مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی سه‌شنبه هفته گذشته در حاشیه برگزاری همایش بین‌المللی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی از امضای قرارداد ساخت خط آهن رشت - آستارا طی هفته آینده (هفته جاری) خبر داده و در پاسخ به پرسش تسنیم که آیا سرمایه‌گذاری این پروژه را روس‌ها انجام خواهند داد، اظهار کرد: بخشی از این سرمایه‌گذاری توسط طرف روسی انجام می‌شود که با تکمیل آن کریدور شمال - جنوب نقش پررنگ‌تری در تسهیل حمل و نقل و ترانزیت کشور ایفا خواهد کرد.
وی با اشاره به ابراز تمایل کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای همسایه شمالی به حضور در تکمیل کریدورهای شمال - جنوب و شرق - غرب افزود: مذاکرات با طرف‌های خارجی در این زمینه در دستور کار قرار دارد.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه 550 کیلومتر جاده ساحلی در جنوب کشور داریم که تکمیل آن نقش بسیار زیادی در اقتصاد دریامحور خواهد داشت اضافه کرد: بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته باقیمانده این جاده ساحلی که بیشتر آن در استان سیستان و بلوچستان است تا پایان دولت سیزدهم به اتمام خواهد رسید.
پیگیری‌ها حاکی از آن که احتمالا فردا چهارشنبه 27 اردیبهشت ماه طلسم ساخت خط‌آهن استراتژیک رشت- آستارا با امضای توافقنامه بین ایران و روسیه شکسته می‌شود. به این ترتیب یکی از مسیرهای کریدور شمال-جنوب تکمیل شده که نقش به‌سزایی در ارتقای شاخص‌های اقتصادی ایران و درآمدزایی ناشی از حمل‌ونقل و ترانزیت کالا خواهد داشت.
کریدور شمال-جنوب به‌عنوان پل ارتباطی کشورهای اروپایی با اقیانوس هند و خلیج فارس به شمار می‌رود و ارتباط کشورهای شمال اروپا، اسکاندیناوی و روسیه از طریق ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس، حوزه اقیانوس هند و جنوب شرقی آسیا را فراهم خواهد کرد.
از سوی دیگر وجود شبکه 7200 کیلیومتری بزرگراه‌ها، آبراهای بین‌المللی و خطوط ریلی، کریدور شمال- جنوب را به کوتاه‌ترین مسیر ارتباطی بین روسیه و هند تبدیل خواهد کرد. با استفاده از این کریدور زمان حمل کالا بین دو کشور مذکرو به حدود 30 روز کاهش خواهد یافت. همچنین برآوردها نشان می‌دهد هزینه‌های حمل‌ونقل از طریق کریدور شمال-جنوب جمهوری اسلامی ایران حدود 30 درصد هزینه‌ها را کاهش خواهد داد.
در همین راستا کارشناس اقتصاد حمل و نقل به تسنیم گفته بود: پس از رخداد های حاصل از جنگ اوکراین و روسیه، نگاه روسیه نسبت به همکاری های حمل و نقلی و ترانزیتی با ایران تغییر کرده است.
محمد جواد شاهجویی افزود: امروز شرایط به نحوی است که روسیه نیازمند همکاری لجستیکی با ایران است. به طوری که می توان گفت نگاه جدید روسیه به ایران از یک مسیر ترانزیتی صرف، به شاهراه تنفسی تغییر پیدا کرده است.تحولات اخیر نشان می دهد حتی اگر فرض کنیم بحران اوکراین به زودی پایان یابد، اما نیاز روسیه به ایران به عنوان یک گذرگاه امن و پایدار، نگاهی طولانی مدت و استراتژیک است و قطعا روس ها فرصت همکاری های حمل و نقلی و ترانزیتی با ایران را از دست نخواهند داد.
وی یادآور شد: البته آنچه در شرایط حاضر اهمیت دارد، این است که کشور بتواند از این فرصت تاریخی در مسیر احیای کریدور شمال-جنوب حداکثر بهره برداری را انجام دهد و بیشترین حجم از عبور کالای صادراتی، وارداتی و ترانزیتی روسیه را به خود اختصاص دهد.
وی اضافه کرد: هم اکنون حجم مبادلات روسیه با کشورهایی چون هند، پاکستان و کشورها حاشیه خلیج فارس به رقمی بالغ 34 میلیون تن در سال می رسد که می تواند تماماً از خاک ایران منتقل شود. این در حالی است که تا پیش از این سهم ایران از عبور این کالاها کمتر از نیم درصد بوده است.
کارشناس اقتصاد بیان کرد: برای افزایش همکاری های ترانزیتی با روسیه نیاز به بهبود و یا تکمیل زیرساخت ها داریم. اما مسئله اولویت‌دارتر از توسعه زیرساخت‌ها، بهره برداری درست از زیرساخت‌های موجود است. به نحوی که تجار روس رغبت لازم برای جابجایی بار از طریق ایران را پیدا کنند. بدون شک در شرایطی که بار ریلی از بندر امیرآباد به بندرعباس در کشور ما در بعضی از موارد 20 روزه جابجا می شود و سرعت بازرگانی قطارهای باری در شبکه ریلی کشور 3.8 کیلومتر بر ساعت است، با فرض تکمیل زیرساخت ها هم نمی توانیم انتظار افزایش حجم ترانزیت کالاهای روس از طریق خاک کشور را داشته باشیم.
شاهجویی با اشاره به اهمیت تغییر در مدل بهره برداری از شبکه ریلی کشور در جهت افزایش جذابیت ترانزیت ریلی از داخل خاک ایران تاکید کرد: یکی از مهمترین کارهایی که وزارت راه و شهرسازی و شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران برای افزایش ترانزیت کالاهای روس از خاک کشور باید انجام دهند، ایجاد و فراگیر کردن قطارهای باری برنامه‌ای در مسیر کریدور شمال-جنوب است.
وی افزود: قطار باری برنامه ای علاوه بر آنکه می تواند سرعت سیر بازرگانی قطارهای ترانزیتی در این مسیر را افزایش دهد، با افزایش دقت زمانی، بر جذابیت عبور ترانزیتی از خاک ایران برای صاحبان بار و فورواردرهای بین‌المللی اضافه خواهد کرد و از این رهگذر باعث رونق میزان ترانزیت از ایران به عنوان یکی از مهمترین راه های کسب درآمد های ارزی خواهد شد.
کریدور شمال ـ جنوب دسترسی مستقیم بیشتری را به هند در آسیای مرکزی و روسیه می‌دهد و در عین حال به ایران امکان تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقه‌ای را می‌دهد . این کریدور می‌تواند رقیبی جدی برای کانال سوئز در مبادلات تجاری بین شرق و غرب باشد.
کریدور شمال ـ جنوب که حتی پیش از جنگ در شرق اروپا و ناامنی بنادر روسیه در دریای سیاه، مورد توجه بود، با بحران انرژی و بحران غله ناشی از جنگ اوکراین، اهمیت ژئو استراتژیک خود را بیش از پیش نمایانتر کرده است.
در مجموع کشورهای آسیای مرکزی و جنوب قفقاز بهشدت با کمبود فضا در توسعه روابط تجاری با یکدیگر روبرو هستند و هرگونه فرصت برای توسعه روابط تجاری بین آنها بهخصوص در حوزه حمل و نقلی استقبال این کشورها را به‌دنبال خواهد داشت.
منبع: تسنيم