«جو بایدن»، رئیس جمهور جدید آمریکا طی چند روز گذشته با مقامات اروپایی از جمله بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان گفتگو کرد که یکی از موضوعات مورد بحث آنها مربوط به توافق هسته‌ای ایران بوده است.
وبگاه «اسکای نیوز عربی» عصر دیروز (دوشنبه) به‌نقل از منابعی در واشنگتن مدعی شد که دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا طرح جدیدی درباره ایران دارد. این منابع اعلام کرده‌اند: بایدن از طریق میانجیگران اروپایی تلاش می‌کند که گفتگوهای مستقیم با تهران را آغاز و این کانال ارتباطی را مجدداً برقرار کند.
«کنت مکنزی» فرمانده مرکزی تروریست‌های آمریکایی در منطقه (سنتکام) نیز در جریان اولین سفر خود به منطقه غرب آسیا پس از اتمام دوره ریاست جمهوری ترامپ به خبرنگاران گفت، پس از سوگند خوردن جو بایدن، روابط ایران و آمریکا در «دوره فرصت» قرار دارد.
این فرمانده آمریکایی مدعی شد: دولت جدید در واشنگتن قصد دارد سیاست آمریکا را بازبینی کند.
اظهارات مقامات و رسانه‌های غربی درباره برجام این روزها به‌ظاهر مثبت به‌نظر می‌رسد. همان‌گونه که سخنان مقامات اروپایی چندسالی است که بیانیه‌ها و مواضع نسبتاً مثبتی را درباره توافق هسته‌ای داشته‌اند، اما به‌لحاظ عملی خروجی و نفعی را برای ایران نداشته‌اند. اظهارات مقامات آمریکایی نیز تا به حال پشتوانه عملی نداشته و صرفاً در حد حرف و ژست گفتگو بوده است.
این اظهارات جز آنکه با هدف تشدید شکاف داخلی در ایران باشد، سود چندانی را برای کشور نداشته است. همان‌گونه که بسیاری از مقامات کشورمان بر آن تأکید کرده‌اند، توافق هسته‌ای بیش از حرف و کاغذ، به عمل و اراده نیاز دارد.
تحرکات و تحولات اخیر در آمریکا و اروپا به‌نظر می‌رسد هدف واحدی را دنبال می‌کنند و آن ایجاد پلت‌فرمی است که در آن سایر مسائل نیز مورد گفتگو قرار گیرند. غرب اکنون، بیش از آنکه به احیای منافع طرف‌ها از جمله ایران در برجام بیندیشد، یکطرفه به موضوع نگاه می‌کند و صرفاً به‌دنبال اعمال محدودیت‌های بیشتری برای کشورمان است.
در چنین شرایطی انتظار می‌رود که مقامات ایرانی، فریب غرب را نخورند. هر گونه بازی در زمین حریف به‌واسطه عدم محاسبه دقیق می‌تواند باعث شود که عده‌ای در داخل خود را به دلال فشار غرب بر مردم ایران تبدیل کنند.
آنچه مقامات کشورمان از جمله مقام معظم رهبری بر آن تأکید کرده‌اند این است که بازگشت آمریکا زمانی معنادار خواهد بود که تحریم‌ها در عمل رفع شوند، حال آنکه به‌گفته یکی از اعضای هیئت نظارت بر اجرای برجام، دونالد ترامپ در دوران تصدی خود 751 تحریم جدید را علیه ایران اعمال کرد و 802 تحریم را برگرداند، بنابراین منظور از رفع تحریم‌ها همه این موارد است، نه اینکه فقط تحریم‌های جدید دوره ترامپ برداشته شوند.
یک سری از تحریم‌ها آنهایی هستند که دولت ترامپ به آنها برچسب‌های جدیدی زده است، یعنی اگر تحریمی، اساس اشاعه‌ای داشته است، برچسب (تگ) تروریستی نیز بر آن افزوده‌اند، به‌عبارتی دولت ترامپ سعی کرد تحریم‌های رفع‌شده برجامی را با برچسب‌های دیگر تحکیم کند تا حتی در صورت بازگشت به برجام نیز رفع نشوند و راه تعلیق آنها بسته شود، مثال بانک مرکزی از جمله این موارد است که تحت برچسب جدیدی تحت تحریم قرار گرفته است.
باید توجه کرد که تغییر برچسب و تلاش برای تغییر ماهیت این‌گونه تحریم‌ها، استدلالی مسموع برای برای عدم رفع آنها نیست، لذا اروپا و آمریکا در صورت بازگشت باید تمامی تحریم‌ها را رفع کنند، و هیچ‌کدام از آنها نباید مشروط بر مفاد یا شروط جدیدی شود؛ هر گونه شرط و شروط جدید، یا امتناع از رفع بخشی از این تحریم‌ها، در اصل به‌معنای توافقی جدید یا بازمذاکره برجام خواهد بود که سیاست کشورمان مخالفت با آن بوده است.
سیاست شفاف و صریح ایران برداشتن مؤثر و عملی همه تحریم‌های برجامی و دوران ترامپ است؛ که این خواسته‌ای در چارچوب برجام و جزو تعهدات و وظایف اعضای برجام و طرف‌های پایبند به قطعنامه 2231 است، بنابراین لازم است که مقامات کشورمان در مراودات و پیغام و پسغام‌های علنی یا غیرعلنی خود مراقب باشند که در راستای سیاست کشور حرکت کنند؛ و به‌گونه‌ای نباشد که در عمل خود را به‌عنوان کاتالیزور فشار غرب بر کشور تبدیل کنند.
غرب در پی این است که اگر بتواند با حفظ برخی از تحریم‌ها از آنها به‌عنوان اهرمی برای فشار بر تهران به‌منظور گرفتن امتیازات بسیار گزاف استفاده کند به‌نحوی که ایران را از تمام مؤلفه‌های قدرت خود تهی و آن را تسلیم خود سازد. راضی شدن به رفع بخشی، و نه تمامی تحریم‌های مرتبط، کمک به کمپین غرب و تسهیل فشارهای آتی آنهاست. در صورت تمایل اروپا و آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای، هیچ‌کدام از تحریم‌های مربوط به برجام (بازگردانده‌شده) و تحریم‌هایی دوره ترامپ و تحریم‌هایی که برچسب جدید به آنها اضافه شده‌اند، نباید باقی بمانند، طبیعتاً رفع تحریم‌ها مقدمه و پیش‌نیاز این بازگشت به تعهدات می‌تواند باشد، نه اینکه پس از ورود آنها به توافق بررسی و اجرایی شود.