منازعه در اوکراین لحظه به لحظه پیچیده تر و متعاقبا، حل و فصل آن نیز سخت تر می شود. وقوع این نبرد تلخ در نظام بین الملل، معلول اصرار ناتو بر محاصره ی راهبردی روسیه از طریق گسترش به شرق می باشد. با این حال بانیان وقوع این بحران تمام عیار ترجیح داده اند ضمن صدور بیانیه ها و تحریمهای کلی، نظاره گر غرق شدن مهره ی خود یعنی ولادیمیر زلانسکی در آبهای دریای سیاه باشند!
تباهی مهره ی قمار غربی ها
دولت غربگرای اوکراین، به جای تمرکز بر بنیانهای تاریخی و سرزمینی خاصی که این کشور را از بازیگران توسعه طلب آمریکایی و اروپایی متمایز می کرد، طی سالهای گذشته به زمین بازی غرب علیه روسیه تبدیل شد. این بدترین انتخابی بود که سیاستمدارانی مانند پترو پروشنکو ( رئیس جمهور سابق ) و ولادیمیر زلانسکی رئیس جمهور فعلی اوکراین صورت دادند. در این میان، بازیگران غربی نسبت به ضعف نظامی اوکراین در برابر روسیه آگاه بودند، اما مهره ی بازی خود را اسیر و قربانی ریسک پذیری خطرناک خود کردند. بر اساس آنچه منابع غربی اذعان کرده اند، ارتش اوکراین نسبت به سال ۲۰۱۴، زمانی که روسیه شبه جزیره کریمه را تصرف کرد، آموزش‌دیده‌تر و مجهزتر است ولی همچنان فاصله قابل توجهی میان توان و نیروی آن با ارتش روسیه وجود دارد.اوکراین بودجه دفاعی خود را از سال ۲۰۱۰ با سرعت بالایی افزایش داده و مطابق گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژ‌یک(IISS) از حدود ۱ میلیارد دلار به بیش از ۲.۵ میلیارد دلار رسیده است ولی این رقم همچنان فاصله محسوسی با بودجه دفاعی ۴۱ میلیارد دلاری روسیه در سال ۲۰۲۱ دارد.بر اعضای ناتو مسجل بود که تفاوت قابل توجهی میان تعداد نیروها و توان نظامی دو کشور روسیه و اوکراین وجود دارد، با این حال ترجیح دادند به بازی خطرناک خود مبنی بر گسترش ناتو به شرق ادامه دهند.
آماری که سخن می گوید
بر اساس آنچه شبکه یورونیوز نیز اذعان کرده است، در حالی که ارتش اوکراین تنها حدود ۲۰۰ هزار نیروی مسلح در اختیار دارد، شمار افراد مسلح ارتش روسیه حداقل ۸۵۰ هزار نفر برآورده می‌شود. البته هر دو کشور نزدیک ۲۵۰ هزار نیروی ذخیره هستند. اما افزون بر این روسیه حداقل ۲۵۰ هزار نیروی شبه‌نظامی پرورش داده که این شمار برای اوکراین به زحمت به ۵۰ هزار نفر می‌رسد.از نظر توان و تجهیزات نظامی نیز ارتش روسیه برتری قابل توجهی نسبت به ارتش اوکراین دارد. به طوری که در برابر سی هزار و ۱۲۲ دستگاه خودروی زرهی نیروهای تحت فرمان ولادیمیر پوتین، ارتش اوکراین ۱۲ هزار و ۳۰۳ دستگاه خودروی زرهی دارد. از نظر تعداد تانک نیز فاصله ارتش دو کشور از ۱۲ هزار و ۴۲۰ تا دو هزار و ۵۹۶ دستگاه است.همچنین روسیه هفت هزار و ۵۷۱ واحد توپخانه متحرک در اختیار دارد ولی اوکراین دو هزار و ۴۰ واحد دارد. ارتش روسیه نزدیک به پنج هزار و ۵۰۰ خودروی مجهز به توپ بیش از اوکراین دارد و در مقابل ۴۹۰ پرتابگر متحرک موشک که ارتش اوکراین خریداری کرده، نیروهای روسیه به سه هزار و ۳۹۱ دستگاه از این نوع خودروها مجهز هستند.در بعد توان هوایی و دریایی نیز ارتش روسیه پیشتاز است. چنان که روسیه در مجموع چهار هزار و ۱۷۳ فروند هواپیما، جنگنده و بالگرد نظامی و ۶۰۵ فروند انواع شناور نظامی دارد ولی در مقابل، ارتش اوکراین تنها ۳۱۸ فروند هواپیما، جنگنده و بالگرد نظامی و ۳۸ فروند انواع شناور نظامی در اختیار دارد.در مجموع، در حالی که شاخص توان نظامی روسیه در سال ۲۰۲۲ در میان ۱۴۰ کشور جهان رتبه دوم را کسب کرده، اوکراین از این نظر در رتبه ۲۲ قرار گرفته است.
بحران اوکراین چه زمانی پایان می یابد؟
بدون شک پایان واقعی بحران اوکراین، معلول اعلام آتش بس نیست! زمانی این بحران به صورت واقعی پایان پیدا می کند که غرب از راهبرد خود مبنی بر "محاصره ی راهبردی مسکو" عقب نشینی کند. در این خصوص نکته ی دیگری وجود دارد که نمی تون به سادگی از کنار آن گذشت! اینکه امروز ما با اوکراینی مواجه هستیم که نه تنها عضو ناتو و اتحادیه اروپا نیست، بلکه در آستانه ی تجزیه و چند پاره شدن بر اثر جنگ با روسیه قرار دارد . بدون شک اصلی ترین و مهم ترین راهکار در مواجهه با بحران اوکراین، پایان دادن به جنگ و توقف آن میان کی یف و مسکو می باشد. با این حال تاکید می شود که یکی از رموز اصلی رسیدن به این نقطه ( توقف جنگ در اوکراین) و جلوگیری از افزایش هزینه های بین المللی، اقتصادی و امنیتی آن ، ریشه یابی صحیح بحران و وادارسازی بانیان این بحران نسبت به پاسخگویی می باشد.در این میان، به طور طبیعی با نام آمریکا مواجه می شویم: بازیگری که حتی به قیمت قربانی کردن مهره های خود، تلاش دارد تا تنشهای سازمان یافته و مزمن را در اطراف روسیه حفظ کند. تا زمانی که این رویکرد مداخله گرایانه از سوی غرب وجود داشته باشد، قطعا نمی توان سخن از پایان بحران اوکراین به میان آورد، حتی اگر توافق مینسک به صورت ظاهری احیا شود و درگیری ها به طور موقت کاهش پیدا کند.
قاعده ی بازی با غرب
در این میان، بسیاری از تحلیلگران روسی معتقدند که انفعال در برابر غرب، مترادف با گسترش ناتو به شرق ، محاصره ی روسیه و در نهایت، جلوگیری از احیای قطعیت مسکو در نظام بین الملل خواهد بود. روسها در چنین موقعیتی قاعده ی بازی با غرب را دریافته اند. روسها پس از گذشت سالها دریافته اند که اگر نسبت به رویکرد مداخله گرایانه غرب واکنش جدی نشان ندهند ،ضریب ضربه پذیری آنها در برابر ناتو بیشتر خواهد شد.در این معادله، روسها از تمامی مولفه های نظامی، امنیتی و حتی داشته های خود در حوزه ی انرژی و گاز استفاده خواهند کرد تا مقهور بازی خطرناک واشنگتن ، لندن، ورشو و برخی دیگر از اعضای ناتو نشوند. در هر صورت، آنچه امروز در اوکراین رخ می دهد،نقطه ی آشکارساز شکست راهبردی غرب پس از سالها سرمایه گذاری در اوکراین می باشد. شکستی که قطعا در آینده ای نزدیک، بسیاری از پیش فرضها و محاسبات تاکتیکی وحتی راهبردی آمریکا و متحدانش را در جهان با بحران مواجه خواهد کرد.