هفتم اسفند ماه امسال، برگ زرین دیگری از تاریخ پرافتخار کشور ورق خورد و یک بار دیگر مردم فهیم ایران اسلامی با حضور با صلابت و با شکوه خود ثابت کردند که همچنان گوش به فرمان ولایت و پایند اصول و ارزش‌های انقلابی و اسلامی هستند و هوشمندانه در همه صحنه‌های دفاع از دستاوردهای انقلاب شکوهمند اسلامی ایستاده‌اند و نه تنها یاوه‌گویی‌های بیگانگان، بلکه کاستی‌ها و مشکلات داخلی نیز، تأثیری در عزم و اراده آهنین آنها در دفاع از عزت ایران و حریم اسلام عزیز ندارد.
انتخابات امسال از بعضی جهات از جمله؛ اظهارنظرهای گستاخانه و علنی شدن تلاش بیگانگان برای تأثیرگذاری و دخالت بیش از پیش در فرآیند انتخابات ایران و متقابلاً واکنش هوشیارانه مردم نسبت به این حرکت خبیثانه دشمن و همچنین افزایش آگاهی‌های عمومی نسبت به وظایف و حدود اختیارات نمایندگان و تغییرات اساسی و مطلوب در بیان مطالبات و انتظارات عمومی از آن ها و در نتیجه اصلاح نسبی نحوه تبلیغات و تعدیل برخی از گفتارها و رفتارهای غلط کاندیداها، با شرایط کار در سال‌های گذشته متفاوت بود.
بدیهی است که مهمترین پیام این تحول مبارک و حضور ارزشمند، بیش از هر چیز تأکید بر نقش و وظیفه‌ای است که گاهی مورد غفلت مسئولین محترم در سطوح مختلف قرار گرفته و سبب شده تا جریان نفوذ داخلی و خارجی فرصت بیشتری برای عرض اندام پیدا کنند و نگرانی‌ها نسبت به بهبود و رفع مشکلات مضاعف گردد.
اما مطالبات و انتظارات به حق مردم شامل چه مواردی می‌شود؟ نقش و وظیفه مسئولین و به‌خصوص نمایندگان محترم در قبال آن چیست و راهکارهای برون رفت از مشکلات مطرح در این زمینه کدامند؟
نقش و وظیفه اصلی نمایندگان چیست؟
متأسفانه طی سال‌های گذشته نقش و وظایف نمایندگی به خصوص در مورد نمایندگی مجلس شورای اسلامی به علل مختلف از جمله؛ اولویت یافتن مسائل سیاسی و رویکردهای حزبی و جناحی و نیز آگاهی و استفاده ابزاری برخی از کاندیداهای نمایندگی از نیازهای جاری حوزه انتخابیه و درخواست‌های معیشتی قشر ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه برای کسب رأی بیشتر، سبب شده تا به‌تدریج فعالیت‌ها در این عرصه‌ی بسیار مهم، مسیر انحرافی را طی نموده و نقش اصلی و اساسی مجلس یعنی «قانونگذاری» و «نظارت بر حسن اجرای قوانین» به شدت کمرنگ شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامت برکاته) در این رابطه در تاریخ 12/10/86 در دیدار مردم یزد فرمودند: «یکی از تصورات اشتباهی که در ذهن عموم مردم در رابطه با وظیفه نمایندگان مجلس می‌باشد، این است که وظیفه اصلی نمایندگان، پیگیری و جذب امکانات مختلف برای حوزه انتخابی خود است. ... وظیفة نماینده این است که بتواند قانون مورد نیاز کشور را پیدا کند.» یعنی الزاماً نباید منتظر ارائه لایحه از سوی دولت باشد، بلکه باید رأساً در پی کشف نیازها باشد، چرا که در بسیاری از موارد تصویب یک قانون هدفمند، مطالعه شده و دور اندیشانه نه تنها قادر است مشکل یک منطقه یا یک فرد خاص را برطرف نماید، بلکه می‌تواند مشکلات در کل کشور را مرتفع نماید.
علاوه بر آن در پاره‌ای از موارد نیز، نگاه کاسب‌کارانه به موقعیت شغلی مجلس از سوی برخی از کاندیداهای نفوذی به این نهاد مردمی و تمرکز تلاش این‌گونه افراد برای سوء استفاده مادی و نامشروع از موقعیت جدید، فاصله مجلس از جایگاه رفیع قانونگذاری و نظارتی را افزایش داده است و طبیعتاً این رویکرد ناصواب، غفلت از پرداختن مناسب و کافی به مسائل کشور را در پی داشته است، در حالی‌که اصولاً پذیرش نمایندگی مردم، پذیرش وظیفه خدمت‌گذاری است و لذا نگاه شغلی به جایگاه نمایندگی، محلی از اعراب ندارد.
انتظارات عمومی در شرایط کنونی چیست؟
مجموع انتظارات عمومی جامعه برای قانونگذاری مناسب در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را می‌توان در چند جمله کلی و کوتاه به شرح ذیل بیان کرد:
1- رفع تبعیض و جدّیت در مبارزه با فساد و پاکسازی سیستم اداری از عناصر فاسد و نامطلوب و تشدید اقدامات در این زمینه و سرعت بخشیدن به اجرای عدالت.
2- حل مشکلات اقتصادی کشور و جامعه و ایجاد خودکفایی و خود اتکایی نسبی کشور در برابر تهدیدات ناجوانمردانه دشمن و تأمین و بهبود معیشت مردم.
3- توجه همه‌جانبه و هم‌زمان به رفع نیازها و حل مشکلات کشور و جامعه در همه عرصه‌ها به‌خصوص عرصه‌های مورد نظر رهبری از جمله، مسائل علمی، فرهنگی و اقتصادی.
4- قانونگذاری مناسب برای جلوگیری از خام فروشی دستاوردهای علمی دانشمندان ایرانی و همچنین خام فروشی مواد اولیه و حتی مواد ثانویه مانند؛ مواد پتروشیمی و تبدیل و عرضه آن در غالب محصولات نهایی، در جهت تحقق کامل به راهبرد بزرگ اقتصاد مقاومتی.
5- اولویت یافتن و بازیابی نقش و وظیفه واقعی مجلس در زمینه قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای آن.
در یک کلام؛ عملی شدن کامل اصول و ارزش‌های اسلامی در رفتار و عمل. و این همان نکته‌ای است که رهبر فرزانه انقلاب از بدو پذیرش مسئولیت رهبری جامعه اسلامی، به تبعیت از امام راحل بارها و بارها و به اشکال مختلف و با ذکر مصادیق عینی و عملی، اجرای آن را از مسئولین محترم مطالبه کرده‌اند.
راهکارهای برون رفت از مشکلات مطرح در این زمینه کدامند؟
راهکارهای برون رفت از مشکلات موجود در این زمینه را باید در بیانات بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) و نائب بر حق ایشان حضرت امام خامنه‌ای(دامت برکاته) مورد بررسی قرار داد، به عبارت دیگر بروز بسیاری از مشکلات مورد اشاره را باید در کم توجهی به رهنمودهای رهبری جستجو نمود، موارد متعددی که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
1. انجام کار علمی و مطالعاتی کافی بر روی قوانین، قبل از تصویب: حضرت امام(ره) در یکی از سخنرانی‌هایشان در این رابطه می‌فرمایند: « آقايان در فكر اين معنا نباشند كه زياد طرح بدهند و زياد از مجلس بگذرد؛ در فكر اين باشند كه خوب طرح بدهند و خوب از مجلس بگذرد. يعنى همان طورى كه بناى اهل علم است كه در هر مسئلهاى دقت مىكنند، جستجو مىكنند و مباحثه مىكنند، مجادله مىكنند، در اين مسائل هم بايد اينطور باشد كه سروته مطلب به طور كافى مورد بررسى قرار گیرد... و با دقت و همت زياد مسائل طرح بشوند، در مجلس كه آمد يك مسئله پخته از حيث جهات مختلف باشد كه راهگشا باشد براى اين كشور و مشكلات اين كشور» (صحیفه امام/ج17/ص470)
2. خود باوری و تمرکز بر منابع و امکانات درونزا: اعتماد به نخبگان، دانشمندان و متخصصین ایرانی و استفاده بهینه از تمام ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل موجود و قابل دسترس برای حل مشکلات و رفع نیازها در تمام بخش‌ها و در تمام امور از طریق مطالعه علمی و مشورت با کارشناسان متعهد و مجرب حقیقی و حقوقی ذینفع و ذیربط در هر قانون و نیز آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزی مناسب و هدفمند متناسب با موضوع مربوطه.
3. اتخاذ موضع اصولی و شفاف نمایندگان در برخورد با زیاده‌خواهی‌های استکبار جهانی: حضرت امام در بیان راهکار برای حل این مشکل می‌فرمایند: «اگر بخواهيد بىخوف و هراس در مقابل باطل بايستيد و از حق دفاع كنيد و ابرقدرتان و سلاح هاى پيشرفته آنان و شياطين و توطئه هاى آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از ميدان به در نكند، خود را به ساده زيستن عادت دهيد و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهيزيد. مردان بزرگ كه خدمت هاى بزرگ براى ملتهاى خود كردهاند اكثر ساده زيست و بىعلاقه به زخارف دنيا بودهاند. آنها كه اسير هواهاى پست نفسانى و حيوانى بوده و هستند براى حفظ يا رسيدن به آن تن به هر ذلت و خوارى مىدهند؛ و در مقابل زور و قدرت هاى شيطانى خاضع، و نسبت به تودههاى ضعيف ستمكار و زورگو هستند. ولى وارستگان به خلاف آنانند. چرا كه با زندگانى اشرافى و مصرفى نمىتوان ارزش هاى انسانى- اسلامى را حفظ كرد» (صحیفه امام/ج18/ص471)
4. اجتناب از بخشی‌نگری و تقلیل مطالبات به سطح محلی و منطقه‌ای: شناخت اولویت ها و نیازهای اساسی و کلان و آگاهی از وضعیت و نیاز روز کشور و جهان و به عبارت دیگر نگاه همه جانبه و آینده نگرانه مجلس به مسائل، راهکار دیگری است که می‌تواند نمایندگان را از گرفتار شدن مجدد در مسائل جاری و روزمره نجات دهد و مسیر را برای حرکت به سمت پیشرفت و سازندگی کشور هموار سازد.
5. عدم غفلت از نقش‌آفرینی و وظیفه ای که در برابر مردم بر گردن دارند: وکلای مردم در مجلس شورای اسلامی هرگز نباید دِینی را که در برابر آرای موکلین خود بر گردن دارند به فراموشی بسپارند، بلکه باید با حضور فعال در بین مردم و ایجاد رابطه صمیمی با آنان، امکان ایجاد مطالبات حداکثری در فضای گفتمانی جامعه را گسترش داده و به خواسته‌ها و انتظارات آنها جامه عمل بپوشانند.
6. آینده نگری معقول و منطقی: توجه ویژه به نتایج، پیامدها و عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت، طرح‌ها و لوایح پیشنهادی و اجتناب از تصمیم‌گیری‌های مقطعیِ مبتنی بر رفع مسائل روزمره در قانونگذاری موضوع مهم دیگری است که همواره باید مورد توجه مسئولین محترم قرار داشته باشد.
7. پایبندی و حراست از ارزش‌های انقلابی و اسلامی: بی‌شک هیچ‌یک از این موارد محقق نمی‌شود مگر این‌که مسئولین و به‌ویژه نمایندگان محترم، بیش از دیگران اصول و ارزش‌های اسلامی و در کلامی دقیق‌تر تقوای اسلامی را رعایت کنند.