نرخ دلار به یکی از مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر اقتصاد ایران تبدیل شده است. موضوعی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم با زندگی همه ما عجین شده است.
گویا قیمت همه کالاها و خدمات چه وارداتی و چه تولید شده در داخل کشور، براساس نرخ دلار محاسبه می شود. در ماه های گذشته ارزش پول ملی نسبت به سال های گذشته با شدت بیشتری رو به افول گذاشته است.
علی رغم اینکه مقام معظم رهبری مکررا بر تقویت ارزش پول ملی تاکید می کنند اما توجه به این موضوع چندان در برنامه کاری دولتمردان دیده نشده و پول ملی روز به روز در حال از دست دادن جایگاه خود است.
حسین محمودی اصل اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت و گویی با پایگاه خبری بصیرت به بررسی این موضوع و ارائه راهکارهایی برای تقویت ارزش پول ملی پرداخته است.
محمودی اصل معتقد است: راه دیگر تقویت ارزش پول ملی؛ افزایش تولید است. یعنی متناسب با رشد نقدینگی کشور تولید داشته باشیم. اگر این موضوع به درستی مدیریت نشود وسیاست های مناسبی برای آن اتخاذ نشود ، می توان گفت از مسیر اصلی تقویت پول ملی دور شده ایم.
آقای دکتر! تحلیل شما از دلایل کاهش ارزش پول ملی در یکسال اخیر چیست؟
کاهش ارزش پول ملی را باید از منظر کاهش درآمدهای کشور مورد بررسی و تحلیل قرار داد. به دلیل تحریم های نفتی و بانکی که اقتصاد کشور را از زوایای مختلفی درگیر کرده است متاسفانه با افزایش نرخ ارز روز به روز ارزش پول ملی کشور در حال کاهش است.
بنابراین می توان گفت به دلیل کاهش عرضه ارز در یکسال اخیر، شاهد کاهش ارزش پول ملی و گران شدن نرخ ارز هستیم. هنگامی که ارزش پول ملی پایین می آید و تورم روز به روز افزایش می یابد مردم چاره ای جز خرید ارز یا کالاهای سرمایه ای برای حفظ ارزش پول ملی خود ندارند.
قطعا این مساله به شدت به ارزش پول ملی ما ضربه می زند و روز به روز شدت کاهش آن را افزایش می دهد.
برای جلوگیری از کاهش ارزش پول ملی باید چه اقداماتی در دستور کار قرار گیرد؟
وقتی کار به اینجا می رسد معمولا اولین اقدام بانک مرکزی، افزایش نرخ سود بانکی برای کاهش التهاب در بازار است. اما ما در این میان با دو مشکل مواجه ایم.
اولین مشکل اینکه ما با این شیوه درست که در جهان انجام می شود دچار مشکل هستیم. به عبارت دیگر بالا بردن نرخ سود بانکی در شرایط کاهش ارزش پول ملی سرمایه ها را جذب می کند تا ازاین بازار به سایر بازارهای موازی نرود. اما در شرایط تورمی کنونی، مشکل ما این است که نرخ سود بانکی هیچ نسبتی با نرخ تورم ندارد لذا به کاهش دارایی های مردم ختم می شود؛
از سوی دیگر برای مثال اگر سود بانکی 25 درصدی هم پرداخته شود این پول ها به کالا و تولید تبدیل نمی شود یعنی این پول ها به اندازه سودشان منجر به تولید نمی شوند، چرا که در حال حاضر هم با سودهای 15 و 18 درصدی منابع به تولید نمی رسد. قطعا، یکی از مواردی که مانع توسعه و رونق تولید در کشور می شود عدم مدیریت درست نقدینگی است که سرگردانی همین نقدینگی ها موجب التهابات زیادی در بازارهای مختلف شده است.
به نظرتان در حال حاضر چه راهکارهایی در میان مدت برای تقویت پول ملی وجود دارد؟
راه دیگر تقویت ارزش پول ملی؛ افزایش تولید است. یعنی متناسب با رشد نقدینگی، در کشور تولید داشته باشیم. اگر این موضوع به درستی مدیریت نشود و سیاست های مناسبی برای آن اتخاذ نشود، به واقع از مسیر اصلی تقویت پول ملی دور شده ایم. در سالی که به نام جهش تولید نامگذاری شده باید دست از شعار و شعارزدگی برداریم و واقعیت را که هم تحریمها به شدت سنگین است و هم دولت آمریکا روز به روز در حال اعمال فشار بیشتری به اقتصاد ایران است و هم اینکه ما خودمان دچار خود تحریمی هستیم بپذیریم.
اینکه ما با سیاست های ناکارآمد و بی تدبیری ها روز به روز دامنه مشکلات علیه خودمان را افزایش داده ایم تردیدی نیست، لذا برای افزایش تاب آوری اقتصادی باید برنامه مدون وعملیاتی داشته باشیم، آن هم نه درآینده، چرا که متاسفانه شاید همین الان هم برای این کار خیلی دیر شده باشد، بلکه باید از ده سال پیش دست به چنین اقدامات حیاتی برای تقویت اقتصاد ملی می زدیم. +
متاسفانه مسؤلین ما به شدت دچار خونسردی مفزط شده اند و برای موضوعات در وقت و زمان مناسب تدابیر درستی نمی اندیشند.
راهکار کوتاه مدتی برای مقابله با کاهش ارزش پول ملی وجود دارد؟
واقعیت این است که راهکار کوتاه مدتی که بتواند به سرعت ارزش پول ملی را تقویت کند وجود ندارد. شاید بهتر است در حال حاضر برای ثبات وضعیت موجود تلاش کنیم تا بعد از ایجاد ثبات در اقتصاد بتوانیم گام به گام به سمت تصمیمات درست حرکت کنیم.
مسئولان اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و امنیتی بایستی پیش از پیش هماهنگ با یکدیگر عمل کنند.
دامنه مشکلات اقتصادی کشور آنقدر وسیع شده که نباید فقط از دولت انتظار حل مشکلات را داشت، چرا که وقتی موضوعی ملی است همه باید در کنار هم باشند و برای حل مشکلات تدابیری هماهنگ اتخاذ شود.
به هر حال اگر همه کنار هم نباشیم با تغییر دولت هم اتفاق خاصی رخ نمی دهد چرا که بارها شاهد این تغییرات و عدم تاثیر گذاری آنها بر اقتصاد بوده ایم.
اما وضعیت اقتصادی کشور روز به روز بدتر و به مراتب پیچیده تر از قبل شده و اقتصاد کشور را وارد چالش های بغرنج تری کرده است.
لذا باید واقع بین بود، قطعا این حجم از چالش ها در منطقه ما بی سابقه بوده است. به هرحال ایران طی این دهه ها به دنبال استقلال خود و استکبار ستیزی بوده است و طبیعی است که این استقلال و استکبار ستیزی تبعاتی را نیز به دنبال دارد که همه باید برای آن هزینه بدهیم.
همگی باید به این موضوع آگاه باشیم که باید با هم با روش های درست ارزش پول ملی را تقویت کنیم، نقدینگی را به سمت تولید و بی نیازی هر چه بیشتر از غرب هدایت کنیم. از همین الان با خود قرار بگذاریم که همه بسترها و پیش نیازهای عبور کشور از خام فروشی را آماده کنیم تا بتوانیم به جای صادرات مواد خام، صادرات کالاهای نهایی را افزایش دهیم به نحوی که در اولین قدم ها بتوانیم پنجاه میلیارد دلار صادرات غیرنفتی را به 90 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی افزایش دهیم. در چنین شرایطی بدون شک هم ما در برابر تحریم ها و تهدیدها بیمه می شویم و هم ارزش پول ملی با افزایش ساخت و تولید تقویت خواهد شد.