نشریه اخبار و تحلیل‌های یکشنبه، ۲۳ مرداد ماه

حرف روز       

شاخ غول فساد در شرکت‌های دولتی

«به دنبال اصلاح بسترهای فسادزا هستیم و مصممیم تا با اصلاح نظامات گوناگون، زمینه فساد و رانت را از بین ببریم»؛ این جمله یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های سخنرانی رئیس‌جمهور در جمع مردم کرمان در سفر هفته گذشته به این استان بود؛ موضوعی که نشان می‌دهد عزم دولت در مبارزه با فساد، رانت و زد و بند جدی است. عمل کردن به این شعار پایه‌ای، نیازمند توجه به چند نکته است: 1- گام اول در این مسیر، اصلاح بسترهای فسادزا در درون قوه مجریه است؛ به‌واقع نقطه آغازین مبارزه با فساد، خانه‌تکانی در دولت و بر هم زدن مناسبات غلط گذشته در مؤسسات و ادارات دولتی است. دراین‌بین شرکت‌ها و هلدینگ‌های بزرگ دولتی نیازمند توجه و نظارت بیشتری است؛ چراکه با توجه به حجم سنگین گردش مالی در این شرکت‌ها، زمینه و انگیزه فساد به‌مراتب بیشتر است. علاوه بر این، سطوح دستمزد و پاداش‌ها هم در این مجموعه‌ها، در مقایسه با سایر بخش‌های دولتی، ناعادلانه و در پاره‌ای از موارد نجومی است و هم اینکه شفافیت و پاسخگویی در سطح قابل قبولی وجود ندارد. 2- پیش‌نیاز خانه‌تکانی در دولت، گماردن کارگزارانی صالح و متخصص برای مبارزه با فساد است؛ آن‌طور که برمی‌آید، علی‌رغم گذشت یک سال از روی کار آمدن دولت سیزدهم، همچنان بسیاری مناصب و مسئولیت‌ها در اختیار تفکرات گذشته است؛ تفکری که اعتقادی به برهم زدن زمین بازی و تغییر بسترها و مناسبات فعلی ندارد. مدیریت طولانی‌مدت و رسوب این تفکرات بر حوزه‌های اقتصادی، برای برخی توهم مالکیت به وجود آورده است، درحالی‌که اموال و دارایی‌ها و سرمایه‌های ملی این شرکت‌ها متعلق به تمام مردم است و مدیران دولتی به وکالت از طرف مردم مدیریت آن‌ها را بر عهده دارند.

نکته پایانی: باید بپذیریم تا در رفتارها تغییری حاصل نشود، نمی‌توان انتظار تغییر در نتایج را داشت؛ نمی‌شود همچنان بر طبل گذشته کوبید، سپس انتظار معجزه داشت. تداوم بسترهای فسادزا، روندهایی غلط را جا انداخته‌اند؛ روندهایی که با روال عادی قابل اصلاح نیست و نیازمند حرکتی انقلابی، علمی و منطقی است. البته شکستن شاخ غول فساد به‌تنهایی و صرفاً توسط قوه مجریه شدنی نیست، بلکه از در هم کنش فعالیت هماهنگ قوای سه‌گانه، نیروهای انتظامی و امنیتی، تشکل‌های مردمی و آحاد مردم برای تغییر روندهای فسادزا به سمت بسترهای سالم به وجود می‌آید.

(نویسنده: حسین حسینی نژاد)

▼گزارش روز                                   

کدام آزادی بیان؟!

عصر روز جمعه هفدهم تیرماه مصطفی تاج‌زاده از محکومان امنیتی فتنه ۸۸، به اتهام اجتماع و تبانی جهت اقدام علیه امنیت کشور، نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی بازداشت شد. تاجزاده در اظهارات و موضع‌گیری‌هایش انتقادات تندی به قانون اساسی، جایگاه ولایت‌فقیه، انتخابات، سیاست‌ خارجی و ... مطرح نموده بود.

گزاره‌های خبری: 1- صبح شنبه جلسه رسیدگی به اتهامات مصطفی تاجزاده در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی، برگزار و کیفرخواست متهم با طرح سه عنوان اتهامی ازجمله اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی، با ذکر مصادیقی پیرامون هرکدام از عناوین اتهامی قرائت شد. پس از قرائت کیفرخواست، رئیس دادگاه از متهم خواست در خصوص اتهاماتی که با ذکر مصادیق و مستندات به وی وارد گردیده توضیح دهد و از خود دفاع کند که تاجزاده پاسخگو نبود. پس‌ازاین، قاضی صلواتی با توجه به تفهیم اتهام متهم و امتناع تاجزاده از پاسخگویی به سؤالات دادگاه، به وی فرصت دفاع آخر را داد که تاجزاده مجدداً سخن یا دفاعی را مطرح ننمود و درنتیجه رئیس دادگاه ختم رسیدگی را اعلام نمود تا در مهلت قانونی مقرر نسبت به صدور رأی اقدام نماید. 2- «فخرالسادات محتشمی پور» همسر تاجزاده در اظهارنظر ویدئویی از قول همسرش گفته است: «تاجزاده از ابتدا گفته بود که در دادگاه شرکت نمی‌کند و دادگاه را غیرقانونی می‌داند. وی در ادامه با تکرار اهانت‌ها به نظام از پرونده و جرم همسرش اظهار بی‌اطلاعی کرده است!».

گزاره‌های تحلیلی: اکثر اظهاراتی که در خصوص زیر سؤال بردن بازداشت تاجزاده و دادگاه او مطرح می‌شود، بر اساس شبهه‌ای است که بر مصداق جرم بودن اظهارات و اقدامات رسانه‌ای تاجزاده وارد می‌کنند و آن را مصداق آزادی بیان عنوان می‌کنند؛ در پاسخ به این شبهه باید پرسید آیا می‌توان به بهانه آزادی بیان هر بیان و تحلیل مسموم و کذبی را در جامعه انتشار داد؟ اساساً منطق جرم انگاری در این حوزه چیست؟ 1- اگر تندروهای جریان اصلاحات خود را خط امامی می‌دانند، شایسته است خط و حدّ امام را هم به رسمیت بشناسند که ایشان فرمودند: «در حکومت اسلامی همه افراد دارای آزادی در هرگونه عقیده‌ای هستند، ولکن آزادی خرابکاری را ندارند... در جمهوری اسلامی هیچ فرد و یا گروه وابسته به‏‎ ‎‏قدرت‌های خارجی را اجازه خیانت نمی‌دهیم... ‏‏ مردم آزادند در‏‎ ‎‏اسلام، هم در بیان عقاید و هم در اعمال، مادامی‌که توطئه در کار‏‎ ‎‏نباشد و مسائلی را عنوان نکنند که نسل ایران را منحرف کنند... ‏‏آزادی غیر از توطئه است. آزادی، آزادی بیان است؛ هرچه‏‎ ‎‏می‌خواهند بگویند، توطئه نکنند»؛ اقدامات و اظهارات امثال تاجزاده در سال‌های 78 و 88 و دعوت به اغتشاش و خرابکاری در 96 و 98 را می‌بایست با این مبنا و معیار سنجید. 2- اگر مبنا و آرمان تندروهای جریان اصلاحات، آمریکاست؛ باید گفت در آمریکا نیز در کنار پذیرش عمومی مفهوم آزادی بیان، توافقی عمومی وجود دارد که باید برای آن حدومرز مشخص کرد؛ به‌عنوان‌مثال در آمریکا محدودیت‌های ذیل بر بیان وضع شده ‌است: سخنانی که به منافع اشخاص ضرر بزند (مانند تهمت و افترا)؛ سخنانی که به جامعه به‌صورت کلی صدمه می‌زنند یا سخنانی که مخل نظم عمومی ‌باشند (مثلاً سخنانی که باعث ایجاد وحشت عمومی شود) و ... . هیچ نظامی به‌مانند جمهوری اسلامی در برابر فتنه گران و براندازان، انعطاف و سعه‌صدر نشان نداده است که مصداق اتم آن سران فتنه 88 بودند که بااین‌همه عطوفت نظام اسلامی، باز زبان هجو و لغوشان به‌جای توبه و پشیمانی دراز است.

نکته پایانی: طیف طرفدار تاج‌زاده سابقه 32 سال تصدی‌گری بر مسئولیت‌های کلیدی در جمهوری اسلامی داشته‌اند؛ اما اکنون خود را در جایگاه مطالبه گر قرار داده و سعی می‌کنند با دادن آدرس غلط و فتنه‌انگیزی و ایجاد شبهه و ابهام در اذهان مردم، خود را از زیر بار مسئولیت پاسخگویی خلاص کنند. (نویسنده: جواد خسروی)

▼ اخبار

چرایی حضور ایران در سوریه از دیدگاه اندیشکده آمریکایی

کارشناسان مسائل ایران در اندیشکده رند (واقع در ایالت کالیفرنیا؛ یکی از مهم‌ترین اندیشکده‌های آمریکا که نقش مهمی در سیاست‌گذاری‌های جهانی این کشور دارد) در خصوص نقش ارتباطی سوریه میان ایران و حزب‌الله می‌گویند: «ایجاد موازنه قدرت در منطقه و جلوگیری از پیشبرد منافع آمریکا و اسرائیل در منطقه مهم‌ترین عواملی است که ایران را به حمایت از سوریه وا‌می‌دارد. جمهوری اسلامی ایران در درگیری‌های فعلی سوریه به‌منزله بازیگری است که نقشی حیاتی ایفا می‌کند. ایران حتی پیشتر از روسیه، بزرگ‌ترین حامی رژیم سوریه محسوب می‌شود. روابط تهران با دمشق در طول تاریخ بر منافع استراتژیک مشترک، ازجمله خنثی کردن قدرت ایالات‌متحده و اسرائیل در خاو‌ر‌میانه استوار است. هر دو کشور همچنین برای ایجاد موازنه در برابر دولت‌های معاند عرب، به هم تکیه دارند. اتحاد ایران و سوریه تا حد زیادی فاقد بعد ایدئولوژیک و مذهبی است. رژیم سکولار سوریه، توسط یکی از اعضای فرقه علوی، اداره می‌شود که ارتباط چندانی با اکثریت شیعه در ایران ندارد. بااین‌حال جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان تنها حکومت دینی در جهان، وابستگی مذهبی اندکی نسبت به رژیم اسد از خود نشان می‌دهد. در عوض، از نگاه تهران، سوریه مزایای استراتژیک زیر را برای ایران دارد: دروازه استراتژیک به سوی جهان عرب، سدی در برابر قدرت آمریکا و اسرائیل و شاید مهم‌تر از همه یک پل ارتباطی مهم برای دسترسی به حزب‌الله لبنان است».

آماده‌باش در آمریکا، بعد از ترور شهید سلیمانی

وال‌استریت ژورنال فاش کرد که ایالات‌متحده بلافاصله پس از ترور شهید سردار قاسم سلیمانی در اوایل سال ۲۰۲۰، به دلیل ترس از انتقام، تدابیر امنیتی خود را در اطراف ساختمان‌های فدرال تشدید کرده بود. این روزنامه به نقل از مقامات سابق و فعلی آمریکا نوشت که وضعیت آماده‌باش امنیتی در آمریکا پس از ترور شهید سلیمانی مخفی نگه داشته شده و نام آن را «عملیات انعطاف‌پذیر» گذاشته بودند. به گفته مقامات آمریکایی، این عملیات شامل آماده‌سازی برای دفع حملات سایبری و هشدار به نیروهای گارد ساحلی و گارد مرزی برای مقابله با هرگونه تهدید تلافی‌جویانه بود. به نوشته این روزنامه، این عملیات نشان می‌دهد که ترس از واکنش ایران تنها به ترور مقامات آمریکایی محدود نمی‌شود، بلکه شامل ضربه زدن به منافع دولت آمریکا هم می‌شود.

بومی‌سازی ECU خودرو ظرف ۶ ماه

امیر رستگاری مدیرعامل صنایع الکترونیک ایران (صاایران) گفت: «در بخش صنعت خودروسازی از سال ۱۳۹۷ با تحریم‌های همه جانبه‌ای که دولت سابق آمریکا برای کشور ایجاد کرد خیلی از شرکت‌های فناور مانند زیمنس، بوش، پژو و رنو از کشورمان رفتند و صنعت خودروسازی ما دچار یک توقف شد. یکی از قطعات گلوگاهی قطعه‌ی ای سی یو (ECU) است که این قطعه به‌عنوان مغز خودرو هدایت خودرو را در دست دارد. ظرف شش ماه این قطعه را بومی‌سازی و تا به امروز قریب به ۳۰۰ هزار قطعه ای سی یو برای موتور ۴ سیلندر، ۷۰ ای سی یو با استاندارد یورو ۵ و ۳۰ هزار قطعه ای سی یو دوگانه‌سوز تولید کردیم. در حال حاضر از چندین کشور در مجموعه ما حضور دارند، برای اینکه این قطعات را از ما خریداری کنند؛ به دلیل اینکه هم ازلحاظ هزینه و هم ازلحاظ کیفیت قابل‌رقابت با محصولات خارجی است».

امام ‌حسینی که تکلیف ایجاد کند را عده‌ای قبول ندارند!

«رحیم‌پور ازغدی» استاد حوزه و دانشگاه در برنامه زنده تلویزیونی با مخاطب قرار دادن مردم نسبت به خط و مسیر امام حسین (ع)، عزاداری بر ایشان را تنها خلاصه شده در روزه و سینه‌زنی ندانسته و مهم‌ترین تکلیف را جاری ساختن خط حسینی در زندگی فردی و اجتماعی برشمرد و گفت: «عده‌ای حسین جان می‌گویند که امام حسین نگویند؛ می‌گویند که ما حسینی را قبول داریم که اینجا سالی دو سه روز به یادش باشیم و در آخرت هم ما را شفاعت کند و از در پشتی به بهشت ببرد ولی حسینی را که برای ما دردسر ایجاد کند و بگوید که بیایید کربلا، نه این حسین را قبول نداریم... هنوز کوفه انقلابی‌ترین شهر بود که این‌گونه امام را تنها گذاشتند...».

اخبار کوتاه

◄ وزیر اقتصاد: تا سال آینده، فشارهای اقتصادی بر مردم خاتمه می‌یابد/ «سید احسان خاندوزی» بیشترین زمان ستاد اقتصادی دولت را پیگیری برنامه بلندمدت برنامه‌های اصلاحی مربوط به ارز 4200 تومانی که در اردیبهشت و خردادماه سال جاری اجرایی شد، برشمرده و گفته است: «از این به بعد باید به فکر پایین آوردن نرخ تورم و کاهش فشار اقتصادی به مردم باشیم. امیدواریم به نحوی عمل کنیم که در سال آینده شاهد خاتمه فشارها باشیم. در کنار مدیریت مسئله کنترل نوسان و فشارهای تورمی، توجه به مسئله رونق درآمد خانواده‌ها که مسیر گنگی را طی می‌کند، پیگیری خواهد شد».

◄ اشغالگری که امنیت روانی ندارد!/ «عبدالباری عطوان» سردبیر روزنامه رأی‌الیوم با اشاره به این‌که، «در جنگ اخیر غزه، یک و نیم میلیون اسرائیلی راهی پناهگاه شدند و سفرهای زمینی و هوایی تعطیل شد و امنیت روانی آن‌ها از بین رفت». در خصوص وضعیت فعلی امنیت روانی حاکم بر یهودیان مهاجر در سرزمین‌های اشغالی گفت: «یهودیانی که از نیویورک، آلمان، انگلیس و فرانسه به اسرائیل آورده‌اند در وحشت هستند و اگر امنیت آن‌ها ضربه بخورد همه فرار خواهند کرد! روزنامه هاآرتص اعتراف کرد اسرائیل به هیچ‌یک از اهداف خود نرسیده است و همچنان در وحشت به سر می‌برد!».

◄ ولخرج‌ترین دولت ایران!/ بررسی آمار منتشرشده توسط صندوق بین‌المللی پول از میزان هزینه کرد دولت‌های ایران طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ نشان می‌دهد دولت قبل به لحاظ ریالی ولخرج‌ترین دولت ایران طی این سال‌ها بوده و هزینه کرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ با شیب تندی افزایش‌یافته است. در حالی هزینه‌های دولت ایران در سال پیش از آغاز فعالیت دولت یازدهم ۱۴۱ هزار میلیارد تومان بوده است این رقم در سال پایانی فعالیت دولت دوازدهم به ۷۶۱ هزار میلیارد تومان می‌رسد.

◄ اختراع جدید یک ایرانی؛ تشخیص سرطان با اشک چشم/ پژوهشگران موسسه تراساکی آمریکا در مطالعه اخیرشان که با کمک پروفسور علی خادم حسینی، دانشمند ایرانی انجام شد، لنزهای تماسی هوشمندی ساخته‌اند که می‌تواند سرطان را با بررسی مواد شیمیایی موجود در چشم کاربر تشخیص دهد. ین لنزها با شناسایی مواد خاصی که در مراحل اولیه بیماری در اشک یافت می‌شوند، تومورها را تشخیص می‌دهند. این پیشرفت می‌تواند راه را برای توسعه یک برنامه غربالگری ارزان‌قیمت و مناسب برای همه هموار کند.

◄ سناتور آمریکایی: آمریکا متحد قابل‌اعتمادی در جهان نیست/ «جیم ریش» سناتور آمریکایی در آستانه سالگرد سقوط کابل با توجه به عدم مسئولیت‌پذیری دولت «جو بایدن» در خروج آشفته از افغانستان در بیانیه‌ای گفت؛ آمریکا دیگر به‌عنوان یک متحد قابل‌اعتماد در جهان دیده نمی‌شود.