صفحه نخست >>  عمومی >> اخبار ویژه
تاریخ انتشار : ۰۳ مهر ۱۳۹۹ - ۱۰:۰۶  ، 
کد خبر : ۳۲۴۹۵۷

آیا آمریکا بیش از این تنها می شود؟

دولت ترامپ اتحادی را که جامعه جهانی در قبال ایران داشت، نابود کرده است. این دولت همچنین شانس رفع شدن نواقص برجام را از بین برد؛ به دنبال خروج آمریکا از برجام، می‌شد با اقدامات غیرخصمانه این فرصت‌ها را احیا و مذاکرات را ممکن ساخت. دیپلمات‌های آمریکایی با غرور به همتایان اروپایی خود می‌گفتند که ایرانی‌ها به زودی به زانو درخواهند آمد و برای از سرگیری مذاکرات التماس خواهند کرد؛ اما چنین نشد.
اقدامات افراطی ترامپ علیه ایران باعث شده است که رسانه ها و اندیشکده های آمریکایی به او هشدار دهند که بیش از این آمریکا را تنها نکند.
سی ان ان در گزارشی در وب سایت خود، در آستانه تلاش آمریکا در شورای امنیت برای بازگرداندن تحریم‌های ضد ایرانی، به نقل از کارشناسان نوشت "هیچ چیزی مطلقا تغییر نخواهد کرد. تلاش دولت ترامپ برای اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در شرایطی صورت گرفته است که متحدان جهانی و همچنین مخالفان واشنگتن، صراحتا اعلام کرده اند با آن مخالفت خواهند کرد.
سی ان ان:این تلاش‌های یک جانبه – که کمتر از دو ماه مانده تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا صورت می‌گیرد- بعید است در خصوص فروش تسلیحاتی به ایران تاثیری داشته باشد. برخی دیگر معتقدند این اقدام باعث خواهد شد آمریکا بیش از پیش، از سه متحد اروپایی خود یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا فاصله بگیرد و به تضعیف هرچه بیشتر توافق هسته‌ای ایران (برجام) منجر خواهد شد. اقدام دولت ترامپ آخرین تلاش درپویش موسوم به "فشار حداکثری" علیه تهران صورت می‌گیرد، کارزاری که عمدتا آمریکا را منزوی کرده است. گرچه ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد، مقامات دولت وی می‌گویند برای فعال کردن بند موسوم به اسنپ بک برای اعمال مجدد تمام تحریم‌های سازمان ملل، از اختیار حقوقی برخوردار هستند...
سی ان ان:"باربارا اسلاوین" مدیر برنامه موسوم به "ابتکار آینده ایران" در اندیشکده شورای آتلانتیک آمریکا می‌گوید با توجه به این که اکثر کشور‌ها استدلال حقوقی آمریکا را رد کرده و درصدد نادیده گرفتن تحریم‌های اسنپ بک هستند، "هیچ چیزی مطلقا تغییر نخوهد کرد. "خانم اسلاوین در مصاحبه با سی ان ان گفت: «این مساله هیچ معنای عملی ندارد، و می‌توان گفت که این اقدام خنده دار به نظر می‌رسد و آمریکا بیش از پیش منزوی خواهد شد، زیرا ما برای به نتیجه رساندن این طرح به این در و آن در می‌زنیم، اما سایر کشور‌های دنیا می‌گویند خیر اینطور نیست»
نیویورک تایمز نیز می‌نویسد: «مقامات آمریکا اکنون خودشان را در یک موقعیت تیره وتار دیپلماتیک می‌یابند. معلوم نیست پس از این چه اتفاقی خواهد افتاد. تحریم‌های جهانی به طور معمول مستلزم ایجاد کمیته‌هایی هستند که برای بازرسی از اجرای دقیق این تحریم‌ها از سوی سازمان ملل تشکیل می‌شوند. اما این کمیته‌ها مادامی که سازمان ملل تصمیمی برای تشکیل آن نگیرد، وجود نخواهد داشت. با این وجود، آمریکا تلاش خواهد کرد تا اقدامات محدود کننده خود را مانند تحریم شرکت‌های روسی یا چینی در صورتیکه به ایران سلاح بفروشند، دنبال کند. نگرانی بزرگی که در این رویکرد وجود دارد این است که آمریکا ممکن است راساً اقدام به توقف و بازرسی کشتی‌هایی کند که به ایران می‌روند و یا از آن‌جا به دیگر کشور‌ها کالا منتقل می‌کنند. این امر به طور بالقوه خطرناک است و ممکن است منجر به یک تقابل نظامی [بین ایران و آمریکا]در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر شود».
نیویورک تایمز:اکنون بزرگترین سوال پیش‌رو این است که آیا آمریکا با برداشت یکجانبه خود از مکانیسم "ماشه" خواهد توانست برجام را از بین ببرد؟ توافقی که در مقابل آمریکا، گروهی برای زنده نگهداشتن آن متحد هستند. به گفته این روزنامه آمریکایی، اکنون که مسائل به هم ریخته است، اگر ترامپ دوباره در انتخابات ریاست جمهوری امسال پیروز شود، احتمال احیای دوباره توافق بسیار ناچیز خواهد بود.
شبکه تلویزیونی فرانسه ۲۴ نیز آمریکا را برای اعمال مجدد تحریم‌ها در قالب اسنپ بک، تنها خواند و افزود «واشنگتن در دنیا تنها مانده است؛ تمام دیگر قدرت‌های بزرگ یعنی چین، روسیه و همچنین متحدان اروپایی آمریکا ادعای واشنگتن را به چالش کشیده اند.»
فارین پالیسی به قلم، ولی نصر مشاور دولت اوباما نوشت: پس از ناکامی گسترده ماه گذشته آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد، جایی که فقط جمهوری دومنیکن از قطعنامه پیشنهادی واشنگتن برای تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی علیه ایران پشتیبانی کرد، اکنون مشخص شده که استراتژی ترامپ در مورد ایران در رسیدن به هدف خود شکست خورده است.
سیاست فشار حداکثری، فقط یک آمریکای منزوی و یک ایران سرسخت‌تر ایجاد کرد. استفاده حداکثری ترامپ از تحریم‌ها تبدیل به سیاستی گسترده شده که هم متحدان و هم دشمنان آمریکا را نگران کرده، این سیاست همزمان نه تنها مقاومت هماهنگ دیپلماتیک، بلکه سرمایه‌گذاری در اقدامات متقابل اقتصادی با هدف دور زدن برتری دلار در نظم مالی جهانی را به دنبال داشته است. به عنوان مثال، ماه گذشته پکن بانک‌های چینی را ترغیب کرد تا وابستگی خود را به شبکه سوییفت که معمولاً برای انجام معاملات بانکی استفاده می‌شود، کاهش دهند. چین آشکارا به دنبال کاهش توانایی آمریکا در فشار بر دشمنانش است که از طریق محدود کردن دسترسی آن‌ها به شبکه‌های مالی بین‌المللی، آن‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد. افزایش مقاومت در برابر تحریم‌های آمریکا باعث می‌شود که واشنگتن بتواند حمایت بین‌المللی برای فشار بر ایران را دشوارتر کند.
ایرانیان معتقدند که آن‌ها به تعهدات خود در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ عمل کردند و برای تایید این ادعای خود هم به دوازده گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره دارند. تهران معتقد است که حتی قبل از خروج از توافق، آمریکا در حال نقض مفاد برجام بوده است. دولت آمریکا به ایران و همه علاقه‌مندان پیوستن به باشگاه هسته‌ای درس‌هایی اشتباه آموخته: اینکه آن‌ها قبل از مذاکره باید برنامه هسته‌ای پیشرفته‌تری داشته باشند، به صورت تدریجی مذاکره کنند و به آرامی دست از دارایی‌های هسته‌ای بردارند تا مبادا تحریم‌ها برگردد.
اکنون معلوم شده که استراتژی ترامپ در برابر ایران شکست خورده و به هدف مورد نظر نرسیده است. امید دولت ایران به تغییر دولت واشنگتن است تا دولت جدید آمریکا به برجام برگردد. اما حتی اگر دولت هم در آمریکا تغییر کند باز هم تضمینی نیست که انتظارات ایران از برجام برآورده بشود. جو بایدن اگرچه گفته که در صورت انتخاب شدن به برجام بر می‌گردد، اما در عین حال یادآور هم شده که حتی اگر هم به برجام برگردد، از آن یک توافق کامل‌تر و فراگیرتر خواهد ساخت. پس در حقیقت ترامپ نباخته، او در اینجا هم یک برنده است. ترامپ بابی را گشوده که حتی با روی کار آمدن بایدن هم توافق هسته‌ای به این شکل و وضعیت فعلی‌اش باقی نخواهد ماند.
نمایشِ خیره‌کننده ترامپ نتوانست ایران را مقهور کند و به میز مذاکره برگرداند. اما این دستاورد ترامپ قابل تحسین است که او به ایران اجازه نداد با فراغت بال به سراغ برنامه هسته‌ای‌اش برود. در عین حال این اشت‌ها و وسواس بیش از حد ترامپ به تحریم، معایبی هم برای خود سیاست‌های ترامپ دارد. اول آنکه؛ این سیاست فشار حداکثری نه تنها دشمنان آمریکا را بلکه دوستانش را هم هدف قرار می‌دهد. دوم آنکه؛ یک مقاومت فشرده دیپلماتیک مقابل آمریکا تولید می‌کند و کشور‌ها را ترغیب می‌کند که آن‌ها هم به فکر بیفتند تدابیر اقتصادی خودشان را برای مقابله با تحریم‌های آمریکا بیندیشند.
مقاومت در برابر تحریم‌های آمریکا بیشتر و بیشتر می‌شود و در نتیجه آمریکا نمی‌تواند به راحتی حمایت بین‌المللی برای اعمال فشار بر ایران را به‌دست آورد.
فشار تحریم‌ها در داخل ایران؛ یک اجماع درون حاکمیت شکل داد. حاکمیت به این نتیجه رسید که دفعه قبل اشتباه کرده و زود کوتاه آمده و بدون یک اهرم خیلی قوی پای میز مذاکره نشسته است.
آمریکا در قبال توافق هسته‌ای امتیاز کمی به ایران داد و آنچه را هم که داده بود با بازگرداندن تحریم‌ها پس گرفت. اگر برنامه هسته‌ای ایران در مراحل پیشرفته‌تری می‌بود، در آن صورت ایران می‌توانست امتیازات بیشتری طلب کند و کمتر امتیاز بدهد و واشنگتن هم وفاداری بیشتری به توافق نشان بدهد.
ایران از این کش و قوس توافق، یک پند آموخت: یک توافق، فقط زمانی موفق است که ایران اهرم کافی در چنته داشته باشد تا بتواند با آن آمریکا را متعهد به لغو تحریم‌هایی هرچه بیشتر و ماندن در توافق کند.
تیم مذاکره‌کننده ایرانی به عینه متوجه پیچیدگی‌های قانونی رژیم تحریم‌های آمریکا نشد و نتوانست درون همان برجام تضمین‌های لازم را بگیرد تا دوباره تحریم نشود.
اما درس عبرت بزرگ‌تر ایران از برجام این بود که دارایی‌های فیزیکی ملموسی را از دست داد، دارایی‌هایی که همه آن‌ها را ظرف سالیان دراز و با صرف میلیارد‌ها دلار به‌دست آورده بود. این در حالی ا‌ست که آمریکا در برجام فقط موافقت کرده بود تحریم‌هایی را تعلیق کند که همه قابل برگشت بود آمریکا نه از بابت لغو تحریم‌ها و نه از بابت برگرداندن آن‌ها هزینه چندان قابل توجهی متقبل نشد. آیا اگر ایران از برنامه هسته‌ای‌اش دست نکشیده بود، آمریکا باز هم چنین راهبردی را دنبال می‌کرد؟ حامیان جمهوری اسلامی معتقدند که «نه».
 
روزنامه نیویورک تایمز نیز با اشاره به عهدشکنی برجامی آمریکا و در عین حال تلاش برای برگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نوشت: دولت آمریکا ضمن خروج از توافق، تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران برگرداند و تهدید کرد متحدان اروپایی را که با ایران تجارت کنند، تحریم می‌کند. مخالفت او آن‌قدر گیج‌کننده بود که دیگر کشورها، اکنون نمی‌دانند که بعد از انتخابات آتی آمریکا، آیا می‌توان به تعهدات بین‌المللی واشنگتن اطمینان داشت یا خیر.
دولت ترامپ با وقاحت استدلال می‌کند که آمریکا هنوز بعد از این همه نقض، عضوی از برجام است. به این دلیل که می‌خواهد از بندی در توافق استفاده و تحریم‌های جهانی را علیه ایران، اسنپ بک کند تا به این ترتیب مانع از پایان تحریم‌های تسلیحاتی علیه تهران شود. در حالی که تنها اعضای این توافق می‌توانند چنین بندی را اجرا و تحریم‌های جهانی را مجدداً اعمال کنند.
«لاری جانسون» دستیار سابق امور حقوقی دبیرکل سازمان ملل می‌گوید: این یک منطق ساده است که اگر شما یک کشور عضو باشید، باید در امور مربوطه مشارکت کنید.
حتی چهره‌های به شدت ضد ایرانی نظیر جان بولتون نیز این استدلال را ریاکارانه و غیرسازنده می‌خوانند. آمریکا سال ۲۰۱۸ از توافق خارج شد و هیچ پیچیدگی حقوقی نمی‌تواند این حقیقت ساده را تغییر دهد. آمریکا هیچ جایگاهی ندارد تا به صورت گزینشی بندی را فعال کند که در خدمت سیاست‌های خودش باشد، در حالی که سایر بند‌های این توافق را به تمسخر می‌گیرد. نحوه کارکرد توافقات بین‌المللی اینگونه نیست. رفتار دولت ترامپ، یکپارچگی هر توافق بین‌المللی را برای آینده نابود می‌کند.
مصیبت عملکرد دولت ترامپ این است که خود را از متحدان اروپایی‌اش بیگانه کرده، کشور‌هایی که هدفی مشترک را برای محدود کردن رفتار‌های نگران‌کننده ایران دنبال می‌کنند. آمریکا باید در کنار نه تنها فرانسه، آلمان و بریتانیا بلکه کنار روسیه و چین نیز بایستد تا ایران را منزوی کند. اما اکنون این آمریکا است که منزوی شده است.
دولت ترامپ اتحادی را که جامعه جهانی در قبال ایران داشت، نابود کرده است. این دولت همچنین شانس رفع شدن نواقص برجام را از بین برد؛ به دنبال خروج آمریکا از برجام، می‌شد با اقدامات غیرخصمانه این فرصت‌ها را احیا و مذاکرات را ممکن ساخت. دیپلمات‌های آمریکایی با غرور به همتایان اروپایی خود می‌گفتند که ایرانی‌ها به زودی به زانو درخواهند آمد و برای از سرگیری مذاکرات التماس خواهند کرد؛ اما چنین نشد.
نظرات بینندگان
آخرین مطلب
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات