فعال شدن مکانیسم ماشه (اسنپبک) که وزیر خارجه آمریکا نامه درخواست آن را پنجشنبه شب به دبیرکل سازمان ملل تحویل داده است، دیگر یک مسئله حقوقی و فنی نیست، بلکه یک زورگویی، وزنکشی سیاسی و قلدری است.
ترامپ و دار و دستهاش به طور خاص و حاکمیت آمریکا به طور عام، واقعاً چه فکری کردهاند؟! مکانیسم ماشه یک قاعده تعریف شده در داخل برجام است و رجوع به آن تنها توسط اعضایی درخواست میشود که عضو رسمی و حقوقی برجام باشند. آمریکا که دیگر عضو برجام نیست؛ هیچگونه حقی در ارجاع موضوع به قطعنامه ۲۲۳۱ را ندارد. چطور قابل توجیه است دولت و کشوری که از یک قرارداد (خوب یا بد) کنار رفته و آن را زیر پا نهاده است، بعداً بخواهد خود را در آن ذینفع بداند؟!
هرچه هست جز قلدری و گردنکلفتی نیست. تحرکات اخیر ترامپ و تیمش در شورای امنیت و سازمان ملل که کاملاّ غیرقانونی و فاقد هرگونه وجاهت حقوقی است، طوری که حتی همراهی متحدان اروپایی را هم با خود ندارد، نشان میدهد که ترامپ به پایان خط رسیده است. لذا دنبال برگ برندهای در انتخابات پیشرو است تا آن را رو کند و گوی سبقت را از رقیب دموکراتش برباید.
مکانیسم ماشه که در حال حاضر دولت آمریکا بهشدت در صدد فعال کردن آن است، به مسئله مرگ و زندگی برای دولت ترامپ تبدیل شده است تا بلکه بتواند از این طریق یک دستاوردی برای خود در انتخابات نوامبر تولید کند. فشار حداکثری و تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی، دو راهبرد کلیدی کاخ سفید علیه ایران بود که شکست خورد، حالا تنها مکانیسم ماشه باقی است. موضوع فقط مکانیسم ماشه نیست، بلکه شکست رئیس جمهوری است که دیگر از محبوبیت و مقبولیت کافی برای عبور موفق از انتخابات آینده در ماه نوامبر برخوردار نیست. کاهش محبوبیت ترامپ در مقایسه با بایدن، او را خشمگین ساخته است. از این منظرگاه، مکانیسم ماشه برای شخص ترامپ در حال تبدیل شدن به یک مسئله حیثیتی است. کمااینکه برای ایالات متحده نیز موضوع، آبرو و اعتباری است که در شورای امنیت از دست رفت و الان میخواهد از طریق اسنپبک جبران شود! پیشبرد و تحقق این دستور کار نیز که کاملاً سیاسی و حیثیتی است، با منطق قلدری در حال پیگیری است.
دولت آمریکا برای اثبات خود هم که شده میخواهد مکانیسم ماشه را ولو با وجود مخالفتهای جهانی، فعال کند. با اینکه مکانیسم ماشه ابعاد انتخاباتی پیدا کرده است، اما در یک نگاه کلان برای کلیت حاکمیت در آمریکا نیز یک مسئله حساس است. چرا که در نشست اخیر شورای امنیت تنها ترامپ نبود که ناکام ماند، بلکه قبل از ترامپ، این آمریکا بود که برای نخستین بار پس از جنگ سرد نتوانست خواسته خود در شورای امنیت را به کرسی بنشاند. فعال کردن مکانیسم ماشه جز اقدام داشتن اهداف سیاسی برای ترامپ، ماحصل دیگری ندارد و شکست خواهد خورد؛ اما اگر هدف آمریکا از آن، احیای تحریمهاست که این مسئله با بازگشت تمام تحریمها پس از خروج آمریکا از برجام موضوعیت خود را از دست داده است، دیگر تحریمی وجود ندارد که احیا شود و بوسیله آن بشود ایران تحت فشار بیشتر قرار داد.
برسام محمدی* خوشایند 30