حرف روز/ هشداری برای یادآوری مدیریت بحران

پایگاه بصیرت / مصطفی قربانی

یادداشت: یکی از مباحث مهمی که درباره‌ شهر تهران و رویارویی آن با هر حادثه یا بحرانی مطرح می‌شود، مدیریت بحران است. مدیریت بحران که در یک نگاه کلی در مواقع بحران یا حادثه به منظور کاهش، مهار یا رفع بحران صورت می‌گیرد، از جمله اقدامات مؤثری است که در نحوه‌ رویارویی با بحران‌ها باید به آن توجه جدی داشت.
در واقع، اینکه یک بحران چه تلفات و خسارت‌هایی را به بار خواهد آورد، وابسته به نحوه‌ مواجهه ما با آن بحران و مدیریت آن است. در این میان، زلزله‌ اخیر که در حوالی تهران به وقوع پیوست و در شهر تهران هم احساس شد، یک مانور طبیعی برای آزمودن مدیریت بحران در این شهر بود که با ضعف‌ها و قوت‌هایی همراه بود. نکته مهم آنکه مدیریت بحران در شهر بزرگی مانند تهران قطعاً کار ساده‌ای نیست و موفقیت آن به همکاری و همراهی عموم مردم با مسئولان امر بستگی دارد. در واقع، آمادگی نیروهای امدادی، حفظ آرامش، پرهیز از تجمع، پرهیز از ورود به محل‌های ممنوعه برای تردد، پرهیز از شایعه‌پراکنی و دامن زدن به شایعات، وجود مکان‌هایی خاص برای اسکان و... از اصول مقدماتی و اولیه برای موفقیت در مدیریت بحران است که متأسفانه در زلزله اخیر تهران چندان مورد توجه قرار نگرفت. شاید یکی از مهم‌ترین دلایل این امر نیز آماده نبودن و بعید دانستن وقوع حادثه در تهران از سوی مردم و دستگاه‌های مسئول و همچنین، عدم‌ارائه‌ آموزش‌های لازم در برهه‌ پیش از بحران بود.
به بیان دیگر، مدیریت بحران امری نیست که در خلأ رخ دهد؛ از این‌رو، برای موفقیت، به همراهی و همگامی مردم نیز نیازمند است. این موضوع برای شهر تهران، به دلایل ازدیاد جمعیت، گستردگی جغرافیایی، بالا بودن میزان سازه‌های نامطمئن و غیرمقاوم، وجود بافت‌های فرسوده و قدیمی، وجود گسل‌های متعدد در شهر تهران و... اهمیت و ضرورت بیشتری دارد.
در واقع، به سبب غیرقابل‌پیش‌بینی بودن حوادث و بحران‌ها، هم دستگاه‌های مسئول در زمینه‌ بحران همواره باید از آمادگی لازم برخوردار باشند و هم با ارائه‌ آموزش‌های لازم به مردم، آنها را برای رویارویی با هرگونه حادثه یا بحرانی آماده کنند. حاصل کلام اینکه، حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند و برای مواجهه با آن همواره باید آماده بود.