رافائل گروسی مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتگو با روزنامه اسپانیایی ال پائیس به سوالاتی در خصوص برنامه هستهای ایران و برنامه آژانس برای همکاری با کشورمان پرداخت.
بر اساس این گزارش، گروسی در خصوص برداشته شدن نخستین قدم از سوی ایران یا آمریکا برای بازگشت به تعهدات برجامی خود، گفت: من فکر میکنم هر دو طرف باید به صورت همزمان اقداماتی را انجام دهند. ما ساز و کار دیپلماسی را میان طرفین ایجاد خواهیم کرد. به همین منظور بر اساس توافقات انجام شده با تهران، ما به این نتیجه رسیدیم که بازرسیهای خود (از تاسیسات هستهای ایران) را به حداقل برسانیم. همه ما میدانیم که این کار پیچیدهای است. امکان بازگشت خودکار به توافق سال ۲۰۱۵ وجود ندارد، چرا که شرایط عوض شده است. ایران به سطح غنی سازی بسیار بالاتر از میزان تعیین شده در توافق هستهای دست زده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به تمایل کشورهای همسایه ایران برای دست یافتن به فناوری غنی سازی و به راه افتادن چنین رقابتی در منطقه پاسخ داد و گفت: ما به طور منظم به شورای حکام (آژانس) گزارش میدهیم. ایران در حال حاضر به حداقل مواد مورد نیاز برای ساخت یک سلاح (اتمی) نزدیک شده است اما ساخت یک سلاح اتمی به موادی بیش از این مقدار نیاز دارد. گروسی در عین حال تاکید کرد که این میزان غنی سازی انجام شده توسط ایران، به خودی خود خطر تلقی نمیشود و افزود: هم اکنون مواد هستهای مورد نیاز برای ساخت بمب هستهای را در بسیاری از کشورهای اروپایی یا ژاپن داریم و این به معنای فعالسازی خودکار گزینه جنگ نیست.
گروسی در بخش پایانی مصاحبه خود با تأکید بر اینکه نباید از موضوع بازرسیهای آژانس به عنوان اهرم چانهزنی استفاده شود، گفت: من درباره نیات آنها (ایران) چیزی نمیدانم اما در واقع این، واقعیت است چراکه توانایی یا عدم توانایی برای بازرسیها در برجام ذکر شده و ایران میتواند از آن به عنوان اهرم چانه زنی استفاده کند. من به ایران و دیگر طرفهای برجام گفتهام که مسئله بازرسیهای آژانس را روی میز مذاکره قرار ندهند. از بازرسیها نمیتوان به عنوان یک (ابزار) پاداش یا تنبیه استفاده کرد بلکه (بازرسیها) یک اساس ضروری است که از آن میتوان یک توافق را بنا کرد.
در سفر اسفند ماه گروسی به تهران بیانیهای بین ایران و آژانس مورد توافق قرار گرفت. بر اساس این تفاهم، ایران به مدت ۳ ماه اطلاعات برخی فعالیتها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصراً نزد ایران باقی میماند. چنانچه ظرف سه ماه تحریمها به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس میگذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.
بر اساس ضمیمه فنی تفاهم مشترک ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران برای مدت سه ماه اجازه خواهد داد تا دوربینهای نصب شده در هشت تاسیسات یا ساختمان به منظور ضبط دادهها در محل خود حفظ و به کار خود ادامه دهد و همچنین در این مدت سوابق کامل برخی فعالیتها مانند کیک زرد، آب سنگین و ماشینها را حفظ خواهد کرد.