با وجود اعمال تحریم‌های سنگین علیه ونزوئلا در زمان دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، در ابتدای سال 2019 که دست ونزوئلا را تا حدود زیادی از بازار جهانی انرژی و بازارهای مالی کوتاه کرد، اقتصاد این کشور دوباره روند رشد را در پیش گرفته است.
البته در این مسیر نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا، توانسته جریان‌های سیاسی مخالف از جمله خوآن گوآیدو، رئیس جمهور خودخوانده مورد حمایت آمریکا، را کنار بزند و نشان دهد که تلاش‌های واشنگتن برای سرنگون کردن دولتش شکست خورده است.
تحریم‌های آمریکا در کنار سوءمدیریت موجب شد تا صنعت نفت ونزوئلا به عنوان ستون این کشور سقوط کند و این کشور درگیر بدترین بحران اقتصادی و انسانی در تاریخ معاصر خود شود. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که حدود 7 میلیون نفر در طول این بحران و از سال 2014 به بعد از ونزوئلا خارج شده و نبود نیروی کار ماهر در کنار سوءمدیریت و تخلفات گسترده از قانون و کمبود دسترسی به تجهیزات یدکی موجب شد تا تولید نفت ونزوئلا کاهش یابد.
به گزارش اویل پرایس، کاهش تولید نفت ونزوئلا در کنار سقوط قیمت نفت در بازار جهانی در سال 2014 و 2020 باعث شد تا اوضاع اقتصادی در این کشور بدتر شود و به خاطر عدم اجرای عملیات نگهداری و تعمیرات، تاسیسات این کشور هم یکی پس از دیگری فرسوده شود و شاهد شکل‌گیری حلقه کاهش درآمدهای نفتی و شدت گرفتن بحران‌های اقتصادی و مالی در این کشور باشیم.
رخ دادن همزمان اتفاقات مذکور اوضاع اقتصادی ونزوئلا را به شدت بحرانی کرد و در کنار شکل‌گیری بحران‌های متعدد اقتصادی و انسانی خارج از کنترل، شاهد بودیم که دولت مادورو تا مرز ورشکستگی پیش برود. از طرفی در برخی مناطق ونزوئلا اوضاع از کنترل دولت خارج شد و شاهد حضور گسترده باندهای خلاف‌کاری در این مناطق بودیم که فاجعه انسانی در این کشور را تشدید کرده و موجب شد تا بیش از 7 میلیون نفر از ونزوئلا فرار کنند.
از سال 2015 هم کشورهای همسایه ونزوئلا از جمله کلمبیا، درگیر تبعات بحران خروج پناهندگان از ونزوئلا شدند. با شدت گرفتن بحران در این کشور آمریکای جنوبی به خصوص پس از اعمال تحریم‌ها در سال 2019 و کاهش قیمت نفت در سال 2020، درخواست‌های بین‌المللی از واشنگتن برای کاهش تحریم‌های اعمال‌شده علیه ونزوئلا شدت گرفت.
البته مدتی است که مشخص شده راهبرد واشنگتن برای به زمین زدن ونزوئلا و تغییر دولت در این کشور با شکست مواجه شده و این مردم ونزوئلا بودند که تاوان سیاست تحریمی آمریکا را دادند.
نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا، توانسته به شکل موثری مخالفان سیاسی خود را کنار زده و جایگاه خود در اوپک را هم مستحکم کند.
البته در مسیر کنار رفتن مخالفان سیاسی دولت کنونی ونزوئلا شاهد بودیم که در سال 2020 گوایدو از ریاست پارلمان ونزوئلا کنار گذاشته شد و در سال 2021 هم اتحادیه اروپا از به رسمیت شناختن وی به عنوان رئیس جمهور عقب‌نشینی کرد. در سال 2022 هم گروه‌های سیاسی مخالف در ونزوئلا اعلام کردند که از دولت خودخوانده گوایدو حمایت نخواهد کرد و به این ترتیب این ساختار سیاسی منحل شد و گوایدو هم پس از رد درخواست اقامت در کلمبیا به آمریکا فرار کرد. در این مسیر آمریکا عملا در ساختار سیاسی ونزوئلا بدون متحد ماند و دیگر امکان اعمال مؤثر سیاست‌های آمریکا در این کشور، با هدف حذف دولت مادورو از بین رفت.
همه این اتفاقات در کنار تغییر روند رشد اقتصاد ونزوئلا که در سال 2021 رشد منفی آن متوقف شد و به رشد مثبت رسید، نشان می‌دهد که تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا شکست خورده است.
نکته شگفت‌انگیز اینکه در سال 2022 اقتصاد ونزوئلا رشد مثبت 8 درصدی داشت که در میان کشورهای آمریکای جنوبی در جایگاه سومین کشور با بیشترین رشد اقتصادی قرار گرفت. صندوق بین‌المللی پول هم پیش‌بینی کرده برای سال جاری اقتصاد ونزوئلا رشد مثبت 5 درصدی را ثبت خواهد کرد که از این منظر این کشور در جایگاه دوم در میان کشورهای آمریکای جنوبی قرار می‌گیرد.
این آمارها نشان‌دهنده شکست کامل سیاست تحریمی آمریکا علیه ونزوئلا است. دلیل بهبود اوضاع اقتصادی کاراکاس درواقع موفقیت این کشور در یافتن منابع جایگزین سرمایه و بازسازی صنعت نفت این کشور است.
صنعت نفت ونزوئلا در سال 2020 به مرز فروپاشی رسیده بود اما آمارهای اوپک نشان می‌دهد که این کشور توانسته تولید نفت خود را به 772 هزار بشکه در روز برساند که نسبت به سال 2021، 40 درصد افزایش داشته است. البته چنین رشد قابل توجهی بدون کمک ایران امکان‌پذیر نبود.
تهران به ونزوئلا کمک کرد تا زیرساخت‌های نفتی خود را بازسازی کند و در این مسیر هم از نظر فنی و هم از نظر تجهیزات به ونزوئلا مساعدت کرد. اخیرا هم شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های ایران اعلام کرد که تاسیسات نفتی پاراگوانا در ونزوئلا که 955 هزار بشکه در روز ظرفیت پالایشی دارد را نوسازی خواهد کرد. تاسیسات پاراگوانا بزرگ‌ترین پالایشگاه نفتی در ونزوئلا و یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفتی در جهان به‌شمار می‌رود.
از طرفی گفته می‌شود که ونزوئلا سفارش ساخت دو نفتکش عظیم‌الجثه افرامکس را به شرکت کشتیرانی صدرای ایران داده و هزینه آن 67.5 میلیون دلار اعلام شده است. این اقدام ناوگان نفتکش ونزوئلا را که برای انتقال نفت این کشور به مشتریان خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد، گسترش می‌دهد.
تهران همچنین در حال کمک به کاراکاس برای توسعه فعالیت‌های تولید و استخراج نفت است. درواقع دو کشور می‌خواهند روند تامین میعانات گازی برای ونزوئلا را که در استخراج نفت فوق سنگین این کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، را به ثبات برساند. درواقع همین میعانات گازی بود که موجب شد شاهد افزایش تولید نفت ونزوئلا از سال 2021 به بعد باشیم.
ایران و ونزوئلا اخیرا یک توافق‌نامه امضا کردند که در قالب آن طرف ایرانی متعهد شده که نه تنها پالایشگاه‌های ونزوئلا را بازسازی کند، بلکه میادین نفتی این کشور را توسعه دهد. بسیاری از این میادین به خاطر کمبود ماشین‌آلات و تجهیزات با ظرفیت بسیار پایین مشغول به فعالیت هستند.
این اقدامات از یک طرف به تداوم روند رو به رشد تولید نفت ونزوئلا منجر می‌شود و از طرفی جای پای ایران در آمریکای لاتین را تقویت خواهد کرد. به‌طور کلی حضور ایران در ونزوئلا در حال تقویت نفوذ کشورمان در سراسر آمریکای لاتین است و به ایران این امکان را داده تا هژمونی آمریکا را در این منطقه به چالش بکشد.
با توجه به رنج مردم ونزوئلا و عدم موفقیت تحریم‌های آمریکا برای تغییر دولت در ونزوئلا و همچنین گسترش نفوذ ایران در آمریکای جنوبی، به نظر می‌رسد، آمریکا به نقطه‌ای رسیده که باید سیاست خود در قبال ونزوئلا را تغییر دهد. در همین مسیر دولت آمریکا به شرکت شورون مجوز ازسرگیری فعالیت در ونزوئلا را داده و دو شرکت اِنی و رپسول اسپانیا هم اجازه انتقال نفت ونزوئلا به خارج از این کشور را گرفته‌اند.
اخیرا هم فعالان سیاسی مخالف دولت ونزوئلا از واشنگتن خواسته‌اند تا تحریم‌های خود علیه این کشور را کمتر کند.