در دل حوادث دفاع مقدس گنجه‌ای عظیمی پنهان است که ما بی‌خبر از آن‌ها هستیم؛ صدها گنج جنگ در ایلام وجود داشته و بااینکه ۳۲ سال از دفاع مقدس گذشته است ما از وجود آن‌ها اطلاع نداشته‌ایم ولی رهبر معظم انقلاب با وجود همه مشغولیت‌هایی که دارد، دست و چشم ما را با آن گنج‌ها آشنا می‌کند.
آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار متصدیان کنگره شهدای استان ایلام فرمودند:1- بنده به چشم خودم در شهر ایلام دیدم؛ هواپیماهای دشمن در یک موعد معیّنی می‌آمدند پشت سر هم شهر را بمباران می‌کردند... مردم استان خانه را ترک نکردند، ایستادند.۲- استان ایلام در دوران دفاع مقدّس، یک دژ مستحکم بود. درست است که بعضی از شهرها و بعضی از مناطق این استان بین دو طرف جنگ، و یک برهه‌ای به دست خبیث منافقین دست‌به‌دست شد. 3- حوادث کم‌نظیری در استان ایلام به وقوع پیوست که متأسفانه مردمِ خودمان هم خبر ندارند، چه برسد به دیگران و خارج و ملّت‌های دیگری که مشتاق‌اند حوادث کشور ما را بدانند؛ آن‌ها که هیچ، حتّی مردمِ خودمان هم از خیلی از این قضایا خبر ندارند. 4- یکی از خصوصیّات کم‌نظیر استان ایلام عبارت است از اینکه خانواده‌های دو شهید و سه شهید و چهار شهید و پنج شهید، همین‌طور تا ده شهیدی که گفتند، در این استان هستند، حضور دارند؛ اصلاً گفتن این‌ها در زبان آسان است؟ تصوّرش هم انسان را دچار حیرت می‌کند. 5- یکی از خصوصیّات دیگر ایلام، حضور همه‌جانبه همه قشرها بود.
گزاره‌های تحلیلی: 1- جنگ از ایلام شروع شد و در ایلام هم خاتمه یافت. این شهر در طول ۸ سال بیش از ۳۴۰ بار بمباران شد؛ اما خالی از سکنه نشد و همچنان مقاومت کرد. 2- استان ایلام بیشترین طول مرزی (425 کیلومتر) را در غرب کشور با عراق دارد. این استان به دلیل داشتن منابع عظیم نفت و گاز و نیز دشت‌های پهناور و حاصلخیز کشاورزی همواره موجب طمع همسایه غربی بوده است. 3- سهم ایلام از دفاع مقدس، از مرزها و حتی اندازه استان بزرگتر است. آن‌ها خانوادگی ایستادگی کردند، سلاح‌های اندکی داشتند و با دستان خالی در مقابل تهاجم زمینی و تهاجم هوایی مقابله کردند. 4- بااین‌حال سهم استان ایلام از تولیدات فرهنگی رسانه‌ای دفاع مقدس ازجمله فیلم، کتاب و حتی اردوهای راهیان نور بسیار پایین است و باید گنجه‌ای آن مورد واکاوی بیشتر قرار گیرد.