مذاکرات وین در حالی ادامه دارد که روند آن بسیار طولانی شده است و در عین حال غرب هر روز یک ترفند و بازی جدیدی را در پیش می گیرد. ذکاوت و تیزهوشی مسئولان مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران اینجاست که می توانند پازل طراحی شده دشمن را تشخیص دهد و برای موفیقیت، سیاست ها و راهبردهای جدیدی را اتخاذ نماید. اساسا رویکرد آمریکا در وین نشان می دهد که برجام تنها موضوع مورد مذاکره از طرف آنها نیست و تلاش آنها برای تحمیل درخواست های غیر قانونی نیز همچنان ادامه دارد. به طوری که رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران، می‌گوید که بعید است کشورش بدون آزاد شدن چهار آمریکایی که در ایران زندانی هستند و به گفته واشنگتن گروگان گرفته شده‌اند، حاضر به توافقی با تهران برای نجات برجام شود. رویکردی که نشان می دهد اساسا مشکل آمریکا بحث هسته ای نیست بلکه آنها به دنبال رفتار رویکرد بی هزینه در مقابل جمهوری اسلامی می باشند. مطرح شدن آزادی جاسوسان آمریکایی در روند مذاکرات هسته ای که در ادوار گذشته نیز از طرف تیم مذاکراتی آمریکا اتفاق افتاده بود، بدون شک موضوع وین را دچار یک تغییر غیر مرتبط از موضوع می کند و با این رفتار آنها بنظر مذاکرات نیز نتیجه ای نخواهد داشت. تفاوت در سیاست اعلانی و اعمالی آمریکا باید با حساسیت ویژه ای دنبال شود.
جمهوری اسلامی ایران با سیاست برداشتن تحریم ها و برجام تضمین محور در وین حضور پیدا کرده است و هرگونه نتیجه ای به غیر ازاین را باید به ضرر خود بدانیم و نباید زیر بار احیای برجامی که تحریم در آن است برویم. رابرت مالی بعنوان فردی که مدیریت اقدامات ضد آمریکایی را مدیریت می کند، هم اکنون برسر نحوه چگونگی مذاکره با ایران در وین با تیم خود به مشکل خورده است.
نشریه «وال‌استریت ژورنال» بامداد سه‌شنبه خبر داد که دو عضو دیگر تیم مذاکره‌کننده آمریکایی به دلیل اختلاف نظر با مواضع «رابرت مالی» سرپرست این تیم در قبال ایران، مذاکرات وین را ترک کرده و به واشنگتن بازگشتند. وال‌استریت ژورنال به نقل از افراد مطلع از روند مذاکرات وین نوشت: «با رسیدن گفتگوهای احیای برجام با ایران به مرحله حساس، در تیم مذاکره‌کننده آمریکا بر سر سخت‌گیری بر تهران و زمان خروج از مذاکرات، اختلاف‌هایی پدید آمده است. بر اساس این گزارش، برخی از اعضای تیم آمریکا پس از اصرار به رویکرد سخت‌گیرانه‌تر در مذاکرات رفع تحریم‌های ایران، تیم را ترک کردند یا از مذاکرات کنار کشیدند.
در ادامه این خبر آمده است: «همانطور که شبکه ان‌بی‌سی گزارش داد، ریچارد نفیو یکی از ۳ نفری بود که ما گزارش دادیم به دلیل اختلافات در مورد نحوه اجرای گفتگوها، چند روز پیش از مذاکرات عقب نشینی کرد، اگرچه یکی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه می‌گوید فقط ۲ نفر اما ما می‌دانیم که آقای نفیو از اوایل دسامبر در وین نبوده است.
وال‌استریت ژورنال نوشت به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد اختلافات در تیم آمریکا در رابطه با طیفی از مسائل از جمله اینکه «آیا مذاکرات را در اوایل دسامبر پس از بازگشت تیم جدید ایران به وین و عقب نشینی از امتیازات قبلی ایران قطع کنیم یا خیر و همچنین اینکه چقدر در اجرای تحریم‌ها سخت می‌توان عمل کرد» به‌وجود آمده است.
این نشریه همچنین تصریح کرد: «[آمریکایی‌ها] در مورد اینکه آیا سال گذشته برای محکوم کردن ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فشار بیاورند یا نه و در مورد اینکه بازگرداندن زمان گریز ۱۲ ماهه واقعاً چه زمانی ممکن است، اختلافاتی داشته‌اند.
این رسانه آمریکایی با تاکید بر اینکه باید توجه داشت که اینها تمام اختلافات درون تیم مالی نبودند، توضیح داد: «[این اختلافات] شکاف بزرگی را در تیم آمریکا ایجاد کرده است. برخی از تصمیمات سیاستی که افرادی از آن خشنود نبودند پس از بحث و گفتگو در سطوح عالی دولت اتخاذ شد.
دولت جدید ایران تحت ریاست جمهوری «سید ابراهیم رئیسی» مذاکرات در وین را با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران آغاز کرده است اگر چه دولت «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا با اینکه مدعی است که به دنبال احیای توافق هسته‌ای سال 2015 بوده، اما همچنان سیاست فشار حداکثری دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق علیه ایران را حفظ کرده است.
یکی از مهمترین نکاتی که در مذاکرات کنونی میان ایران و گروه ۱+۴ در حال بررسی است، دریافت تضمین از آمریکا برای عدم خروج از توافق است، موضوعی که آمریکا هنوز با آن موافقت نکرده است.
رئیس‌جمهور سابق آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهدات آن کشور از این توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد و سیاست موسوم به «فشار حداکثری» را علیه ایران در دستور کار قرار داد. جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
شامگاه دوشنبه نیز «جنیفر ساکی» سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس خبری خود گفت که واشنگتن آماده مذاکرات مستقیم و فوری با ایران برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای است.
تحلیلگران معتقدند که آمریکایی‌ها با ارائه پیشنهاد برای گفت‌وگوی مستقیم، از یک سو به دنبال انداختن توپ در زمین ایران بوده و از طرف دیگر قصد دارند از این پیشنهاد به عنوان حربه‌ای برای شانه خالی کردن از مسئولیت‌های خود برای بازگشت به برجام استفاده کنند.
آمریکا بدنبال مذاکره مستقیم است
تغییر تیم مذاکراتی آمریکا در وین را بایستی نتیجه استیصال آنها برای گرفتن امتیاز از جمهوری اسلامی ایران تلقی کرد. صحبت از مذاکره مستقیم یک ترفند جدید آمریکایی است که بدون شک تلاش می کنند ایران را در مسیر غیر قابل پیش بینی قرار دهند. نباید فراموش کنیم که در وضعیت کنونی برای توافق جدید در وین حضور پیدا نکردیم، بلکه تلاش برای اجرای کامل و همه جانبه برجام و جلوگیری از ادامه اجرای یک طرفه برجام از سوی ایران، در مذاکرات حضور پیدا کرده‌ایم. اینکه مذاکره مستقیم با آمریکا مطرح می شود بدون شک در راستای منافع ملی ایران نیست و اساسا این آمریکا بوده است که از برجام خارج شده است و باید برای بازگشت به برجام، ابتدا بایستی تحریم‌های ظالمانه را رفع نماید.
آنچه از تلاش آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران قابل تصور است، در واقع بهره برداری آنها از تحریم های رنگ باخته‌ای است که در وضعت کنونی کارگرد خود را در اقتصاد ایران از دست داده است. علت غیرمستقیم شدن مذاکرات فعلی تهران و واشنگتن، نه اعتماد به طرف اروپایی، بلکه احترام به برخی عرف‌های روابط بین‌الملل است که می‌گوید بی‌احترامی کشورها به توافق‌ها و تعهدهای بین‌المللی‌شان نباید بی‌پاسخ بماند و در صورتی که یک کشور به تعهدات خود عمل نکرد، باید برای حضور دوباره در پای میز مذاکرات با طرف مقابل خود، ضمن ابراز ندامت و جبران ضررهای وارده، اقدامی ناشی از حسن‌نیت از خود نشان دهد. حال که دولت بایدن بدون توجه به اقدامات مخرب دولت ترامپ در مقابل توافق هسته‌ای سال 2015، با ژستی طلبکارانه خواهان مذاکره با تهران شده است، باید به اهداف و سناریو پشت پرده این رویکرد توجه شود.
مهمترین مساله این است که آمریکا برای ورود دوباره به اتاق مذاکرات آنهم در قالب 1+5، باید حسن‌نیت از خود نشان داده و در عین حال تضمین دهد بار دیگر چنین اتفاقی در عرصه روابط بین‌الملل نمی‌افتد و می‌توان به ایالات متحده به عنوان یک بازیگر قابل اعتماد در عرصه جهانی نگاه کرد. آمریکایی‌ها با وجود اینکه تلاش دارند از هر طریق ممکن این پیام را به ایران منتقل کنند که باید به صورت مستقیم با دولت بایدن مذاکره کرد، هنوز نتوانسته‌اند ثابت کنند در صورت مذاکره مستقیم، بازیگری قابل اعتماد در صحنه جهانی هستند.
بهره سخن
تغییر در تیم مذاکراتی آمریکا و تلاش آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران، ترفند جدیدی است که دشمن سعی دارد بدون هزینه به برجام برگردد و از ایران امتیازات بیشتری نیز دریافت کند. از طرفی صحبت از مذاکره مستقیم با آمریکا به معنی نفی سیاست شرق گرایی است که همواره تلاش می شود بعنوان یک مطالبه جدی پیگیری و دنبال شود. آمریکا از هر طریق ممکن به دنبال ادامه روند قبلی است که شرطی سازی اقتصاد، تهی سازی قدرت جمهوری اسلامی ایران، نگه داشتن ایران در مسیر غرب ولو بدون کمترین نفع برای ایران و در آخر نشان دادن به موفقیت رسیدن در موضوع ایران، دولت دموکرات بدون پشتوانه داخلی را به پیروزی در انتخابات و موضوعات داخلی ایالات متحده هدایت کند. بنابراین ایران نباید وارد بازی جدید آمریکایی ها شود.
رهبر معظم انقلاب رویکرد جمهوری اسلامی ایران را در برجام تحت عنوان حرف قطعی مشخص کردند و نباید از آن عدول شود. رهبر انقلاب فرمودند: «طرفی که حق دارد شرط معین کند، ایران است. چون جمهوری اسلامی به همه تعهدات عمل کرد. ما حق داریم برای ادامه برجام شرط بگذاریم و این شرط را گذاشتیم و گفتیم و هیچ‌کس هم از آن عدول نخواهد کرد. اگر می‌خواهند ایران به تعهدات برجامی برگردد، آمریکا بایستی تحریم‌ها را کلا در عمل لغو کند و ما بعد راستی‌آزمایی کنیم و ببینیم که درست تحریم‌ها لغو شده، آن‌وقت به تعهدات برجامی برمی‌گردیم. این سیاست قطعی جمهوری اسلامی است و مورد اتفاق مسئولان کشور هم هست و از این سیاست برنخواهیم گشت.»