حال که دنیا کمربندها را برای مقاومت اقتصادی محکم کرده، شاید مطلوب‌ترین راهکار برای ما هم بروزرسانی اقتصاد مقاومتی باشد.
با گذشت حدود سه ماه از آغاز شیوع ویروس جدید کرونا در جهان، به صورت روزانه و البته تصاعدی بر تعداد کارشناسان شاخصی که برضرورت تسریع در برنامه‌ریزی بلندمدت (دوساله و حتی بیشتر) دولت‌ها و جهان برای مواجهه با این بحران تاکید دارند، افزوده می‌شود. «حذف پول کاغذی»، «تشدید حداکثری کنترل مرزها»، «تغییر محتوای بیمه‌نامه‌ها»، «دگرگونی کلی الگوهای کاری و رفت و آمدهای روزانه»، عمده‌ترین تغییرات در گستره جهانی است که از همین لحظه می‌توان آن را قطعی و آغاز شده، دانست و نشان از آن دارد که دنیا شاید دیگر هیچ‌گاه به روال پیش از پاندمی‌کووید 19 برنگردد.
از دیگر سو چند روز پیش، مدیران سه سازمان «غذا و کشاورزی»، «بهداشت جهانی» و «تجارت جهانی» سازمان ملل متحد تاکید کردند که «بستن چشم ها بر دسترس نبودن مواد غذایی، می تواند به موجی از محدود شدن صادرات و در نتیجه کاهش مواد غذایی در بازار جهانی منجر شود» که این مهم اکنون نه‌تنها در کانون اصلی توجه خیل نظریه‌پردازان، برنامه‌ریزان و مدل‌سازان اقتصادی بین‌المللی قرار گرفته که تمهیدات تامین حداکثری اقلام غذایی در داخل مرزها نیز از سوی دولت‌ها کلید خورده است. به عنوان مثال، هم‌اکنون تنها چند ایالت در آمریکا از قوانین قرنطینه پیروی نمی‌کنند که دلیل اصلی آن، تولید غذای مصرفی کل کشور در این ایالت هاست و قرنطینه آن‌ها را تقریبا غیرممکن کرده است.اما در ایران ، همزمان با این بحران جهانی، دغدغه‌های جدی دیگری چون بروز مشکلات بر اثر بارندگی‌های شدید فصلی، سقوط بی‌سابقه بهای نفت، ادامه روند رشد منفی اقتصادی، افزایش رکود و رشد تورم که در سایه همه‌گیری کرونا بی‌مهار شده و بحث روز که بالا گرفتن اعتراضات به تعیین رقم حداقل دستمزد کارگران در سال 99 است مطرح است. اگر حداقل دستمزد کارگر در کشورهای همسایه ایران را به دلار محاسبه کنیم، در هیچ کشوری کارگران زیر ۱۰۰ دلار در ماه دریافت نمی‌کند. در همسایگی ایران، به‌زودی عراق با ٣٠٠ دلار در ماه و تركيه با ۵۰۰ دلار، قطعا تشدید مکش جمعیت کارگری از کشور را ایجاد خواهند کرد.بنا بر داده‌های آماری اکنون عمده کارگران یدی در ایران، همان روستاییانی هستند که خشکسالی دهه‌های گذشته آن‌ها را در جستجوی درآمد، به حاشیه کلان‌شهرها کشانده است. از سوی دیگر، بارش‌های کم‌سابقه فروردین 98، تکرار آن در دوره مشابه امسال و پیش‌بینی بارش‌های سنگین برای ایران در دهه‌های آینده، حوزه‌های اجرایی متنوع و دخیل را به تدوین برنامه سازگاری با تغییرات اقلیمی واداشته است. به عنوان مثال، کارشناسان ارشد اقلیم‌شناسی در ایران معتقدند؛ اگر برنامه‌ریزی برای مدیریت بارش‌های سنگین و سیل آسا به ویژه از طریق آبخیزداری وجود داشته باشد، می‌تواند موثر واقع شود.در برهه فعلی که قطعی‌ترین شیوه کنترل بیماری کووید19 بنا بر تاکید WHO، «فاصله‌گذاری فیزیکی» میان افراد است و در جمع‌بندی آن‌چه گفته شد؛ بنظر می‌رسد حال که حاشیه کلان‌شهرهای ایران به دلیل‌تراکم بالای جمعیت، تبدیل به کانون شیوع شده و به احتمال فراوان این بیماری در طولانی‌مدت ماندگار است، مهاجرت معکوس کارگران به روستاها که عمده ساکنان مناطق حاشیه‌ای شهرها را تشکیل می‌دهند، می‌تواند راهکاری اثربخش باشد.
با توجه به این‌که زیرساخت‌های ارتباطی حقیقی و مجازی روستاها در وضعیت مناسبی قرار دارد، ترغیب جمعیت حاشیه‌نشین کشور به مهاجرت معکوس به روستاها و احیای کشاورزی با بهره‌گیری علمی و اصولی از بارش‌های فصلی، علاوه بر کنترل آسان‌تر بیماری، می‌تواند هم مشکلات درآمدی این قشر را مرتفع و از مهاجرت آن‌ها به کشورهای همسایه (که زیان‌های جبران‌ناپذیری نیز به دنبال دارد)، جلوگیری کند و هم چرخه تولید محصولات کشاورزی در داخل کشور را تکمیل و ما را از واردات این اقلام در بحبوحه بحران جهانی فعلی، حدالامکان بی‌نیاز سازد. مختصر آن‌که؛ حال که دنیا کمربندها را برای مقاومت اقتصادی محکم کرده، شاید مطلوب‌ترین راهکار برای ما هم بروزرسانی اقتصاد مقاومتی باشد.