روزنامه کیهان**
قلاب‌گیری برای نفر پشت در/محمد ایمانی
۱- دور جدید مذاکرات کمیسیون مشترک برجام، بعدازظهر امروز در هتل کوبورگ وین برگزار می‌شود. تیم همراه آقای علی باقری، پس از آقایان روحانی، لاریجانی، جلیلی و ظریف، پنجمین هیئت ایرانی است که ظرف ۱۸ سال گذشته درباره بهانه‌جویی هسته‌ای غرب مذاکره می‌کند. این مذاکرات اول بار در تاریخ ۲۹ مهر ۱۳۸۲ به بیانیه سعدآباد، و سپس در اسفند ۱۳۸۲ و آبان ۱۳۸۳ به توافقات بروکسل و پاریس منتهی شد. اما طرف غربی پس از دو سال اعتماد‌سازی داوطلبانه ایران که قرار بود شش ماهه باشد، مدعی شد بهترین تضمین، دائمی کردن تعلیق برنامه هسته‌ای ایران است! پس از آن هم در چهارده سال گذشته ده‌ها دور مذاکره در ژنو، بغداد، استانبول، مسکو، آلماتی، و مجدداً در ژنو و لوزان و وین انجام شد تا به برجام و سرنوشت عبرت‌آموز آن انجامید. شش دور مذاکره از فروردین تا خرداد امسال نیز موجب نشد آمریکا دست از عهدشکنی بردارد. ایران در واکنش به روند اجرای یکطرفه و خسارت‌بار برجام - در حالی که به مدت پنج سال توقف و تعلیق ۹۵ درصد برنامه هسته‌ای خود را پذیرفته بود - از سال گذشته تصمیم گرفت، ورق معادلات را برگرداند.
۲- دست ایران در مذاکرات، به مراتب پُر‌تر از شش ماه قبل یا یک سال گذشته است. از دیپلماسی فعال اقتصادی و صادرات نفتی و غیرنفتی بگیرید، تا موفقیت در مهار شیوع کرونا (با وجود تحریم‌های ظالمانه)، و افزایش توانمندی‌های هسته‌ای. نیاز نیست جای دوری برویم. به این چند سند که نمونه‌ای از صد‌ها ارزیابی منتشره در محافل آمریکایی است، عنایت کنید:
- نشریه فارن افرز: تحریم‌های آمریکا علیه ایران، از سر درماندگی است. آمریکا بیش از اندازه به ابزار تک‌بعدی تحریم تکیه کرده؛ چنانکه در دوره اوباما، سالانه ۵۰۰ نهاد را به بهانه‌های مختلف تحریم کرد و در دور ترامپ دو برابر شد. بایدن هم، تحریم‌های جدیدی را اعمال کرد؛ اما شواهد نشان می‌دهد تحریم، موثر نبوده است.
- مجله نیوزویک: گزارش دولت بایدن درباره تحریم ها، اعتراف به شکست این سیاست است. با این وجود، دولت آمریکا مثل یک کودک وابسته به آبنبات، با تحریم خو گرفته و با وجود شکست، حاضر به کنار گذاشتن آن نیست. ایران پس از دو سال تحمل بدعهدی اعلام کرد از تعهدات داوطلبانه فاصله می‌گیرد که نتیجه آن، گسترش غنی سازی است.
- اندیشکده کوئینسی: افراط در تحریم، آمریکا را ضعیف، و ایران را قوی کرد. تحریم نادرست، نتوانست مانع از گسترش برنامه هسته‌ای شود، بلکه موجب تهاجمی‌تر شدن رفتار ایران در حملات نیابتی به نیرو‌های آمریکا و برخی نفتکش‌ها و تأسیسات نفتی شد. انتظار کاخ سفید برعکس از آب درآمده؛ ایران در حال تنوع بخشیدن به اقتصاد خود و خروج از وابستگی به نفت است.
- بنیاد کارنگی: چند دهه تحریم آمریکا برای مهار ایران شکست خورده و نفوذ ایران در خاورمیانه افزایش یافته است.
۳- مذاکرات وین در حالی برگزار می‌شود که آمریکا به اعتبار خیانت خود، پشت در مانده است. دوست و دشمن، هم تحقیر خود خواسته آمریکا را می‌بینند و هم می‌دانند که چرا هیئت آمریکایی، روند مذاکرات را از پشت در دنبال کند. اگر آمریکا به لحاظ حقوقی و سیاسی در موضع ضعف و محکومیت نبود، آیا امکان داشت بپذیرد که بیرونِ کمیسیون مشترک جایابی شود؟ از طرف دیگر، اگر دولت بایدن به توافق پایبندی و باور داشت، نباید پس از یازده ماه، همچنان از انجام تعهداتش طفره برود و خواستار مذاکره درباره توافقی شود که به‌عنوان ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱، به تایید دولت وقت آمریکا و شورای امنیت رسیده است. دولت آمریکا به احیای برجام برای «مهار برنامه پیشرفت ایران» نیاز دارد، اما ضمنا می‌خواهد همین «نیاز راهبردی» را به‌عنوان «امتیاز» به ایران بفروشد! روشن است که طرف ایرانی در این ۱۸ سال هرچه تنازل برای توافق بوده انجام داده، و دیگر حاضر نیست بر سر حداقل حقوق خود مجدداً چانه‌زنی و تنازل کند؛ بنابراین باید دید آمریکا در آرزوی کلاهبرداری مجدد، روی چه کسانی حساب می‌کند؟ در خارج روی تروئیکای دغلباز اروپایی و ادعای توافق موقت، و در داخل ایران، روی پادو‌های سیاسی - رسانه‌ای که مأموریت‌شان تحریف واقعیات از یک طرف، و تحریک برای ایجاد ناآرامی است؛ آن هم به بهانه مشکلاتی که در دوره مدیریت همین طیف مورد بی‌اعتنایی قرار گرفت و تلنبار شد.
۴- مأموریت عناصر غربگرا سبک‌نمایی کفه سنگین ایران و پُر‌نمایی کفه خالی آمریکاست. آن‌ها مأمورند به تعبیر شهید سلیمانی (ره) برای دشمن کوچه باز کنند. این جماعت در وضعیت تهیدستی آمریکا و به جای طلبکاری از دشمن ادعا می‌کنند: «تیم مذاکره‌کننده برنامه ندارد، کاربلد نیست، و به‌جای منافع ملی، روی حقوق ایران تأکید می‌کند»! می‌گویند چرا بر «تولید اهرم قدرت و فشار قبل از مذاکرات» اصرار داشتید و چرا مثل برّه‌ای آماده ذبح، مذاکره نمی‌کنید. باورش سخت است، اما پریروز یکی از روزنامه‌های زنجیره‌ای، با ادبیات BBC و VOA نوشت «ایران نباید با افزایش توانایی هسته‌ای، اهرم فشار تولید می‌کرد؛ این موجب بدبینی طرف غربی می‌شود». سال گذشته هم ارگان حزب «اتحاد ملت» با اشاره به تصویر مذاکره تحقیرآمیز ترامپ با رئیس دولت صربستان نوشته بود؛ «از نگاه منتقدان، عکسی که ترامپ از مذاکره کننده می‌پسندد، این تصویر است: همچون برّه‌ای در مذبح و برده‌ای در مسلخ. آیا اقداماتی از این جنس را باید مایه شرمساری دانست؟ فرض کنیم سیاستمدار صرب همچون متهمی در اتاق بازجویی و حتی یک برده نشسته؛ اگر منافع، چنین اقتضایی کند، باید آن را تمسخر کرد، یا عقلانیت سیاسی خواند؟».
۵- اگر دست غرب با وجود بدعهدی در برجام خالی است، و ایران با وجود خیانت طرف توافق، در جایگاه اقتدار منطقه‌ای ایستاده، بنابراین اهرمی برای غرب نمی‌ماند، مگر امید بستن به ایجاد ناآرامی در ایران. این آخرین خیانتی بود که مقصران وضعیت اقتصادی موجود می‌توانستند در خدمت آمریکا انجام دهند و دریغ نکردند. طراحی اغتشاش، برای اثبات این دیکته غرب است که «ناچارید برای همه مشکلات ریز و درشت، مذاکره کنید و امتیاز بدهید». اما تناقضی لاینحل در این گزاره وجود دارد: اینکه مذاکره و حتی توافق انجام شد، ولی برای طرف مقابل، هیچ حرمت و اعتباری نداشت. در واقع این ادعا که «مذاکره، کلید توقف دشمنی آمریکا و حل مشکلات است»، نسخه‌ای تاریخ مصرف گذشته است، ضمن اینکه بسیاری از مشکلات، حاصل بی‌کفایتی مدیریت غربگراست. هرچه امثال شهیدان سلیمانی، فخری‌زاده و شهریاری، بن‌بست‌گشا بودند، نتیجه رویکرد عناصر غربگرا، افزایش چالش‌ها و محدودیت‌ها بوده است.
۶- طیف غربگرا حاضر است تا کجا در نقشه جنگ ترکیبی دشمن نقش‌آفرینی کند؟ کرونا یک شاهد مثال مهم است که آن‌ها چگونه به‌جای اعتراض به آمریکا، به نظام حمله کردند. به یاد بیاوریم که اکبر گنجی (از افراطیون فراری مدعی اصلاح‌طلبی) اسفند ۹۸، درباره مأموریت شوم این طیف نوشت: «ما کارمندان دولت‌های راست افراطی، از طریق کروناهراسی، ایران و ایرانیان را نابود خواهیم کرد. ما کارمند رسمی بخش پروپاگاندای دولت ترامپ، بوریس جانسون، نتانیاهو و سعودی هستیم. وظیفه ما وحشت افکنی در ایران است تا با فرو پاشاندن سازمان اجتماعی، مردم را به خشونت جمعی بکشانیم. ما به گونه‌ای عمل می‌کنیم که گویی کرونا فقط در ایران وجود دارد. گمان باطل نکنید که ما مخالف سیاسی، مدافع حقوق بشر و... هستیم؛ نه، ما فقط کارمند پروپاگاندای راست افراطی هستیم. ما تشنه مرگ و خون مردم ایرانیم. کاری را که شدید‌ترین تحریم‌های تاریخ نتوانست با ایران انجام دهد، ما موظفیم با کروناهراسی انجام دهیم».
۷- امروز به توفیق الهی و با وجود خباثت جبهه تحریم و تحریف، نقشه کرونایی کشور از وضعیت بحرانی (قرمز) خارج شده، بی‌آنکه دولت به روال مدیریت سابق، معطل غرب بماند و دست رد ببیند. ظرف دو ماه و نیم، بیش از ۸۵ میلیون دُز واکسن وارد کشور و تزریق شد و حال آنکه در هفت ماه قبل از آن در دولت سابق، فقط ۱۴ میلیون دُز وارد و تزریق شده بود. این تفاوت مدیریت مسئولیت شناس، با مدیریت منفعلی است که همه مسئولیت‌ها را به برجام و FATF حوالت می‌داد و یک پاسخ تک‌گزینه‌ای و عقیم به همه چالش‌ها داشت! حالا این بحث مهم مطرح است که اگر دولت و مجلس و دستگاه قضاییِ باورمند به مبانی انقلاب اسلامی، بتوانند بر ظرفیت‌های بزرگ ملت ایران و دیپلماسی فراگیر با همه جهان تکیه کنند و برای مشکلات دیگر هم چاره‌جویی کنند، دو گزاره راهبردی اثبات خواهد شد: یکی اینکه به شرط خواستن، و بدون وقت‌کشی و معطلی در فرآیند اعتماد یکطرفه به غرب، می‌توان بر مشکلات چیره شد. دوم اینکه تلقی یا تلقین طایفه غربگرا مبنی بر اینکه بدون اراده امپراتوری غرب نمی‌توان قدم از قدم برداشت، دروغ و باطل بوده است.
۸- مطابق آنچه گفته شد، هیچ عجیب نیست که شاهد دست و پا زدن جریان معارض برای مسئله‌آفرینی و تردیدافکنی در مسیر جدید هستیم. غرب و پادو‌های آن‌ها می‌دانند که اگر الفت و همت پدید آمده میان سه قوه، شش ماه تا یک سال مجال پیدا کند، می‌تواند افق‌های روشنی از موفقیت در چیرگی بر مشکلات ترسیم کند، چنانکه در کمتر از سه ماه در موضوع کرونا موفق شد قربانیان ۷۰۰ -۸۰۰ نفری را پس از ۹ ماه روند صعودی، به ۸۰ نفر برساند. حالا تصور کنید دولت و مجلس و دستگاه قضایی و سایر نهاد‌ها درگیر حواشی نشوند و تمرکز آن‌ها - مثلا با برخی اغتشاش‌آفرینی‌ها یا اختلافات سیاسی - به هم نخورد. در این صورت طبیعی است که موانع تولید و صادرات برطرف گردد، چتر دیپلماسی اقتصادی گشوده شود، صادرات نفتی و غیرنفتی رونق یابد و ایران تدریجا وارد فاز گسترش سرمایه‌گذاری (داخلی و خارجی) برای به فعلیت رساندن ظرفیت‌ها شود. در این صورت، یک سال دیگر هیچ پشمی به کلاه آمریکا نمی‌ماند.
۹- رهبر انقلاب ۱۰ مرداد ۹۹ به درستی فرمودند: «من به شما بگویم که اگر جریان تحریف شکست بخورد، جریان تحریم قطعاً شکست خواهد خورد؛ زیرا که عرصه، عرصه جنگ اراده هاست؛ وقتی جریان تحریف شکست خورد و اراده ملّت ایران همچنان قوی و مستحکم باقی ماند، قطعاً بر اراده دشمن فائق می‌آید و پیروز خواهد شد». کوتاهی در مبارزه هوشمندانه و قاطع با شبکه مزدور تحریفگر، جمع کردن بساط تحریم را با وجود امکانات موجود به تاخیر انداخته است. این همان بیان الهی درباره منافقین و مرجفون است. «مرجفون» کسانی هستند که با شایعه‌سازی، انتشار اخبار بی‌پایه و ایجاد ترس و اضطراب، جامعه را در برابر دشمن دچار تزلزل می‌کنند. خداوند در سوره احزاب با لحنی قاطع و تهدیدآمیز فرمود: «لَئِن لَم یَنتَهِ المُنافِقونَ وَالَّذینَ فی قُلوبِهِم مَرَضٌ وَالمُرجِفونَ فِی المَدینَهًْ لَنُغرِیَنَّکَ بِهِم ثُمَّ لا یُجاوِرونَکَ فی‌ها إِلّا قَلیلًا. مَلْعُونِینَ أَیْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِیلًا. اگر منافقان و بیماردلان و آن‌ها که با تبلیغات سوء در مدینه دل‌ها را خالی می‌کنند، دست از کار خود برندارند، تو را بر ضدّ آن‌ها برمی‌انگیزیم، پس جز مدّت کوتاهی نمی‌توانند در جوار تو در این شهر بمانند. آن‌ها لعنت‌شدگانند. باید هرجا یافت شدند، گرفته و به سختی کشته شوند».
**************
روزنامه وطن امروز**
وتاه‌ترین قصه پیروزی/محمدرضا کردلو
بعضی روز‌های تقویم شبیه مسافرانی هستند که سالی یک بار میهمان آدم می‌شوند، می‌گویند و می‌شنوند، خوش‌و‌بش می‌کنند و حسابی آدم را سر حال می‌آورند. یک شب هم بیشتر نمی‌مانند که حسن همجواری خراب تکرار دیدار نشود. ۸ آذر از آن روزهاست. وقتی می‌رسد، آدم حتی هوار‌هایی را که ۲۴ سال قبل در کوچه و خیابان زده با جزئیات به یاد می‌آورد. مثل من که به خاطر این برد، مدرسه‌مان تعطیل شد. با سرعتی شبیه سرعت رکورددار دوی صد متر راهی خانه شدم. کیفم را یک گوشه انداختم و راهی کوچه و خیابان شدم و تا جایی که می‌شد دویدم و داد و بیداد؛ و مردم خوشحال‌ترین مردمی بودند که تا آن روز می‌دیدم. بعدش هم راستش را بخواهید هیچ خوشحالی‌ای شبیه آن خوشحالی نشد؛ کوتاه‌ترین قصه در بلندترین معنا. ما از دروازه جهنم راهی بهشت شدیم. از دل ناامیدی، امیدوارانه پر کشیدیم. از میان آتش ققنوس‌وار پرواز کردیم و در هوای سرد آذرماه، حسابی گرم شدیم، عرق کردیم از بالا و پایین پریدن. آخ که چه روزی بود. باید آنجا باشید تا بدانید. باید ۸ آذر ۷۶ به امروزتان سفر کند تا حس شوق آن روز را بچشید.
می‌دانید؟ آدم‌ها حرف‌هایی دارند که در شرایط عادی از گوش کسی تو نمی‌رود. مخاطب اصلا توجهی به آن حرف‌ها نمی‌کند. برایش مهم نیستند اصلا. باید وقتش برسد؛ وقتش مثل زمانی که جواد خیابانی پشت میکروفن گزارش بازی برگشت ایران ـ استرالیا در ملبورن رفت. یک بار دیگر این گزارش را گوش کنید. صدایی خسته که تلاش می‌کند ناامیدی‌اش را در میان کلماتی که می‌گوید پنهان کند. آن صدا، صدای همه ما بود که در سخت‌ترین شرایطی که می‌شد، قرار بود به جام‌جهانی برویم. یعنی قرار نبود، ما قرار را عوض کردیم. ایران با تیمی متشکل از بازیکنانی که از همه جای ایران بودند و در چهره‌شان صفا و لوطی‌گری جنوب شهر و روستا داد می‌زد، قرار را عوض کرد. تکلیف جام‌جهانی ۹۸ را ایران روشن کرد. انتهای فهرست حاضران در جام‌جهانی بیشتر از یکی جا نداشت. یا ما یا استرالیا. «ما» در آن جایگاه نشست و ما صعود کردیم. ما به خیابان‌ها ریختیم و همه ما شبیه ویرا، بعد از گل پیروزی، وقتی رفت سراغ سیگار نصفه‌و‌نیمه‌ای که روی زمین انداخته بود، رفتیم تا کار نصفه‌و نیمه را تمام کنیم. پیروزی در استادیوم ملبورن، همان سیگار نصفه‌و‌نیمه بود. کاری می‌خواست کارستان که در تهران و شهر‌های دیگر باید این کار نصفه‌و‌نیمه را تمام می‌کردیم. آن انرژی باید آزاد می‌شد تا نام ایران بلندتر از همیشه شنیده شود؛ و این اتفاق افتاد و انگار خرمشهر آزاد شده باشد.
خدا حمیدرضا صدر را هم رحمت کند که اگر نبود شاید کسی حوصله نمی‌کرد این بخش مهم از کتاب دیوید گلدبلات، نویسنده انگلیسی یعنی «تاریخ جهانی فوتبال» را ترجمه کند! که امروز پیروزی اجتماعی را با روایت او بخوانیم؛ و چه توجه خوبی. اینکه ایرانیان در شادی آن روز با دسته‌گل سراغ سفارت فرانسه رفتند: «کسی نمی‌توانست مفهوم اجتماعی آن پیروزی را انکار کند. زنان و مردان کنار هم به خیابان‌ها ریخته و به پایکوبی پرداختند... جماعتی هم راهی سفارت فرانسه شدند. اعضای میخکوب شده سفارت به وحشت افتادند، ولی با پرتاب دسته‌های گل و غریو شعار «تو پاریس می‌بینمتون» روبه‌رو شدند. آن پیروزی، در ایران شکست آن‌هایی بود که فوتبال را متعلق به ایران نمی‌خواندند و سال‌ها تلاش کرده بودند فوتبال ایران را در محاق نگاه دارند...».
**************
روزنامه خراسان**
اهمیت «اکو» در شبکه اقتصادی منطقه‌ای ایران/امید رحیمی
تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس داده‌های بانک جهانی از ۴۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ (آغاز به کار دولت یازدهم) به ۱۹۱.۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ (پایان کار دولت دوازدهم) رسیده است. میزان صادرات کشور نیز بر اساس داده‌های پایگاه OEC از ۹۲.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ به ۲۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است. همین دو شاخص اقتصادی و تجاری به تنهایی برای اولویت‌بخشی به دیپلماسی اقتصادی در دولت سیزدهم کافی است. این حوزه بر اساس برنامه‌های اعلانی از سوی دولت با اتکا بر سیاست همسایگی و نیز با عنایت به راهبرد کلان «نگاه به شرق» قابل تحقق است. در چنین رویکردی باتوجه به شرایط تحریمی، موضوع مقاوم‌سازی اقتصاد در مقابل آسیب‌های تحریمی و غیرتحریمی عاملی است که می‌تواند از تکرار سقوط اقتصادی-تجاری سال‌های اخیر جلوگیری کند. در این زمینه راهکار‌ها و راهبرد‌های گوناگونی پیش‌روی دولت سیزدهم وجود دارد. اگرچه بخش مهمی از این راهکار‌ها درون‌گرایانه و مبتنی بر اصول و راهکار‌های اقتصاد مقاومتی است، اما بخشی از آن نیز در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی در چارچوب دیپلماسی اقتصادی قابل تحقق است. نخستین و اصلی‌ترین راهکار در مقاوم‌سازی اقتصاد در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای بر ایجاد شبکه‌های مویرگی بین ایران و محیط پیرامونی استوار است؛ به‌گونه‌ای که یا گسست این پیوندها از طریق سازوکار‌های تحریمی و غیرتحریمی غرب غیرممکن شده یا هزینه‌های آن به طور محسوسی هم برای غرب و هم کشور‌های پیرامونی ایران بالا رفته است. این شبکه مویرگی را از طریق حضور پررنگ در پلتفرم‌های اقتصادی منطقه‌ای می‌توان ایجاد کرد. در چنین ساختار‌هایی انعقاد توافقات گسترده در حوزه‌هایی نظیر ترانزیت، تجارت، بیمه، گمرکات و... می‌تواند وابستگی متقابل اقتصادی و نیز سطح منافع مشترک از مناسبات تجاری را افزایش دهد. همچنین این شبکه مویرگی به دلیل آن که بخش مهمی از آن در شبکه‌های غیررسمی و نیز حوزه‌های خرد و متوسط قرار دارد، به سختی آسیب‌پذیر خواهد شد. در این راهکار سازمان همکاری اقتصادی (اکو) به دلیل آن که بخشی از ابتکار شکل‌گیری آن در ایران و مبتنی بر جایگاه منطقه‌ای ایران تأسیس و احیا شده است، از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است. درعین‌حال موافقت‌نامه تجارت ترجیحی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا که ممکن است به زودی به یک موافقت‌نامه تجارت آزاد تبدیل شود، از طریق پوشش بخش دیگری از حوزه کشور‌های همسایه نقش مشابهی خواهد داشت.
در این راستا، اما باید به حوزه ارتباطات سیاسی ایران و کشور‌های همسایه در سطوح دو و چندجانبه توجه ویژه داشت، به ویژه در حوزه آسیای مرکزی احیای مناسبات سیاسی و روابط حسنه با تاجیکستان و ترکمنستان از اولویت بسیار بالایی برخوردار است. انجام نخستین سفر‌های خارجی آیت ا... رئیسی به این دو کشور در پاسخ به توسعه شبکه ارتباطات منطقه‌ای ایران و نیز حل‌و‌فصل این چالش‌ها گامی بسیار مهم و راهبردی در این زمینه ارزیابی می‌شود.
دومین راهکار، اما بر احیای مزیت‌های ژئواکونومیکی ایران متمرکز است. ایران به دلیل قرار گرفتن در نقطه اتصال چند منطقه گوناگون، از موقعیت منحصر به فردی در حوزه ترانزیت برخوردار است. در عین حال در بخش مهمی از دو طرح بزرگ ترانزیتی منطقه‌ای و بین‌المللی کنونی، از جمله ابتکار کمربند و جاده و نیز راهگذر شمال – جنوب، ایران قرار گرفته است. پیوند دهنده مسیر‌های مختلف راهگذر‌های اقتصادی این طرح‌ها و نیز ارتباط‌دهنده دو طرح به یکدیگر از مسیر ایران مقدور است. ایران همچنین مبتکر تنوع‌بخشی بسیاری از مسیر‌ها با محوریت افغانستان نظیر راهگذر کتای یا ترانس‌افغان بوده است که این عامل نیز در تنوع‌بخشی مسیر‌های ترانزیت بسیار حائز اهمیت است. در همین حال ایران در میان چند حوزه بسیار بزرگ تولیدکننده و مصرف‌کننده انرژی نیز قرار دارد که در صورت توسعه شبکه خطوط لوله یا قرارداد‌های سواپ می‌تواند نقش مؤثری را نیز در این زمینه ایفا کند. توافق سه جانبه گازی که روز گذشته در حاشیه اجلاس عشق آباد بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان منعقد شد، نمونه خوبی از این نقش است.
ساختار اکو با دربرداشتن کشور‌هایی از چند منطقه مختلف اعم از جنوب غرب آسیا، قفقاز، آسیای مرکزی و جنوبی، از موقعیتی منحصر به فرد در این زمینه برخوردار است. در صورت ایجاد همگرایی در چارچوب این سازمان، نقش ایران به‌عنوان عامل پیوند دهنده حوزه‌های ژئواکونومیکی مختلف می‌تواند قوام‌بخش منافع ایران در بلندمدت در منطقه شود. تجربه معافیت مسیر چابهار به افغانستان از تحریم‌ها در دوره دونالد ترامپ به خوبی نقش و اثرگذاری این مؤلفه ژئواکونومیکی را به اثبات رسانده است. با این حال باید توجه داشت که صرف مشارکت در چنین پلتفرم‌های منطقه‌ای و حتی انعقاد توافقات گوناگون بدون وجود سطح مشخصی از عمل‌گرایی، به‌ویژه در ایران، قابل تحقق نخواهد بود. همگرایی سیاسی، اعتماد متقابل و صرف هزینه‌های لازم به‌ویژه در حوزه زیرساخت‌های راهبردی از نشانه‌های این عمل‌گرایی محسوب می‌شود.
**************
روزنامه ایران**
تلاش برای بازسازی اعتماد عمومی به نهاد دولت/سپهر خلجی
دولت سیزدهم میراث‌دار مشکلات بزرگ ناشی از عوارض خطا‌های راهبردی، وعده‌های عمل نشده و زخم‌های عمیقی است که برای او به یادگار مانده و بار آن حقیقتاً بر پیکره دولت سنگینی می‌کند. مجموعه‌ای از مشکلات که رئیس دولت به دلیل تواضع و پایبندی به اخلاق تاکنون از معرفی عاملان و بانیان آن پرهیز داشته و همه همت خود و دولت را صرف کار شبانه‌روزی، امیدآفرینی و آواربرداری از تخریب‌ها و یافتن راه‌حل برای برون‌رفت و به خدمت گرفتن عزم‌ها و توان‌ها برای اصلاح و بازسازی کرده است. در این میان مهمترین و فوری‌ترین اقدام، تلاش برای بازسازی اعتماد عمومی به نهاد دولت است؛ همان اقدامی که رئیس دولت در چند ماه گذشته همه همت خود را مصروف آن داشته و با مجاهدت بی‌وقفه در حال ارسال تصویری پویا و بدون تعطیلی از دولت سیزدهم است. به منظور تقویت رویکرد دولت در مسیر پیش‌رو چند نکته قابل ذکر است؛ اولاً دولت سیزدهم باید بتواند از «تصویر معتبر» خود در برابر افکار عمومی حفاظت کند. دولت آیت‌الله رئیسی باید عمیقاً مراقب باشد که در طول زمان به عارضه دولت سابق یا قوه قضائیه در دوره اسبق و پدیده وارونگی افکار عمومی در قبال آن دچار نشود. در شرایط بی‌اعتباری، بهترین و قوی‌ترین کار‌ها هم حسی بر‌نمی‌انگیزاند و مورد توجه قرار نمی‌گیرد. سرمایه اجتماعی اگر ضربه بخورد، مشارکت و همراهی اجتماعی ضربه خواهد دید.
ثانیاً باید مراقبت شود مسائلی که جزو امتیاز‌های بزرگ این دولت محسوب می‌شود، در طول زمان آسیب نبیند. در دولت سیزدهم باید از امتیاز‌هایی مانند مردمی‌بودن، پایندی به اخلاق، تلاش بی‌وقفه و ساده‌زیستی مراقبت ویژه شود و تصویر افرادی که در دولت به کار گمارده می‌شوند نباید با این دال مرکزی مغایرت معنادار داشته باشد.
ثالثاً بدیهی است که دولت‌ها (درست یا غلط) به صورت مستمر در معرض انتقاد و هجمه قرار می‌گیرند لذا مراقبت از تصویر دولت و اصلاح نقاط ضربه دیده نیز باید دائمی و بدون تأخیر صورت پذیرد. برچسب‌هایی که به صورت هدفمند طراحی شده و با کمک شبکه چند لایه رسانه‌ای، به دولت زده می‌شود اگر بموقع اصلاح نشود در افکار عمومی رسوب می‌کند.
رابعاً تصویر «کارآیی و اقتدار» دولت نیز نیازمند مراقبت مستمر است. در هیچ واقعه و رویدادی نباید تصویری متزلزل و سردرگم از دولت مخابره شود. حضور بموقع دولتمردان در صحنه‌های مورد نیاز و دغدغه عمومی و تلاش برای حل و رفع آنان با کمترین هزینه و بیشترین منفعت عمومی به این تصویر کمک خواهد کرد. البته زمان‌بربودن ایجاد ثبات اقتصادی از یک‌سو و بی‌تابی عمومی برای عمل به وعده‌ها و حل مشکلات موجود، بویژه کاهش تورم، در کنار اشکال‌تراشی و نقص‌یابی جریان غربگرا و عقبه آنان در رسانه‌های مجازی داخل و شبکه حامی آن در خارج نسبت به عملکرد دولت موضوعی است که باید جدی گرفته شود و همزمان با تدابیر اقتصادی برای خروج از وضعیت فعلی اشکال‌تراشی و نقص‌یابی‌ها باید پایش دائمی شده و به آن پاسخ داده شود.
خامساً در بخش برونداد تبلیغی، دولت باید همه همت خود را به‌کار گیرد تا پیام رسانی دولت دچار اختلال نشود. اخلال در فرایند ارسال پیام‌های امیدبخش دولت به جامعه باعث ایجاد اختلالات ادراکی در مخاطبان خواهد شد. خدمات دولت باید بدون لکنت و با صدای رسا به سمع و نظر افکار عمومی برسد.
*عضو شورای عالی خبرگزاری ایرنا
**************
روزنامه شرق**
انجام نخستین پرواز از سوریه به امارات
شرکت هواپیمایی سوریه‌ای «اجنحه‌الشام» اعلام کرد پروازهایش به ابوظبی را از سر گرفته است. در اولین پرواز این شرکت که روز جمعه انجام شده است، ۱۴۷ مسافر از دمشق به ابوظبی سفر کرده‌اند. این شرکت اعلام کرده این پرواز در راستای سیاست‌های شرکت درباره توسعه مقصد‌های خارجی و رونق دوباره روابط تجاری سوریه و امارات انجام می‌شود. ازسرگیری پرواز‌های مستقیم میان سوریه و امارات بخش تازه‌ای از روند تقویت روابط میان دو کشور است. در اوایل نوامبر جاری، وزیر خارجه امارات در سفر به دمشق با «بشار اسد»، رئیس‌جمهوری سوریه دیدار کرد. پیش از آن، امارات و سوریه قراردادی برای ساخت نیروگاه برق خورشیدی امضا کردند که اولین سرمایه‌گذاری یک کشور عضو شورای همکاری در سوریه پس از یک دهه ناآرامی در سوریه است. امارات در سال ۲۰۱۲ مانند بسیاری از دیگر کشور‌های عربی روابط خود را با سوریه قطع کرد، اما از اواخر سال ۲۰۱۸ سیاست خود را در قبال سوریه تغییر داد و سفارت خود را در دمشق بازگشایی کرد.
دستور جدید اردوغان
اخلالگران بازار ارز را شناسایی کنید
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، در پی سقوط شدید ارزش واحد پول این کشور (لیر) در برابر دلار، دستور به انجام تحقیقاتی درباره احتمال اخلالگری ارزی داد. خبرگزاری آناتولی ترکیه گزارش داد رجب طیب اردوغان یک نهاد مجری تحقیقات موسوم به «شورای نظارتی کشور» را که مستقیم به ریاست‌جمهوری گزارش می‌دهد، مأمور شناسایی نهاد‌های واردکننده حجم بالایی از ارز خارجی و مشخص‌کردن وقوع هر‌گونه اخلالگری کرده است. به گزارش رویترز، در روز‌های گذشته بعد از آنکه اردوغان متعهد به سیاست کاستن از نرخ بهره در این کشور شد، ارزش ارز لیره ترکیه رکورد جدیدی را در سقوط تجربه کرد. این واحد پولی در سال جاری میلادی تاکنون ۴۵ درصد از ارزش خود را از دست داده و نیمی از این افت ارزش تنها در دو هفته گذشته به وقوع پیوسته است. سه‌شنبه گذشته ارزش واحد پول ترکیه تا میزان ۱۳.۴۵ در مقایسه با دلار کاهش یافت؛ اتفاقی که در پی یک سخنرانی اردوغان که در آن رئیس‌جمهوری ترکیه از اقدام بانک مرکزی کشورش در کاهش ۱۵درصدی نرخ بهره با وجود تورم ۲۰درصدی دفاع می‌کرد، رخ داد. او در جریان این سخنرانی گفت ترکیه در حال نبرد در یک «جنگ استقلال اقتصادی» است و تسلیم فشار‌ها برای تغییر رویه خود نخواهد شد. اردوغان ادامه داد: ما شاهد بازی‌هایی که سر از نرخ تبادل، نرخ بهره و افزایش قیمت درمی‌آورند، هستیم و آن‌ها می‌خواهند کشور ما را از معادله خارج کنند. خبرگزاری آناتولی گزارش داد شورای نظارتی کشور در ترکیه می‌تواند از سازمان‌ها بخواهد اسناد و اطلاعات مربوطه را ارائه دهند و در ادامه یافته‌هایش را به مقامات مربوطه ارجاع دهد.
رونمایی چین از یک هواپیمای ضد زیردریایی
همزمان با افزایش فعالیت‌های نیروی دریایی ارتش آمریکا در آب‌های پیرامونی چین و در تنگه تایوان، نیروی هوایی چین جنگنده ضدزیردریایی خود را در این منطقه به پرواز در‌آورد و فیلم آن را منتشر کرد. به گزارش ایرنا از اوراسین‌تایمز، شبکه خبری «سی‌جی‌تی‌ان» چین یک ویدئوی ۶۰ثانیه‌ای را پخش کرده که هواپیمای جنگی ضد زیردریایی «وای-۸ کیو» را نشان می‌دهد. انتشار فیلم از هواپیمای نیروی دریایی چین در حالی است که پیش از این نیز تایوان ادعا کرده بود دست‌کم پنج هواپیمای جنگی چین روز ۲۴ نوامبر وارد «منطقه شناسایی دفاع هوایی» تایوان شده‌اند. منابع تایوانی گفته‌اند این بیست‌وسومین مورد از این اقدام نیروی هوایی چین تنها در ماه نوامبر بوده است. در فیلم شبکه سی‌جی‌تی‌ان نشان داده شده که چهار جنگنده «جی-۱۶» نیز علاوه بر هواپیمای ضدزیردریایی مذکور وارد منطقه دفاع هوایی تایوان شده‌اند.
********************************************************************