یک بار دیگر خداوند بلندمرتبه بر ما منت نهاد و وارد ماه رمضان دیگری شدیم، ماهی که لبریز از خیر و نور و برکت ویژه و مضاعف است. به عبارت دیگر توفیق و سعادتِ ورود به بهشت رمضان را یافتیم. به فرموده رهبر فرزانه انقلاب اسلامی:
«ماه رمضان در هر سال، قطعهای از بهشت است که خدا در جهنّم سوزان دنیای مادّی ما آن را وارد میکند و به ما فرصت میدهد که خودمان را بر سر این سفره الهی در این ماه، وارد بهشت کنیم.» ۱۳۷۲/۱۱/۱۷
عظمت و برکات ماه مبارک رمضان
برخی تعابیری که رهبر انقلاب در مورد عظمت ماه رمضان در سخنرانیهای مختلف به کار بردهاند، عبارتاند از:
- ماه خدا، ماه مبارک، ماه قرآن، ماه دعا، ماه تقوا، ماه ضیافت الهی، ماه فرصتها
- ماه توبه، تضرّع، استغفار، استغاثه و بازگشت به خدا
- قطعهای از بهشت، بهار رحمت الهی
- میهمانی بابرکت، مهمانسرای الهی و معنویِ مبارک
- ماه دعاهای گوناگون با مضامین گوناگون
- فرصت بسیار مغتنم، سفره باعظمت، سفره انعام و احسان الهی
ماه مبارک رمضان سرشار از برکات و فرصتهای بینظیر است. این برکات و فرصتها از دیدگاه رهبری بدین شرح است:
- وارد بهشت شدن
- سعادت، معنویت
- برخورداری از یک ذخیره عظیم و بسیار ارزشمندی
- توجه و دقت به زندگی امیرالمؤمنین علیبنابیطالب (ع)
- در این ماه، ناب و خالص شویم، خالص شدن در این ماه، از راههای دیگرِ خالص شدن، آسانتر است.
- فرصت بسیار مغتنم برای اینکه خودمان را به خدا نزدیک کنیم، به کمال نزدیک کنیم، از مفاسد دور کنیم، از گناهان پاک کنیم.
اهمیت و آثار روزه
فریضه عظیم روزه از جمله مهمترین برکات ماه مبارک رمضان است.
رهبر انقلاب روزه را نعمت بزرگ، وسیلهای برای تقوا، یکی از مائدههای الهی و یکی از بهترین کارها برشمردهاند.
نظرات دیگر رهبری درباره اهمیت روزه عبارتاند از:
- روزه، مبارزه با نفس و مبارزه با هواست و مبارزه با هوا در رأس تمام کارهای نیک و خودسازیها قرار دارد.
- روزه یک تشریف الهی است؛ یک نعمت خداست؛ یک فرصت بسیار ذیقیمت برای کسانی است که موفّق میشوند روزه بگیرند.
آثار و فواید روزه که معظمله بازگو نمودهاند، از این قرار است:
- تزکیه، تهذیب نفس، تقوای الهی
- اجرای امر پروردگار و تسلیم در مقابل پروردگار
- پاک و طاهر کردنِ روح
- نورانیّت و صفا و لطافت به انسان میدهد
- شکستناپذیری و یقین
- زنده کردنِ یاد خدا در دل
- مبارزه با مشتهیّات نفسانی و لذایذی که انسان را به پستی میکشانند و برده میکنند
- توجه به تهیدستی و گرسنگی و تشنگی روز قیامت
- صبر و تحمّل در مقابل شدائد را به انسان میبخشد
- صبر بر اداء تکلیف را به انسان اهداء میکند
- ایجاد فروغ معرفت خدا در دل و روشن نمودنِ دل
عبادت بودن خوابیدن روزهدار
در روایات وارد شده که حتی خوابیدن روزهدار نیز عبادت است. رهبر انقلاب دلیل و پشتوانه استدلالی این حقیقت را تببین فرمودهاند:
«شرط روزه، نیّت است. نیّت یعنی چه؟ یعنی این عمل را، این حرکت را، این امساک و تمرین را، جهت دادن برای خدا، در راه خدا، به خاطر انجام دستور الهی. این است که به هر کاری ارزش می-بخشد.... روزه، یکی از بهترین کارهاست. با این که به ظاهر اقدام نکردن است؛ اما در باطن اقدام است، عمل است، کار مثبت است. چون شما نیّت این کار را دارید؛ لذا از هنگامی که وارد صحنه روزهداری میشوید - یعنی از بعد از لحظه طلوع فجر - تا آخر روز به طور دائم به خاطر این نیّت، در حال عبادتید. اگر هم بخوابید، عبادت میکنید. همینطور راه بروید، عبادت میکنید.... شما بیکار هم که باشید، هیچ اقدامی هم که نکنید، چون با این نیّت وارد این وادی شدهاید، یکسره در حال عبادتید.» ۱۲/۱۰/۱۳۷۶
امام خامنهای میفرمایند:
«اگر بخواهیم در یک جمله ماه رمضان را تعریف کنیم، باید عرض کنیم ماه فرصتها. فرصتهای فراوانی در این ماه در برابر من و شماست. اگر از این فرصتها بتوانیم درست استفاده کنیم، یک ذخیره عظیم و بسیار ارزشمندی در اختیار ما خواهد بود.» ۱۳۸۶/۰۶/۲۳
رهبر انقلاب مبارک رمضان را «ماه فرصتها» میدانند. پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای ده توصیه کاربردی رهبر انقلاب اسلامی را برای بهرهبرداری از این فرصت عظیم الهی مرور میکند:
- توبه از گناهان و اشتباهات
- تمرین دوری از گناه
- روزه خوب با همه اعضا و جوارح
- استفاده از فرصت سحر
- تلاوت قرآن با تدبر
- رفع بیماریهای روحی همچون بخل و بدخواهی و تنبلی
- ارتباط با خدا از طریق دعاها
- استفاده حداکثری از لیلهالقدر با توسل و ذکر
- تلطیف روابط انسانی با خیرخواهی و ایجاد محبت
- کمک مؤمنانه به نیازمندان و فقرا
چراغ راه
توصیههای دیگری که رهبری در سخنرانیهای مختلف و به ویژه در خطبههای نماز جمعه در ماه رمضان در سالهای نسبتاً دور مطرح نموده و بهترین چراغ راه ما در این ماه معنوی هستند، چنین است:
- به قرآن عمل بکنیم؛ این دستورات قرآنی، همهی این هزاران دستور کاربردی قرآنی، عملیّاتی است یعنی قابل عمل شدن است
- توبه، استغفار، رجوع به پروردگار
- نورانیتر کردنِ دلهای با ذکر الهی
- افزایش مایه و زاد و توشه تقوا در نفس و عمل
- خودسازی از طریق بهطور دائم روی خود کار کردن، مواظبت از انجام ندادنِ کارهای ممنوع و خلاف، راه خدا را با جدیت پیمودن
- دعا کردن با توجه، تضرع و حضور قلب
- دلتان را به خدا نزدیک کنید، درِ خانه خدا بروید
- بهترین توشهها در این ساعات با برکت، انس باخدای متعال، رو کردن به او، دل بستن به او، خواستن از او و سخن گفتن با اوست
- تقوای الهی و مراقبت عظیم در رفتار، گفتار، احساسات و اندیشههای خود
- گناهان دوری کردن؛ استغفار از گناهان تن، روح، فکر و قلب
- فرصت روزه و امساک و فضای عبادت و معنویت را قدر بدانیم
- به قُربات و اعمال عبادی هرچه نزدیکتر شدن
- اخلاق و رفتار و صفات و خصال انسانی را هرچه در خود زندهتر و فعّالتر کردن
- از قرآن درس بگیریم
- از دعاها درس و حکمت بیاموزیم
- تأمّل و تدبّر در هدف از خلقت، آفرینش، در نعمتهای بزرگ خدای خود و در وظایف عظیمی که بر دوش ماست
- تأمّل در مرگ و حساب الهی و ارزش عبادات و اعمال
- دعا را قدر بدانید، زمان را قدر بدانید
- حاجات بزرگ را، حاجات امّت اسلامی را، حاجات کشور اسلامی را، حاجات ملت خودتان را، حاجات شخصی خودتان را، مورد توجّه قرار دهید و آنها را متضرّعانه و مجدّانه از خدای متعال بخواهید
- هر کس، تعهّد کند این دعایی که میکند، هر آنچه که از عملکرد او احتیاج دارد، پای آن بایستد و بگوید من حاضرم در راه خدا تلاش کنم
- رعایت تقوا و ورع و توجّه به خدای متعال در همه فعل و تَرکی
- خدا را در نظر بگیریم؛ رضایت او را بر همه چیز ترجیح دهیم و تکلیف او را برای خود فوز عظیمی بشماریم
شکر نعمتهای رمضان
بهرهمندی واقعی از فرصتهای ماه مبارک رمضان، توفیق و افتخاری فوقالعاده عظیم است که اگر نصیب کسی گردد شاید نتواند تا پایان عمر از عهده شکر آن برآید. به فرموده رهبری:
«پروردگارا! با همه وجود و با همه حواس و احساسات و مشاعر خود، تو را سپاس میگوییم که به ما فرصت عنایت کردی تا یک ماه رمضان دیگر را درک کنیم و یک بار دیگر در مهمانسرای الهی و معنوی مبارک تو وارد شویم. اگر این فضل و لطف بزرگ الهی با این توفیق همراه شود که بتوانیم این بار از ضیافت الهی حقیقتاً استفاده کنیم و بر سر سفره انعام و احسان الهی بهرهمند شویم، چنانچه تا آخر عمر یکسره شکر این نعمت را بگزاریم، شکر لازم و حقیقی را نگزاردهایم.» ۱۳۷۶/۱۰/۱۲
دعاهای رمضانی
در پایان گلچینی از دعاهای رمضانی که رهبر انقلاب در سخنرانیهای مختلف فرمودهاند، ذکر میگردد:
«پروردگارا! به محمد و آل محمد، ما را قدردان این ماه قرار بده.
پروردگارا! به محمدوآل محمد، ما را به اعمالی که در این ماه برای مؤمنین قرار دادهای، موفق بگردان.
پروردگارا! به محمدوآل محمد تو را سوگند میدهیم، رضای خودت را شامل حال ما در این ماه بگردان. مغفرت و عفو خودت را شامل حال ما بگردان.
پروردگارا! ما را با اعمالمان به ولیت امام زمان ارواحنافداه، در این ماه نزدیک بگردان. قلب مقدس آن بزرگوار را از ما راضی کن.
پروردگارا! به محمّد و آل محمّد، ما را از روزهداران واقعی قرار بده.
پروردگارا! توفیقِ رسیدن به درجات عالی روزهداری را به ما عنایت کن و همه این برکاتی را که برای این فریضه الهی ذکر شده است، به ما متوجّه فرما.»
آمین یا رب العالمین