جامعه نمونه از نظر نهج‌البلاغه - ۱

از نظر امام علی (ع) جامعه‌ای می‌تواند الگو باشد که عدالت و به ویژه عدالت اجتماعی در آن جاری است؛ عدالتی که مهم‌ترین فلسفه بعثت انبیاء الهی است. «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب والمیزان لیقوم الناس بالقسط». (حدید / ۲) خداوند در سوره مبارکه شوری، آیه ۱۵ نیز می‌گوید: «و امرت لاعدل بینکم» عدل یعنی هر چیزی در جای خود قرار گیرد.

امیرمؤمنان (ع) در جای جای نهج‌البلاغه بر اهمیت عدالت تأکید فرموده و حکومت منهای اجرای عدالت را هیچ دانستند و تحت هیچ شرایطی حاضر نشدند عدالت را فدای چیز‌های دیگر کنند؛ چنانکه می‌فرمایند: «آیا مرا فرمان می‌دهید که در قلمرو و زمامداری خود پیروزی را با ستمکاری به دست آورم؟ به خدا سوگند هرگز چنین کاری نمی‌کنم.» (نهج‌البلاغه، خطبه ۱۲۶)

عدالت سنگ زیرین بنیاد اسلام و وسیله گشایش در زندگی بشر و سنجش خوبان از بدان است. از مهم‌ترین سفارش‌های حضرت رعایت عدالت است. ایشان در نامه ۵۳ خطاب به مالک اشتر می‌فرمایند: «دوست‌داشتنی‌ترین چیز‌ها نزد من، در حق میانه‌ترین و در عدل فراگیرترین، و در جلب خشنودی مردم گسترده‌ترین است.»
حضرت اجرای عدالت را مایه حیات «العدل حیاهٌ غررالحکم» یا بستر نزول برکات می‌دانند: «بالعدل تَتَضاعف البرکات». (غررالحکم)

خیلی روشن است که عناصر جامعه وقتی به قانون اجرایی عدالت پایبند شوند، در حقیقت کمک بزرگی کرده‌اند تا جامعه حیات واقعی پیدا کند. به این ترتیب، همگی از برکات عدالت استفاده می‌کنند و احدی به خود اجازه تجاوز به حقوق دیگران نمی‌دهد. همچنین در سایه شکوفایی استعداد‌های افراد جامعه و به کارگیری ظرفیت‌ها هر روز شاهد رشد در ابعاد گوناگون آن خواهیم بود و چقدر زیباست که آخرین ذخیره الهی با اجرای عدالت جامعه امن می‌سازد. امام (ره) در فلسفه انقلاب اسلامی به اجرایی شدن قانون عدالت تأکید می‌کنند: «ملت ایران خواستار عدالتند و آزادی و استقلال و معتقدند جز در سایه اسلام و با قوانین اسلام به آن نمی‌رسند.» (کلمات قصار)

در واقع امام (ره) اجرای عدالت را در اجرای قوانین اسلام ضروری می‌دانند و تشکیل حکومت اسلامی را ضامن پیاده‌سازی عدالت برمی‌شمارند. رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم عدالت را گوهر بی‌همتا می‌دانند. در همین زمینه، به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین دلایل دشمنی دشمنان اسلام ناب اجرایی شدن عدالت در مکتب اسلام راستین است و اگر امروز مستکبران عالم با جمهوری اسلامی ایران به مقابله برخاسته‌اند، به این دلیل است که نظام اسلامی را مانع ستمگری بر مظلومان و محرومان می‌دانند. به راستی جمهوری اسلامی ایران در برابر قلدر‌های ستمگر ایستاده تا زمینه‌ای برای جهانی نو و سراسر از عدالت فراهم کند؛ لذا ضروری است با بهره‌گیری از سیره عملی امیرمؤمنان (ع) شاهد تحقق کامل عدالت در همه زمینه‌ها باشیم. ان‌شاءالله