‌ها و تشکلهای اقتصادی مردم‌پایه در بخش‌ها و موضوعات مختلف از جمله تعاونی‌های روستایی و کشاورزی در جهت ایجاد هم‌افزایی و حذف واسطه‌گری غیرقانونی و کاذب از چرخه تولید و افزایش درآمد تولیدکنندگان واقعی
2-کمک به ایجاد کارگاههای تولیدی و بنگاههای کوچک و زودبازده روستایی و توسعه صنایع دستی به‌خصوص در روستاها در قالب طرح «هر روستا یک کارخانه با چند کارگاه»
3-شناسایی فرصتها، ظرفیتها و بسیج امکانات استان و شهرستان برای رونق تولید متناسب با توانمندیهای بومی (قطبی‌سازی محصولات)، متناسب با شرابط هر منطقه هر استان و یا شهرستان برای تولید یک یا چند موضوع خاص (مثلاً بروجرد قطب مبل‌سازی، تویسرکان گردو، گیلان برنج و ....)
4-استفاده از تجارب دفاع مقدس و تجارب محرومیت‌زدایی برای بسیج منابع و امکانات (مردمی و دولتی) برای رونق تولید
5- ارائه خدمات مشاوره‌ای حرفه‌ای به کارآفرینان و سرمایه‌گذاران با کمک بسیج متخصصین و دستگاههای ذیربط
6-ترغیب مردم و صاحبان سرمایه به ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری‌سازی، صنایع بسته‌بندی و صنایع جانبی در جهت ایجاد ارزش افزوده به‌خصوص در بخش کشاورزی متناسب با توانمندیهای محلی با اولویت بخش‌ها و روستاهای بزرگ (البته در این رابطه احداث انبارهای چندمنظوره و همچنین سردخانه‌های نگهداری محصولات کشاورزی در بخش‌ها و روستاهای بزرگ هم موضوعیت دارد)
7- کمک به تربیت نیروی انسانی و نیز توانمندسازی و آماده‌سازی مردم (مردمی کردن اقتصاد) برای پذیرش نقش خود در اقتصاد (زنجیره تولید تا مصرف) و کانالیزه‌سازی و هدایت آنها به سمت اولویتهای اقتصادی موردنیاز کشور
8-امیدآفرینی و ایفای نقش پیشبرندگی و بسیج عمومی مردم برای سازندگی و همچنین تشویق و ترغیب آنها برای ورود به عرصه تولید در بخشهای مختلف، از طریق انجام اقدامات فرهنگی مانند؛ اجرای انواع آموزش‌ها، تهیه و تولید فیلم و کتاب و یا برگزاری مسابقه و سایر اقدامات مشابه
9-گسترش فرهنگ کار و تلاش و فرهنگ خودباوری، کار تیمی و نیز فرهنگ‌سازی و تقویت، تعمیم و نهادینه‌سازی مدیریت جهادی و روحیه انقلابی در جامعه و به‌ویژه در نظام اداری
10-ترغیب مردم به مصرف کالاهای ایرانی و کمک به اصلاح الگوی مصرف و پیشگیری از گسترش فرهنگ اسراف و تبذیر
11-کمک به بهینه‌سازی و روزآمدسازی قوانین و مقررات اقتصادی و به‌خصوص کمک به ساده‌سازی و تسهیل فرآیند ایجاد کسب و کار، با کمک بسیج متخصصین از جمله بسیج حقوقدانان
12- توسعه و گسترش فعالیتهای عام‌المنفعه نظیر، کمکهای مومنانه، محرومیت‌زدایی، عملیات امدادی، مروج کشاورزی و مربی صنایع دستی و اقدامات مشابه و ترجیحاً احیاء الگوی جهادسازندگی سابق
13- کمک به تولید علم بومی در عرصه اقتصادی و ترویج ادبیات اقتصاد مقاومتی با کمک بسیج متخصصین و سایر بسیجیان در مراکز علمی
14- انجام پروژهای تحقیقاتی در بخش اقتصادی و حمایت از رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی در حوزه مسائل اقتصادی و کمک به ایجاد ارتباط بین دانشگاه و بخش تولید
15- کمک به ارتقاء بهره‌وری، افزایش کیفیت و استانداردسازی و ایجاد ارزش‌افزوده و قابلیت رقابت‌پذیری (زنجیره ارزش) در محصولات تولیدی کشور در استانها و شهرستانها
16- الگوسازی در عرصه اقتصادی و در بخش تولید و معرفی و تشویق افراد و واحدهای تولیدی نمونه در بخشهای مختلف صنعتی، کشاورزی، خدماتی و سایر بخش‌ها
17- کمک به اشتغالزایی اعم از؛ (خانگی، کشاورزی، صنعتی و سایر عرصه‌ها) و حمایت مادی و معنوی از کارآفرینان بسیجی از جمله؛ کمک به اخذ مجوزهای ایجاد کسب و کار، دریافت تسهیلات بانکی، تأمین مکان مناسب و خدمات مشاوره‌ای و امثال آن
18- برگزاری کارگاههای آموزشی، نمایشگاه‌های محصولات بومی محلی، جشنوارهای محصولات تولیدی محلی، معرفی کالاهای تولیدی استانها و شهرستانها و ایجاد ارتباط بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان از طریق رده‌های مقاومت در سطوح مختلف
19- شناسایی مشکلات و نیازهای اقتصادی جامعه و مطالبه‌گری در عرصه اقتصاد با کمک رده‌های مقاومت بسیج و به‌خصوص بسیج متخصصین
20-کمک به ایجاد صندوق‌های قرض‌الحسته محلی برای حمایت از کارآفرینان خرده‌پا و مراکز تولیدی کوچک به‌خصوص در حمایت از صنایع روستایی
21-حمایت معنوی و خدماتی از تولید ملی و نیز حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و مبتکرین و مخترعین بسیجی از جمله؛ ایجاد مجموعه‌های فنی برای کمک به طراحی و قالب‌سازی ایده‌های فنی و همچنین کمک به تجاری‌سازی و صادرات محصولات و کالاهای تولید شده توسط بسیجیان
22- شبکه‌سازی در بخش اقتصاد برای تولید و تأمین نیاز کشور و رفع نیازهای متقابل بخشهای مختلف
23- شناسایی تهدیدات اقتصادی و ارائه راهکارهای برون رفت از آن با کمک بسیج متخصصین
24- شناسایی اخلالگران اقتصادی در سطوح مختلف جامعه و نیز در بخشهای تولیدی و معرفی آنها به دستگاههای ذیربط و کمک به پیشگیری و مبارزه با مفاسد اقتصادی
25-کمک به مبارزه با قاچاق (اعم از خروجی یا وروددی) و همچنین مقابله با واسطه‌گری و احتکار و گرانفروشی با کمک عیون ارتش 20 میلیونی
26-پیش‌بینی و طراحی سازوکار مناسب برای تولید در شرایط بحرانی و جایگزینی افراد بسیجی در حوادث طبیعی و غیرطبیعی
27-کمک به ایجاد انعطاف‌پذیری و تطبیق بخش تولید با شرایط و نیاز روز جامعه و کشور (مانند تولید پوسته گلوله خمپاره توسط کارگاههای تراشکاری در زمان دفاع مقدس یا تولید ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی در جریان مبارزه با کرونا)
28- پیگیری مشکلات بخش تولید از طریق ایجاد ارتباط بین مسئولین ذیربط و کارآفرینان در هر شهر
29- ایجاد ارتباط با تولیدکنندگان به منظور به‌منظور شناسایی و کشف مشکلات و انتظارات آنها به منظور انتقال به مسئولین ذیربط و یا ایجاد ارتباط بین آنها با مسئولیبن ذیربط
30-عقد تفاهمنامه با دستگاهها برای ایجاد تعامل و همکاری متقابل با بسیج و بسیجیان و استفاده از ظرفیت آنها در عرصه‌های مختلف اقتصادی