با رسیدن دوباره مطالبه احیای دریاچه ارومیه به صدر افکار عمومی بار دیگر جزئیات مرتبط با پروژه‌های احیای این دریاچه مهم مد نظر قرار گرفته است. در این بین اخیر رسانه‌ها نسبت به بیان یکی از مهمترین ایرادات عملیات احیای دریاچه ارومیه توسط دولت روحانی مبنی بر سیاسی‌کاری در پروژه تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه (کانی‌سیب) و ایجاد مشکلات فنی گسترده برای این تونل خبر دادند.
به استناد اطلاعات مستند به دست آمده از تونل کانی‌سیب، مشکلی که به واسطه فشار سیاسی دولت قبل به وجود آمده، حدود 700 متر از مسیر 35.7 کیلومتری تونل در مسیر آبرفتی اتفاق افتاده است. جایی که مطالعات اکتشافی نامناسب سبب شده تا در مسیر تونل این بخش 700 متری شاهد آسیب‌دیدگی شدید سیستم نگهدارنده باشیم.
* جزئیات مشکلی که دولت قبل برای احیای دریاچه ارومیه به وجود آورد
بنابر مطالعات انجام شده یک نهاد پژوهشی، بر اساس آزمایشات دانهبندی، بخش آسیب ندیده آبرفتی منطبق بر مصالح درشتدانه با رس کم بوده که تزریقات انجام شده اثر کرده و موجب تقویت خاک اطراف سگمنت شده است. ولی در بخش آسیب دیده درصد مصالح ریزدانه غالب بوده که تزریقناپذیر به حساب می‌آید. بدین ترتیب علت اصلی آسیب دیدگی سگمنتها در این بخش هتروژن بودن آبرفت در بخشهای درشت دانه با محتوای رس کم و وجود مصالح رس زیاد (بعضاً بیش از 60 درصد) در بخش آسیب دیده به حساب می‌آید.
در همین راستا پس از پیگیری دلیل عدم مطالعات اکتشافی در مرحله پیش از اجرا و فاز صفر پروژه متوجه شدیم به دلیل دخالت و فشار عالی‌ترین مقامات سیاسی دولت گذشته و تاکید آن‌ها نسبت به تسریع شروع فاز اجرایی تونل کانی سیب طی بازه زمانی اوایل دولت یازدهم سبب شده است تا پیش از تکمیل مطالعات اکتشافی کافی شاهد شروع فعالیت دستگاه حفار و آغاز عملیات اجرایی باشیم.
بر این اساس در شرایطی که بدون فشار سیاسی زمینه شرایط تغییر مسیر در صورت وجود اطلاعات اکتشافی کافی میسر بود اما سیاسی‌کاری دولت و تاکید بر دستاوردسازی سبب شد تا این مشکل بزرگ برای تونل به وجود بیاید.
اطلاعات بیشتر راجع به مشکل به وجود آمده برای تونل انتقال آب از سد کانی‌سیب به دریاچه ارومیه را از این گزارش با عنوان «زنده‌سازی دریاچه ارومیه فدای دستاوردسازی روحانی/ مشکل بزرگ تونل کانی‌سیب چه بود» بخوانید.
* تلاش دولت سیزدهم برای حل مسئله انتقال آب به دریاچه ارومیه
با توجه به مشکل ایجاد شده برای پروژه انتقال آب به دریاچه ارومیه به واسطه تلاش دولت روحانی برای دستاوردسازی، نظر به اهمیت قابل توجه این پروژه به منظور زنده‌سازی این دریاچه مهم، با روی کار آمدن دولت سیزدهم، فرآیندهای ساماندهی وضعیت تونل کلید خورد.
در همین راستا، کریم شیبانی، مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب نیرو در تشریح شرایط ساماندهی وضعیت تونل در حال حاضر، گفته است:« استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان کشور به منظور حل مسئله تونل کانی‌سیب در دستور کار قرار گرفته و دو هفته است که عملیات اجرایی ترمیم 700 متر آسیب‌دیده تونل، آغاز شده است.»
به گزارش فارس بر اساس آخرین جزئیات ارائه شده از سوی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، هم اکنون 6 عنوان زیر‌پروژه به منظور مهیا شدن نهایی تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه باید تکمیل شود تا شاهد عملیات آب‌اندازی در این تونل باشیم و زمینه انتقال 650 میلیون متر مکعب آب مطابق جزئیات طراحی به طور سالانه برای دریاچه ارومیه مهیا شود.
بر این مبنا محورهایی نظیر، تکمیل تزریق های تماسی با هدف پر کردن فضاهای خالی پشت سگمنت ها و جلوگیری از فرسایش فضای پشت سگمنت و تداوم پایداری تونل، جمع‌آوری تأسیسات و خطوط انتقال برق به دستگاه حفار شامل کابل و ترانس، جمع‌آوری ریل در مسیر تونل (حدود 70 کیلومتر ریل به همراه تراورس و تجهیزات لازم)، جمع‌آوری تجهیزات آب‌کشی شامل پمپ، لوله، نگهدارنده‌های لوله و کابل‌های برق ترانس و تابلو راه‌انداز پمپ‌ها، اجرای پوشش بتنی دایم در 750 متر از طول زمین آبرفتی که سگمنت‌های آن دچار آسیب شده است، (طول مسیر آسیب دیده از کیلومتر 13590 تا 14340 به طول 750 متر) و تکمیل سازه‌های اتصالی تونل در بخش ورودی، مغار و خروجی جهت انتقال آب از جمله فعالیت‌هایی است که تکمیل آن زمینه بهره‌برداری دقیق از تونل را فراهم می‌کند.
بر اساس گزارشات میدانی از پروژه، هم اکنون فعالیت ترمیم بخش آسیب دیده قبلی پروژه در دستور کار قرار گرفته است و تیم‌های دانش‌بنیان فعال با حداکثر سرعت زمینه تکمیل قسمت آسیب دیده و جبران اهمال کاری دولت گذشته را فراهم می‌کنند.
* تونل انتقال آب نقش مهمی در احیا دریاچه ارومیه دارد
در همین راستا، سعید نیکی‌سخن، استاد مکانیک سنگ دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به جزئیات مخاطره وارد شده به تونل کانی‌سیب در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: دولت گذشته با فشار برای تسریع در شروع پروژه انتقال آب به دریاچه ارومیه به دلایل سیاسی ضرر جبران‌ناپذیری به احیای این دریاچه وارد کرد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: با روی کار آمدن تیم جدید مدیریت در این پروژه شاهد تغییر ریل تصمیم‌گیری و استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان کشور به منظور حل مسئله بودیم.
وی افزود: این تونل برای احیای دریاچه ارومیه اهمیت قابل توجهی دارد و همین مسئله تلاش برای حل مشکلات تونل ناشی از اهمال کاری دولت قبل را بیشتر از گذشته توجیه‌پذیر خواهد کرد.
به گزارش فارس، به استناد اظهارات معاون آب و آبفای وزارت نیرو، تلاش می‌شود تا با حل مسائل تونل زمینه انتقال آب حداقل 300 میلیون متر مکعب آب توسط تونل مذکور به دریاچه ارومیه تا پایان سال 1401 مهیا شود.