بصیرت: چه عواملي باعث شد تا گروه هاي يمنی پس از دو سال در مذاكرات صلح در استكهلم شركت كنند؟
منطق آشکار در پشت پرده تمایل ائتلاف سعودی و مزدورانش برای شرکت در مذاکرات صلح تحت حمایت سازمان ملل در سوئد، ناکام ماندن در رسیدن به هدف خود از تاخت و تاز به حدیده و شکست دادن رزمندگان حوثی (انصار الله) است.
شما می دانید، در حمله به حدیده، کشورهای خلیج فارس و متحدان آنها از پیشرفته ترین تجهیزات نظامی و اسلحه های سنگین استفاده می کردند و حدود 30000 مزدور را از مناطق جنوب یمن، کشورهای مختلف آفریقایی و جاهای دیگر را به خدمت گرفتند. مزدوران توسط بمباران های بی پایان حملات هوایی پشتیبانی می شوند، به طوری که هلیکوپتر های آپاچی و جت های جنگنده آمریکایی و انگلیسی، همانند سایه هایی مرگبار تمام شهر را فرا گرفته اند. حتی کشتی های جنگی ای که در ساحل حدیده لنگر انداخته اند هم از این گلوله باران ها در امان نیستند. اما آنها هنوز نمی دانند چه کسی در حادثه جمال خاشقچی مقصر است! شما می دانید که پس از کشته شدن جمال خاشقچی، روزنامه نگار و منتقد برجسته شاهزاده محمد بن سلمان سعودی، در ماه اکتبر توسط اتباع سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه، جنگ علیه یمن مورد توجه بسیار رسانه ها قرار گرفته است. در نتیجه، فشار بین المللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافته است.
حوثی ها همانند پیشنهادات قبلی خود، برای پایان دادن به جنگی که ده ها هزار نفر از غیر نظامیان در آن کشته شده اند، همواره پیش قدم و پذیرای هرگونه گفتمان و اقدام می باشند. آنها همیشه می گویند از هر توافق و اقدام در این راستا، تا زمانی که استقلال و حاکمیت یمن را تضعیف نکند، استقبال خواهد شد. همچنین می توانیم بگوییم که عامل دوم در پشت پرده تمایلات حوثی ها و دولت سابق یمن که حامی عربستان بوده، برای امضای چنین توافقی، جلوگیری از خونریزی و تخریب بیشتری در حدیده و تضمین ورود 80 درصد از واردات اساسی به یمن می باشد.
بصیرت: مهمترین اختلاف میان گروه های یمنی در مذاکرات استکهلم چه بود؟
بین حوثی ها و متحدانش با مزدوران عربستان، اختلافات سیاسی عمیق وجود دارد که حل نشده اند از جمله در مورد ریاست جمهوری، یک دولت متحد، انتخابات زودهنگام، نتیجه کنفرانس گفتگوی ملی (NDC)، ایده های عملی در مورد انتقال اسلحه، و رابطه با کشورهای خلیج فارس.
همانطور که می دانید، نمی توان بدون اشاره به نقش اصلی عربستان در ارتباط با فجایع قحطی، مرگ و بیماری های واگیر در یمن سخن گفت. دولت سابق هادی سعودی ها را به عنوان کشور برادر و دوست خود می بیند، در حالی که اکثر یمنی ها از جمله انصار الله آنها را دشمن و اشغالگر می دانند. این فقط یک نمونه از اختلافات گسترده است.
بنابراین آنچه درسوئد اتفاق افتاد تنها اقدام به اعتمادسازی دریک پرونده انسانی بودکه قرار بود یک توافق و اتفاق نظر درمورد آن صورت بپذیرد. در میان مسائل مورد بحث در مذاکرات صلح یمن که در سوئد برگزار می شد، از جمله گذرگاه بشردوستانه بالقوه، تبادل زندانیان، بازگشایی مجدد فرودگاه بین المللی صنعا که از بین رفته و سرنوشت شهر بندری حدیده بودند. درباره اینها اختلافات عمیقی وجود داشت و در هیچکدام بجز حدیده پیشرفتی حاصل نشد. در اختلاف نظر دو طرف در مورد فرودگاه بین المللی صنعا نکات مهمی وجود دارد، نمایندگان ائتلاف عربستان پیشنهاد داده اند که در شهر عدن که تحت کنترل ائتلاف است باید فرودگاه اصلی این کشور بنا شود و فرودگاه صنعا، به جای بازگشایی به عنوان یک فرودگاه بین المللی در پایتخت یمن، مورد استفاده محلی قرار بگیرد. انصار الله این پیشنهاد را رد کرد و گفت که بازگشایی فرودگاه بین المللی صنعا که در حال حاضر به صورت تحمیلی توسط ائتلاف سعودی بسته شده، برای هدف انسان دوستانه مهم و ضروری مثل انتقال بیماران و زخمی ها و همچنین واردات مواد غذایی واجب است. انصار الله افزود که عدن تحت تسلط یمن نیست. آنها همچنین پیشنهاد کردند که هواپیماهای یمن در اردن و مصر بازرسی شوند، زیرا کنترل آنها توسط ائتلاف سعودی در عدن برای مخالفان ائتلاف قابل اعتماد نیست.
در مورد حدیده هم اگر چه آتش بس در این استان، هنوز هم از جمله نکات مهم مورد اختلاف در بین گروه های یمنی است هر دو طرف با نقش سازمان ملل متحد در بندر موافقت کرده اند، اما در مورد این که کدام طرف شهر را اداره کند اختلاف وجود دارد. انصار الله می خواهند که حدیده را یک منطقه خنثی اعلام کند، آنها می گویند که مسئول و ناظر بر این شهر هستند، اما دولت مستعفی یمن ادعا می کند که این مسئله "حاکمیت" است، و دولت مسئولیت این شهر را بر عهده خواهد داشت.
بصیرت: ارزیابی شما از نتایج مذاکرات استکهلم چیست؟
گرچه این اولین مذاکرات موفقیت آمیز میان انصار الله و ائتلاف رهبری سعودی بود، اما مذاکرات صلح که در «رمبو» در نزدیکی استکهلم در سوئد برگزار شد و نتوانست منجر به پایان دادن به جنگ سه ساله بشود، برای من ناامید کننده بود.
در این مذاکرات روزنه امیدی برای من نبود. ائتلاف سعودی و انصار الله درباره آتش بس در حدیده و استان تعز و همینطور تبادل 15000 زندانی و بازداشتی توافق کردند اما آنها در مورد بازگشایی فرودگاه بین المللی صنعا و پرداخت حقوق کارکنان موافقت نکردند. این به معنای ادامه درد و رنج مردم یمن است. عدم بازگشایی فرودگاه بین المللی صنعا به معنی آن است که هزاران نفر از شهروندان بی گناه، از جمله کودکان در نواحی شمال، به دلیل عدم دسترسی به مراقبت های پزشکی فوری در نتیجه محاصره هوایی تحمیل شده بر فرودگاه صنعا، می میرند.
پیش از جنگ، در هر سال هزاران یمنی برای درمان پزشکی، عمدتا از طریق فرودگاه صنعا به خارج از کشور می رفتند. 60 درصد از این بیماران زنان و کودکان بودند. ادامه محاصره یعنی تعداد بیماران نیازمند به درمان در خارج از کشور، رشد خواهد کرد. ائتلاف سعودی با حمایت ایالات متحده و سایر قدرت های نظامی غربی، با تحمیل بستن فرودگاه بین المللی صنعا باعث مرگ ده ها هزار غیرنظامی در اثر عدم توانایی آنها برای سفر درمانی به خارج از کشور می شوند زیرا اینگونه درمان ها در داخل یمن، در دسترس نمی باشد. محمد، یک شهروند 11 ساله بود که روز شنبه در اثر نارسایی کلیه فوت کرد. او از حمله عربستان سعودی به یک اتوبوس مدرسه در ضحیان جان سالم به در برده بود و از شکستگی های بحرانی در اطراف کلیه و لگن رنج می برد. همانند محمد، حدود 200 هزار بیمار - از جمله سرطانی ها و بیماران مبتلا به نارسایی قلب و کبد - نیازمند سفر درمانی به بیرون از یمن هستند.
همچنین زمانی که چارچوب سیاسی برای پایان دادن به جنگ نیز به ژانویه 2019 منتقل شد، ناامیدی بسیاری برای من و بسیاری از یمنی هایی که امیدوار بودند جنگ و تاخت و تاز سه ساله توسط مذاکرات صلح استکهلم به پایان برسد، به وجود آمد. علاوه بر این، مذاکرات صلح در سوئد به پرداخت حقوق کارمندان کارکنان و اعلام بی طرفی بانک مرکزی نیاز داشت تا مردم از گرسنگی بیشتر خلاص شوند اما اینطور نشد و اینها یعنی بحران انسانی یمن، که در حال حاضر اسفناک ترین بحران در جهان است، در آینده بدتر نیز خواهد شد. با وجود توافق نامه صلح حدیده، ائتلاف سعودی اعمال خشونت آمیز نظامی خود را در سراسر کشور ادامه داده و تشدید می کند. ائتلاف، با تعلیق عملیات نظامی در تمام جبهه های جنگ موافقت نکرده است، این مطلب یعنی اینکه این توافق بسیار شکننده است.
بصیرت: آیا می توان این توافق را پیروزی انصار الله نامید؟
بله، مذاکرات «رمبو» با انصار الله، پیشرفت غیر منتظره و دلگرم کننده ای را پس از 4 سال وضعیت مهلک و بغرنج ، پدید آورد. انصار الله آن را به عنوان یک پیروزی برای ملت یمن دانست چرا که در این مذاکرات، ائتلاف سعودی مجبور به نشستن پای میز مذاکره با جنبش انصار الله شد. محمد عبدالسلام، سخنگوی ارشد حوثی ها می گوید که آتش بس، سعودی ها را شکست می دهد زیرا باعث توقف تجاوز آن ها می شود.
همچنین، این توافق اساسا شهر بندری استراتژیک حدیده را تحت کنترل سازمان ملل قرار می دهد و در حالی که حوثی ها «فقط» نیروهای نظامی خود را از شهر حدیده و بندر خارج می کنند، از لحاظ سیاسی، کنترل شهر را در دست خود نگه داشته اند. از طرف دیگر، ائتلاف سعودی و مزدوران محلی آنها از تمامی سایت های جنوبی حدیده، که در آخرین عملیات نظامی که در ماه ژوئن آغاز شد، تصرف کرده بودند، خارج خواهند شد و این یعنی که حوثی ها این مناطق را به دست آورده اند.
علاوه بر این، انزوای بین المللی حوثی ها از بین رفت و جهان آنها را به رسمیت شناخته و حالا بسیاری از کشورها با آنها در یک طرف میز مذاکره نشسته اند. از سوی دیگر، حوثی ها به جهان ثابت کردند که آنها استوار و ثابت قدم هستند و نمیتوانند با عدم توجه به مشکلات و موانع کنار بیایند. ثانیا، آنها دستانشان را به سوی صلح با طرف مقابل و جهان دراز کردند.
بصیرت: مهمترین بند در معاهده استکهلم در مورد حدیده بود. نحوه استفاده از حدیده چگونه خواهد بود و آیا نیروهای انصارالله به طور کامل از شهر خارج خواهند شد؟
مسئولین محلی فعلی با هماهنگی سازمان ملل که ابعاد امنیتی را نظارت می کند، به صورت رسمی جایگاه و مسئولیت کسب خواهند کرد. فاز اول توافقنامه حدیده، توقف عملیات های نظامی، عدم حمله نیروهایی که به حومه شهر رسیده اند و توقف مانورها و تحرکات نظامی در صورت نبود هرگونه تهدید از سوی هر دو طرف می باشد. همچنین نیروهایی که در بنادر حدیده کار خواهند کرد از نیروهای امنیتی محلی خواهند بود.
همانطور که گفتم این توافق اساسا شهر بندری و استراتژیک حدیده را تحت «کنترل نظامی»سازمان ملل قرار می دهد؛ در حالی که نیروهای نظامی حوثی از شهر حدیده و بندر خارج خواهند شد، حزب سیاسی انصار الله، کنترل سیاسی شهر را حفظ خواهند کرد.