موشک های کروز ضد کشتی از جمله مهم ترین عرصه های طراحی و تولید محصولات مدرن در دکترین دفاعی و بازدارندگی کشورمان به حساب می آیند که در سالهای اخیر توجه خاصی به این خانواده تسلیحاتی در کشور ما شده است. اما آخرین رونمایی در این حوزه، شامل معرفی محصولی خاص و کم نظیر در جهان بود که با عملیاتی شدن این موشک کروز ضد کشتی با برد بسیار بالا، ایران وارد یک باشگاه بسیار خاص و استراتژیک در دنیا شده است.
صبح روز سوم مرداد، مراسم الحاق سامانه سلاح راهبردی کروز دریایی «ابومهدی» با حضور امیر محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع، دریادار کاویانی جانشین فرمانده نیروی دریایی ارتش و سردار تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه به یگان‌های دریایی ارتش و سپاه برگزار شد.
موشک شهید «ابومهدی» با برد بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر، نسل جدیدی از تسلیحات ضد کشتی کشور ما محسوب می شود که بر پایه موشک های کروز برد بلند حمله به اهداف زمینی توسعه پیدا کرده و جمهوری اسلامی ایران با موشک جدید، تبدیل به یکی از معدود کشورهای جهان با این توانایی شده است.
کروزهای دوربرد؛ از طلائیه تا ابومهدی
بهار سال ۱۳۹۹ بود که فرمانده وقت نداجا، از تجهیز این نیرو به موشک کروز برد بلند به نام «طلائیه» خبر داد. چند ماه بعد و در مردادماه همان سال، موشک شهید «ابومهدی» رسما رونمایی شد. هرچند تصاویر تست این موشک نشان می داد، نام طلائیه روی بدنه آن حک شده بود. به نظر می رسد با توجه به اینکه بخشی از موشکهای کشورمان به نام مناطق عملیاتی دفاع مقدس نام‌گذاری شده، "طلائیه" از این دایره المعارف استخراج شده است اما پس از شهادت یار نزدیک حاج قاسم سلیمانی، نام موشک تغییر پیدا کرده است.
نسل قبلی موشک ابومهدی (رونمایی سال ۱۳۹۹) و تست موشک طلائیه (تصویر پایین)
سردار تقی زاده جانشین وقت وزیر دفاع در سال ۱۳۹۹، در باره موشک کروز دریایی شهید ابومهدی گفته بود: "ویژگی اصلی موشک های کروز، ارتفاع پرواز کم آنها و دور زدن پدافند دشمن است. این موشک قابلیت شلیک از عمق را دارد ضمن آنکه قابلیت این را دارد از چند جهت مختلف به سوی هدف پرواز کند تا سناریوی عملیاتی نیروهای مسلح را تکمیل کند."
دقت فوق العاده و پروفایل حرکتی نزدیک به سطح نسل جدید موشک ابومهدی (تست اخیر موشک)
باید توجه داشت، تا تحول شگرف و افزایش چشمگیر برد در کنار ارتقاء سامانه های هدایت و شناسایی در حالی رخ داده که تا کمتر از دو دهه قبل، نخستین موشکهای کروز ایران موسوم به موشکهای "کوثر-۱"، تنها بردی در حدود ۱۵ کیلومتر داشتند اما اکنون درباره موشک های ایرانی با برد بیش از هزار کیلومتر در دریا، سخن گفته می شود.
ویژگی مهمی که "ابومهدی" را متمایز می کند
علاوه بر استفاده از مواد منفجره با قدرت تخریب بالا در سَر جنگی موشک ابومهدی که قابلیت انهدام انواع ناو، ناوچه و ناوشکن‌ها را به این موشک بخشیده، زیرسامانه ها و بخش های نرم افزاری آن، موجب تمایز جدی این محصول جدید صنعت دفاعی کشورمان با نمونه های سابق در داخل و مشابه در خارج می شود. از جمله آنها، سامانه هدایت و ناوبری این موشک است که قابلیت مهم و اثرگذاری به نام "به روزرسانی موقعیت نهایی هدف در طول پرواز" را داراست. ضمن آنکه واکنش سریع، مدیریت انتخاب هدف در میدان، دورزدن پدافند دشمن و قابلیت شلیک از عمق جزو دیگر ویژگی‌های موشک کروز دریایی ابومهدی به شمار می‌رود.
آنطور که اعلام شده، موشک ابومهدی قابلیت پرواز در ارتفاع پست و زیر دید رادارهای دشمن را دارد و می‌تواند مسیر و ارتفاع خود را با توجه به عوارض جغرافیایی و سامانه‌های پدافندی دشمن تغییر دهد. به همین خاطر، این موشک اولین موشک کروز برد بلند دریایی است که از هوش مصنوعی در نرم افزارهای مرتبط با طراحی مسیر پروازی موشک در سامانه فرماندهی و کنترل استفاده کرده و امکان عبور از عوارض طبیعی و مصنوعی و همچنین سایت‌های راداری و پدافندی دشمن را با عبور از نقاط راه میانی داشته و از جهت‌های مختلف به سمت هدف حمله و برخورد می‌کند.
ویژگی های مهمی در دماغه و زیرسامانه های موشک جدید ابومهدی قابل مشاهده است
دیگر ویژگی موشک ابومهدی استفاده از سامانه ناوبری تلفیقی پیشرفته و موتور قدرتمند است که می‌تواند از عمق خاک ایران اسلامی و از مکانی کاملا پنهان به سوی اهداف متحرک دریایی شلیک شود. در عین حال، موشک ابومهدی اولین موشک کروز برد بلند دریایی در کشور است که از سیکر جدید راداری بهره می‌برد که این فناوری علاوه بر مقابله با جنگ الکترونیک سامانه‌های دشمن باعث افزایش میزان اختفای موشک هنگام نزدیک شدن به هدف شده تا همچون یک شبح بدون اینکه دشمن متوجه شود به آن حمله کرده و فرصت واکنش به موقع را از دشمن می‌گیرد.
به نظر می رسد منظور از هوش مصنوعی در این سامانه، نرم افزار و الگوریتمی هوشمند و اتوماتیک است که برای سیستم مدیریت و کنترل طراحی شده تا پروفایل حرکتی و نحوه نزدیک شدن به هدف را با توجه به ماموریت، با محاسبه و به دقت طراحی کند. و با توجه به عوارض زمین (به دلیل شلیک از عمق و در اختیار داشتن ترکام)، شرایط پدافندی و راداری دشمن و نیز نوع هدف، مسیر پرواز را برنامه ریزی کند. مثلا گاهی نیاز به افزایش زیاد ارتفاع باشد یا برای هدفی دیگر، دور زدن مقداری از مسیر با ارتفاع متفاوت احساس شود و در زمان اصابت، ارتفاع موشک به تدریج یا بلافاصله کم شود تا رینگ پدافندی شناورهای مجهز دشمن، دور زده شود که تمامی این مسیر و احتمالات، توسط موشک برنامه ریزی می شود.
بخشی از سامانه شناسایی عوارض زمین که در زیر موشک قرار گرفته
به گزارش مشرق، البته به نظر می رسد نسبت به رونمایی گذشته، این بار یک جستجوگر جدید (احتمالا راداری) به دماغه موشکی اضافه شده تا توان ضد کشتی موثرتری داشته باشد؛ هرچند که همچنان نسخه های عادی مانند هویزه نیز قابلیت هایی برای استفاده علیه ناوهای دشمن را دارند.
پرتاب از عمق و ساحل با نسل جدید لانچرهای کروز
یکی از ویژگی های مهم این موشک جدید آن است که سامانه پرتاب موشک ابومهدی قابلیت آماده‌سازی و پرتاب در کوتاه‌ترین زمان را دارد و می‌تواند چندین موشک را با فواصل زمانی کوتاه و از مسیرهای مختلف به سمت یک هدف مشخص شلیک کند به نحوی که این موشک‌ها همزمان به هدف مورد نظر برخورد کنند. ضمن آنکه توانایی پرتاب از عمق خاک کشورمان یا فواصل دهها و بلکه صدها کیلومتری از ساحل را برای انهدام شناورهای دشمن، در اختیار سپاه و ارتش قرار می دهد.
نوع کنیستر و نحوه قرارگیری موشک ابومهدی در داخل آن
بالهای جمع شونده موشک برای قرارگیری راحت تر در لانچرها
لذا این نسل جدید موشک ها، می توانند برای شلیک ایمن تر در عمق کشور مورد استفاده قرار بگیرند؛ بعلاوه برد بالاتر، امکان طرح ریزی پروفایل پروازی پیچیده تری را به کاربر موشک یعنی نیروهای مسلح کشورمان می دهد تا با داشتن عنصر غافل گیری، شانس برخورد موثرتر و بهتر را برای خود فراهم کنند. البته بدلیل نوع قرارگیری پیشران در زیر بدنه و نیز بوستر اولیه بزرگ در انتهای موشک، ابومهدی از لانچری با ارتفاع بلندتر و طول بیشتر نسبت به کروزهای قبلی ساخته شده در کشورمان شلیک خواهد شد اما به دلیل اینکه بالک های موشک (و بالکهای بوستر) جمع شونده طراحی شده اند و عرض لانچر، ابعاد مناسبی دارد این موشک چه در صورت استفاده در ناوها و چه بصورت لانچر ساحل پرتاب یا عمق پرتاب، توانایی حملات غافلگیرانه، پرحجم و ۳۶۰ درجه را برای سپاه و ارتش بالاتر خواهد برد.
با وجود امکان استقرار گسترده لانچرهای ساحلی جهت شلیک این موشک و انهدام اهداف در مناطق دوردست، ممکن است این موشک با توجه به اندازه خود و لانچر، به راحتی قابل نصب روی همه شناورهای نیمه سنگین و سنگین سپاه یا نیروی دریایی ارتش نباشد ولی مشخصا در نسل های بعدی ناوهای ایرانی و در وزن های ۵ هزار تن به بالا که به سیستم های پرتاب عمودی مجهز خواهد بود، امکان نصب سهولت پیدا خواهد کرد؛ مسئله ای که قدرت آتش ناوهای ایرانی را در حد غیر قابل تصوری افزایش داده و عملا نیروی دریایی کشور ما را در منطقه به طور کامل بی رقیب و در جهان نیز در کنار ابرقدرت های دریایی جهان در بحث برد درگیری قرار خواهد داد.
شعاع موشک ابومهدی با برد ۱۲۰۰ کیلومتر با فرض پرتاب از سواحل ایران، نقطه سفید وسط دایره
در سناریوی شلیک از سواحل جنوب شرقی کشور و با فرض برد ۱۲۰۰ کیلومتر برای این موشک، متوجه می شویم که وسعت بسیار زیادی از منطقه دریایی اطراف ایران توسط این موشک پوشش داده خواهد شد و این مسئله سیگنالی بسیار قدرتمند و خاص برای یک کشور و یک نیرو و آن هم نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا خواهد بود. مشخصا در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران بحث حملات دوربرد ضد کشتی به منظور ایجاد فضای ضد دسترسی و دور کردن ناوهای هواپیمابر و شناورهای لجستیکی از سواحل کشور در دستور کار قرار گرفته است؛ امری که لایه ای جدید و وسیع از خطوط دفاعی را برای کشور ایجاد خواهد کرد. ضمن آنکه پس از سه کشور آمریکا، روسیه و چین که موشک های کروز ضد کشتی در برد بالای هزار کیلومتر به صورت انبوه در اختیار داشته اند ، ایران نیز به این قدرت اثرگذار دفاعی دست پیدا می کند.
منبع: مشرق نیوز