هفته گذشته بود که علی صالح‌آبادی، رئیس‌کل بانک مرکزی، اعلام کرد: سامانه برخط بازار متشکل ارزی به زودی راهاندازی می‌شود و خرید و فروش ارز از طریق این سامانه انجام خواهد شد و در واقع به نوعی اعلام کرد دلالی در بازار ارز به وسیله این سامانه قرار است ساماندهی و جمع‌آوری شود.
البته پیگیری‌‌های میدانی خبرنگار فارس از صرافی‌های حوالی میدان و خیابان فردوسی، حاکی از آن است که تا روز دوشنبه، 16 آبان، عرضه ارز توافقی در کنار فروش از طریق سامانه برخط بازار متشکل ارزی، به صورت حضور در صرافی‌ها نیز امکان پذیر است.
بررسی خبرنگار فارس از بازار امروز ارز حاکی از آن است که باوجود راهاندازی سامانه برخط بازار متشکل ارز ایران، کماکان فروش ارز توافقی از طریق حضور در صرافی‌ها نیز ادامه دارد.
به سراغ یکی از خریداران ارز رفتیم و از وی درباره علت مراجعه نکردن به سامانه و حضور در صرافی برای خرید ارز توافقی پرسیدیم، وی که حاضر نشد نام و شغل خود را بگوید گفت که چند روز بود می‌خواستم کمی نقدینگی ریالی خودم را به ارز تبدیل کنم اما وقت نمی‌کردم، امروز که اعلام شد خرید ارز از طریق سامانه بازار متشکل انجام می‌شود به سراغ سامانه رفتم اما در سامانه اختلال وجود داشت و این موجب شد به صرافی بیایم.
صف‌های طولانی ارز توافقی کاهش یافته است
بررسی میدانی خبرنگار فارس حاکی است اگرچه صف‌های طولانی که روزهای پیش مقابل برخی از صرافی‌ها شکل می‌گرفت کاهش یافته است، اما همچنین مقابل برخی صرافی‌ها جمله صرافی‌هایی که در طبقه همکف مرکز تجارت بین‌الملل در خیابان فردوسی واقع شده‌اند، همچنان صف خرید ارز مسافری توسط مردم که گماشته دلالان هستند، شکل گرفته بود.
فردی هم مقابل صرافی‌ها ایستاده است و از روی یک برگه کاغذ اسامی متقاضیان را که از قبل نوشته شده است، برای حضور در صرافی و خرید ارز می‌خواند.
برای تهیه گزارش و مستندسازی سعی کردیم یکی دو عکس با تلفن همراه از صرافی‌ها و برخی صف‌های تشکیل شده مقابل آنها بگیریم که با اشاره یکی از دلالان ارزی، مقابل صرافی‌ها، دو الی سه نفر به سراغ ما آمدند و با ادبیاتی تهدیدآمیز، از ما خواستند عکس‌‌های گرفته شده را حذف کنیم.
تابلو صرافی‌ها (در زمان تنظیم این گزارش) قیمت توافقی دلار را 34520 اعلام می‌کنند، قیمت یورو هم با دلار برابری می‌کند.
2 دلیل توقف روند صعودی قیمت ارز در روز جاری
به عقیده یکی از افرادی که در صرافی‌ها فعال است، بازارسازی ارزی که با هماهنگی بانک مرکزی در حال انجام است همچنین اجرای سامانه برخط بازار متشکل ارزی موجب شد که روند صعودی قیمت ارز، متوقف شود.
سودجویی دلالان از مابه‌تفاوت ارز توافقی و ارز غیر رسمی
بنابراین گزارش در حال حاضر تفاوت قیمت دلار توافقی (بازار متشکل) و دلار غیر رسمی، حدود یک‌هزار تومان در هر دلار است، همین مابه‌التفاوت قیمت موجب شده است عده‌ای سودجو با فریب مردم عادی و به ویژه افراد خانه‌دار، از روستاها و شهرهای اطراف تهران آنها را با وعده پرداخت 500 الی 700 هزار تومان به میدان فردوسی بکشانند و با استفاده از سهمیه سالانه 2000 دلار ارز آنها، سود به جیب بزنند و از محل کارت ملی هر فرد، حدود 3 تا 4 میلیون تومان سود بادآورده به دست آورند.
البته کسانی که با تحریک دلالان اقدام به خرید و فروش ارز سهمیه‌ای خدماتی می‌کنند با توجه به خرید 2 هزار دلار در یک روز و گردش مالی حدود 70 میلیون تومانی در حساب آنها، ممکن است یارانه معیشتی آنها به خاطر این گردش مالی حذف شود، نکته‌ای که دلالان هرگز به صاحبان کارت ملی اجاره‌ای نمی‌گویند.
ضرورت توقف عرضه ارز با کارت ملی/ نوسانات ارزی نتیجه تقاضای کاذب ایجاد شده است
به هر حال برای ساماندهی بازار ارز، ضرورت دارد خرید و فروش ارز در کنار خیابان توسط دلالان، متوقف شود و متقاضیان و خریداران واقعی ارز بتوانند از طریق یک سامانه شفاف نسبت به تهیه ارز مورد نیاز برای واردات و صادرات یا برای خدمات و یا ارز دانشجویی و یا ارز پزشکی اقدام کنند.
یکی از صرافان میدان فردوسی به خبرنگار فارس می‌گوید: فروش سهمیه‌ای ارز با کارت ملی به هیچ وجه در این شرایط منطقی نیست و ضرورت دارد بانک مرکزی، هر چه سریع‌تر عرضه ارز با کارت ملی را متوقف کند زیرا با افزایش زیاد فاصله ارز توافقی و ارز غیر رسمی، درواقع مشوقی برای سودجویان ایجاد می‌شود که با ایجاد تقاضاهای کاذب، نوسانات ارزی ایجاد کنند.
بنابراین گزارش کارشناسان هم بارها هشدار داده‌اند یکی از دلایل افزایش قیمت ارز در شرایطی که عرضه ارز بیش از تقاضای واقعی آن در بازار است، فعالیت دلالان ارزی در کف خیابان و گاوبندی آنها برای افزایش قیمت ارز به بهای کسب سودهای بادآورده بیشتر است.
در این شرایط که عرضه ارز با کارت ملی به صورت سهمیه‌ای انجام می‌شود، هر دلال به طور متوسط روزانه سهمیه 5 تا 10 نفر را خریداری می‌کند و از محل کارت ملی هر نفر حدود 4 میلیون تومان سود خالص به دست می‌آورد، یعنی یک دلال به طور متوسط روزانه 20 تا 30 میلیون تومان سود دلالی و در واقع رانت به دست می‌آورد.
از سوی دیگر کشور در شرایط تحریم نیازمند افزایش ذخایر ارزی و ارائه آن به تولید است، نه آنکه ارز به راحتی در اختیار دلالان ارزی قرار گیرد و آنها بدون هیچ نام و نشانی و فقط با کارت ملی فردی دیگر سودهای کلان به دست آورد و امکان پیگیری مالیاتی هم برای آن واسطه‌گر وجود نداشته باشد.