دیشب در اختتامیه چهل و یکمین دوره از جشنواره فیلم فجر نتوانست جلوی هیجانش را بگیرد و اشک ریخت. اشک‌هایش آنقدر معنادار بود که دیگر نیازی به ادامه سخنرانی ندید. رفت و به آرامی در صف اول نشست. شاید بتوان گفت در طول اختتامیه ساکت‌ترین چهره سالن همایش‌ها بود. گاه گاهی دوربین چهره‌اش را نمایش می‌داد و مشخص بود که همچنان هیجان و بغضش پابرجاست.
طی ماه‌های اخیر فشارهای زیادی را تحمل کرد و سیبل حملات بسیاری بود تا دیشب که امضایش را پای هنر انقلاب ثبت کرد. احتمالا تا همینجا مخاطبان متوجه شده باشند درباره چه کسی حرف می‌زنم؛ «محمد خزاعی» رئیس سازمان سینمایی کشور.
حالا که جشنواره فیلم فجر به بهترین شکل ممکن برگزار شده است، در این گزارش تلاش خواهیم کرد نگاهی داشته باشیم بر آنچه «محمد خزاعی» طی مسئولیتش در سازمان سینمایی برای هنر کشور انجام داده است.
*سازمان سینمایی و عملکرد محمد خزاعی
سازمان سینمایی کشور به موازات ناآرامی‌های اجتماعی اخیر مهرماه تاکنون چند جهش و گام اساسی برداشته است. این سازمان موفق شده است حتی در دل ناآرامی‌ها و اغتشاشات پیش آمده به روند کیفی و عادی خودش تداوم بخشد و با برگزاری چند رویداد مهم از پس چالش‌ها و بحران‌ها موفق و سربلند بیرون آید.
یک- فارغ از مباحث اجرایی و کیفیت اجرا و برگزاری جشنواره که به شخص دبیر مربوط می‌شود به نظر می‌رسد جشنواره چهل و یکم برغم فضای اجتماعی ماه‌های اخیر با استانداردهای روبرو بوده است که عصاره مستقیم سیاستگذاری‌های سازمان سینمایی است.
نمی‌توان شخص محمد خزاعی که خود از تهیه‌کنندگان موفق و کارنامه‌دار سینماست را در این جهش و استانداردسازی نادیده گرفت. کما اینکه از بدو ورودش در مدیریت سینما با شعار قانون‌گرایی، استانداردسازی و عدالت محوری پای به این وادی گذاشته است و این مواضع صریح زخم‌ها و نامهربانی‌های بسیاری را به جان خریده است.
سازمان سینمایی با اینکه در یک ساله اخیر چالش‌های سفت و سختی همچون: لامینور، جنبش می‌تو، هشتگ تفنگت را زمین بگذار، حواشی عنکبوت مقدس و جشنواره کن و ناآرامی‌های اخیر را پشت سر گذاشته است اما هیچگاه در مسیری که انتخاب کرده دچار تردید نشده است. البته در این میان نمی‌توان نامهربانی‌ها و منیت‌ها و شیطنت‌های برخی از اعضای خود صنوف سینمایی و سینماگران را هم نادیده بگیریم. درعین حال با یک تحلیل کلی در مقایسه به رکود و وقفه در کسب و کار سایر مشاغل و صنوف در حوزه سینما اما فضای مطلوب‌تری را شاهد هستیم.
دو - ویژگی‌ها و شاخص‌های فیلم‌های تولیدی در یکساله اخیر نشان می‌دهد که سازمان سینمایی در پایه‌گذاری افق و گزاره‌های مهم خود در زمینه تولید و توزیع موفق عمل کرده است. با اینکه برخی از آثار تولید شده همچنان با رویکرد مخاطب‌گرایی سازمان سینمایی منطبق نشدند در عین حال دستاوردهای این عرصه گواه شکل‌گیری ظرفیت‌هایی است که از خروجی گزاره ها و رویکردهای سازمان سینمایی منتج شده است.
- توجه به عدالت فرهنگی با تمرکز زدایی از تهران و انتقال آن به استان‌های کم‌برخوردار و کمتر توسعه‌یافته در استفاده از ظرفیت‌های مختلف شکوفایی استعدادها
- فراهم کردن فرصت فعالیت و حضور در جشنواره و تخصیص امکانات
- توجه ویژه به جوانان و ایجاد فرصت برای این نسل در جهت بروز و ظهور استعدادهای تازه در حوزه سینما
- برگزاری جشنواره در گستره جغرافیای ایران اسلامی، فراتر از تهران
- تنوع ژانرهای مختلف در این جشنواره و دور شدن از فضای خاص درام و بعضا سیاه‌نمایی
- تنوع قومیتی و زبانی در فیلم‌های چهل و یکمین جشنواره موسیقی فجر
- نگاه متعهدانه ومشفقانه به مسایل و آسیب‌های اجتماعی
- توجه به مضامین وقهرمان‌های فراموش شده انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
- توجه به مسائل مهم حیات معاصر همچون نگاههای جدید به پدیده هایی همچون چهره منافقین، راهپیمایی عظیم اربعین،
- توجه و اقبال به ژانر کودک و نوجوان
- گستره جغرافیایی داستان فیلم‌ها و مرکز گریزی
- توجه به مسائل کودکان و نوجوانان
- حضور پر انرژی ومتعهدانه فیلمسازان جوان نسبت به موضوعات اجتماعی وافرادی از طبقات مختلف جامعه
- نگاه امیدبخش به زندگی و ترسیم آینده‌ای روشن در اغلب آثار
- غلبه روحیه ایثار و از خودگذشتگی در آثار دفاع مقدس
- تنوع مضمونی در آثار دفاع مقدس از پرداختن به نقش زنان در جنگ تا فرماندهان، مردم و اسرا
- پایان‌بندی اکثریت قریب به اتفاق آثار با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و اخلاقی
- ارائه راهکار متناسب با موضوع در تعداد قابل توجهی از فیلم‌ها
- توجه ویژه به خصائل انسانی و اخلاقی در فیلم‌ها و مراقبت از کیان خانواده
- تنوع ژانری در آثار امسال با توجه به حضور فیلم‌هایی با مضامین و ساختار متفاوت و متنوع از ژانر دفاع مقدس تا معناگرا، اجتماعی، جنایی، معمایی، تاریخی، ورزشی و غیره
- تنوع فرم و قالب اثر از قبیل سینمای حرفه‌ای تا تجربه‌گرا ، انیمیشن
- تنوع قومیتی و جغرافیایی در آثار از فرهنگ و جغرافیای مرکز گرفته تا شمال، جنوب، شرق و غرب و زبان‌های فارس، کرد، لر، آذری، بلوچ، عرب و غیره
- تنوع در بهره‌گیری از فیلمسازان مختلف و جدید و جوان که بیش از نیمی از آثار جشنواره نتیجه اعتماد به فیلمسازان جوان و تازه کار است
- حضور سه نسل از سینماگران ایران از نسل اول فیلمسازی تا نسل جدید
- سبد کامل و رنگارنگ جشنواره امسال با توجه به ترکیب موضوعی، ساختاری و تنوع قابل توجه در آثار
سازمان سینمایی کشور و شخص رئیس سازمان سینمایی در یکساله اخیر فشارها و نامهربانی‌هایی زیادی را تحمل کرده است. شاید بتوان به صراحت اعلان کرد که حوزه فرهنگ و سینما هیچگاه تا این اندازه تحت فشارهای فرامتنی سینما نبوده است. بخش عمده این هجمه‌ها و فشارها که خواستگاه سیاسی و غیرفرهنگی داشته را، در بر می‌گیرند. ولی بخش دردناک ماجرا خودخواهی‌ها و زیاده‌خواهی برخی ازسینماگران و لو انگشت شمار بوده است که یا به دلیل منافع سیاسی و یا خلع موقعیت‌های پیشین برای سینما و مدیریت آن هزینه تراشیده‌اند.
با این حال محمد خزاعی توانست بحران‌ها را به درستی مدیریت کند و از پس همه آن‌ها برآید. مضافا اینکه حوزه سینما در دولت سیزدهم در مقایسه با سایر حوزه‌های فرهنگ و هنر شکوفاتر و جریان‌سازتر در مسیر و مجرای گفتمان انقلاب حرکت کرده است که گوشه‌هایی از این دستاوردها را در ویترین فجر شاهد بوده‌ایم.
سازمان سینمایی امروز در پس ناآرامی‌های اخیر برغم انتظار خوش درخشیده است. برگزاری آبرومند جشنواره‌های مهر سینمای ایران، سینماحقیقت و فیلم کوتاه تهران در این مدت جسارت و قاطعیت رئیس سازمان سینمایی در مسیر تحول در مدیریت سینما را نشان داده است. و جشنواره چهل و یکم با همه هجمه‌های داخلی و بین‌المللی امروز با شکوه و تاثیرگذاری و رضایت‌مندی تمام برگزار شد و با استقبال گرم مردم و نخبگان در تهران و استان‌ها قرار گرفت.
مغز متفکر سازمان سینمایی دولت سیزدهم که همه مسیرها به او ختم می‌شود و همه می‌دانند که تمام تصمیم‌گیری‌ها در حوزه تولید، برنامه‌ریزی و ساختار و حتی، شیوه برگزاری جشنواره توسط او مدیریت می‌شود در مواجهه با جشنواره فجر انقلاب موفق عمل کرد.
آنچه پیداست اینکه خزاعی این روزها بیش از هر زمان و خسته‌تر از همیشه به نظر می‌رسد مدیری که برآمده از سینما و از دل آن است و در طول دوران مدیریتش در اتاقش به روی همه خانواده سینما و سلایق باز بوده با فشارها و مطالبات گسترده از خودی و غیرخودی، انقلابی عمل کرده و سربلند بیرون آمده و توانست این همه تلاطم علیه سینما را تحمل و مدیریت کند.