هرچقدر که به انتخابات آمریکا نزدیک می‌شویم شعار‌های پوپولیستی ترامپ نیز در آمریکا بیشتر می‌شود، از آن جمله:
- اگر بایدن رئیس جمهور شود، مردم آمریکا باید زبان چینی یاد بگیرند!
- در صورت پیروزی بایدن، چین، کره شمالی و ایران بر آمریکا مسلط خواهند شد!
- اگر در انتخابات پیروز شوم، ظرف ۳۰ روز با ایران توافق خواهم کرد!
- قبل از کرونا حتی جرج واشنگتن (اولین رئیس جمهور آمریکا) هم حریف من نبود، چه رسد به بایدن!
- بایدن پیرو چپ رادیکال و ضد خدا و ضد مذهب است!
- واکسن کرونا را قبل از انتخابات تولید می‌کنم!
- چین مسئول بیکار شدن کارگران در آمریکاست!
تمام این صحبت‌های ترامپ تنها برای عبور از انتخابات است و مصرف انتخاباتی دارد، آن هم در جامعه‌ای مثل آمریکا که پوپولیسم دست بالایی در انتخابات آن دارد. اما توسل ترامپ به هوچی‌گری و پوپولیسم، خود یکی از نشانه‌های مهم پایان ترامپ است.
ترامپ که یک پوپولیست قهار است، استاد تمام عیار عوام‌فریبی و جاذبه‌سازی از شخصیت خود در آمریکا است. حضور امروز او در کاخ سفید هم بیش از هر چیز مدیون شعار‌هایی از همین قبیل است که در سال ۲۰۱۶ سر می‌داد؛ شعار‌هایی که گویا سر دادن مجدد آن برای انتخابات ۲۰۲۰، حکایت از رویگردانی بخت پیروزی از اوست!
عوام گرایانی مانند ترامپ به خوبی می‌دانند که با تکیه بر صلاحیت‌ها و توانایی‌هایی که در بستری از نخبه‌گرایی و جریان طبیعی نهاد‌های اجتماعی و سیاسی همراه با ارزش‌های نخبه‌گرایانه شکل گرفته است و معمولاً مقبول طبقه متوسط نیز واقع می‌شود، قادر به رشد و دستیابی به موقعیت‌های سیاسی و منزلت اجتماعی نیستند و در مصاف برابر با نخبگان قافیه را خواهند باخت، لذا با تکیه بر استعداد‌ها و مهارت‌های عوام‌گرایانه همانند آنچه که ترامپ می‌کند، به طرح شعار‌ها و مطالباتی روی می‌آورند که از نظر روانی برای توده ناراضی مردم، آرام‌بخش و رضایت بخش است. غافل از اینکه عوام‌گرایی تنها در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد.
دولت ترامپ که در تحقق بسیاری از وعده‌های داده شد ناکام بود و در ماه‌های اخیر نیز بر اثر عملکرد‌های فضاحت‌باری که داشته، جامعه آمریکا را به مرحله انفجار رسانده است، همچنان در حال و هوای دوران تبلیغات انتخاباتی سال ۲۰۱۶ به سر می‌برد و با ادبیات پوپولیستی در تلاش برای جلب آرای مردم است.
اینکه پوپولیسم ترامپ تا چه اندازه جواب می‌دهد در فردای انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا مشخص خواهد شد، اما با تمام مطالبی که گفته شد نباید از این حقیقت غافل شد که ترامپ فرصتی منحصربه فرد برای تسریع افول هژمونی آمریکا بود. اینکه جامعه نخبگانی آمریکا اعم از دموکرات و جمهوری‌خواه امروز در مقابل ترامپ صف‌آرایی کرده و با تمام توان در صدد حذف او از سیستم آمریکا در انتخابات آتی هستند، از نقطه‌نظری خاص به این موضوع برمی‌گردد که قدرت و جایگاه بین‌المللی آمریکا بیش از این دچار افول نشود. این همان حقیقتی است که بیش‌ازپیش نیازمند تأمل است.
در کشوری که ۲۵ درصد از اقتصاد جهان را به خود اختصاص داده و صد‌ها هزار نخبه و متخصص و دانشمند از نقاط مختلف دنیا در آن جمع شده‌اند، برتری گفتمان‌های پوپولیسم آن هم در سطوح بالای قدرت، به چیزی جز افول این قدرت تفسیر نمی‌شود که این موضوع به طور جداگانه در نوشتار‌های آتی مورد مداقه قرار خواهد گرفت.
حمید خوش‌آیند/