کنار گذاشتن دولت افغانستان از مذاکرات صلح نشان می دهد این توافق پیش و بیش از هر چیز متضمن منافع طالبان و آمریکاست. منافع ملت و دولت افغانستان در این مذاکرات جای چندانی ندارد.
امروز نمایندگان آمریکا و طالبان در پایتخت قطر توافق صلحی را امضا کردند که پس از حدود یک سال مذاکره میان دو طرف به این مرحله رسیده است. درباره اهداف دو طرف، تبعات، نتایج، موانع و چشم انداز توافق مذکور چند نکته قابل تامل است؛
1- این توافق پس از یک هفته توافق موقت که به آن عنوان «هفته کاهش خشونت» داده شده بود به امضا رسید. قرار بود این هفته محکی باشد برای اینکه آیا دو طرف می توانند به توافق دست یابند یا خیر. گرچه بسیاری چشم خود را به روی واقعیت ها بستند اما در صحنه عمل در همین هفته ده ها مورد خشونت و درگیری در مناطق مختلف افغانستان روی داد و نمایش دیپلماتیک دوحه و جنجال های سیاسی و رسانه ای درخصوص آن، چیزی از این واقعیت کم نمی کند.
2- طالبان مستقر در دوحه در حالی با آمریکایی ها مذاکره و توافق امضا می کند که بسیاری از ناظران مسائل افغانستان در یک نکته تردید دارند؛ آیا این گروه قادر خواهد بود تمام عناصر طالبان را درباره این توافق متقاعد کند؟ عده ای معتقدند یکی از تبعات این توافق، ایجاد شکاف میان طالبان خواهد بود که می تواند بصورت چند دستگی و یا پیوستن برخی اعضا به داعش و القاعده در این کشور خود را نمایان سازد.
3- در نشست امروز دوحه علاوه بر آمریکا و طالبان نمایندگان 30 کشور دنیا نیز حاضر بودند. اما عجیب ترین نکته آن بود که هیچ نماینده ای از دولت افغانستان در این نشست حضور نداشت. توافق صلح در افغانستان بدون حضور دولت کابل، تردیدها درباره این توافق را دوچندان کرده است. حمدالله محب مشاور امنیت ملی افغانستان گفته است: در توافق آمریکا و طالبان نکاتی گنجانده شده که با آن موافق نیستیم!
4- پس از امضای این توافق دو حالت را می توان متصور بود؛ نخست شروع مذاکرات بین الافغانی که با توجه به شرایط سیاسی کابل و طالبان روندی بسیار سخت و پیچیده خواهد بود. اگر چنین روندی در پیش نباشد، این احتمال وجود دارد که آمریکا خواستار جایگزینی طالبان با دولت کابل باشد. که شکل دوم، داستان افغانستان را بطور کلی وارد فاز تازه و متفاوتی از وضعیت کنونی خواهد کرد.
5- کنار گذاشتن دولت افغانستان از مذاکرات صلح نشان می دهد این توافق پیش و بیش از هر چیز متضمن منافع طالبان و آمریکاست. منافع ملت و دولت افغانستان در این مذاکرات جای چندانی ندارد. اعلام نشدن جزئیات توافق تا امروز، گویای این مسئله است. طبق برخی گزارشات غیررسمی این توافق شامل خاتمه بمب گذاری کنار جاده، حملات انتحاری و حملات موشکی از سوی طالبان است که این یعنی تضمین امنیت ادامه حضور آمریکا در افغانستان.
6- طالبان صلح پایدار و به نتیجه قطعی رسیدن مذاکرات را منوط و مشروط به خروج آمریکا از افغاستان کرده است. آمریکا 12 هزار نیرو در افغانستان دارد و مارک اسپر وزیر دفاع این کشور گفته است حضور ۸۶۰۰ سرباز برای انجام ماموریت ضد تروریسم کافی است. علی رغم همه گزارشات و ادعاهای دولت آمریکا، ارتش این کشور قصدی برای ترک افغانستان ندارد و همین مسئله دورنمای این توافق را با چالش جدی مواجه می کند.
7- در حالی که طالبان در این مذاکرات و توافق به دنبال بازسازی سیاسی خود و کسب وجهه بین المللی است، امسال برای ترامپ سال سرنوشت است. او با انتخابات مواجه است. سال گذشته همین موقع بود که او برای اولین بار با رهبر کره شمالی دیدار کرد. دیداری جنجالی و پر سر و صدا که تا کنون به نتیجه واقعی نرسیده است. حال در سال انتخابات، امضای توافق با طالبان می تواند برگ برنده ای برای ترامپ باشد. برای او نتیجه عملی و دورنمای توافق مهم نیست. ادامه این توافق کج دار و مریز در سال انتخابات، یک هدف سیاسی برای ترامپ و تیم اوست.