از سال ۹۷ دولت تصمیم گرفت برای کالاهای اساسی از جمله دارو، ارز دولتی تخصیص دهد تا مانع از افزایش قیمت دارو برای مردم و بیماران شود. اما، دست‌اندرکاران صنعت داروسازی کشور، به خصوص شرکت‌های کوچک دارویی، با این شیوه حمایتی به شدت مخالفت کرده و عنوان می‌داشتند که ارز دولتی، باعث ایجاد فساد و رانت می‌شود.
هر آنچه بود، ارز دولتی در این سال‌ها به صنعت پرداخت می‌شد، تا اینکه دولت سیزدهم تصمیم گرفت برای آن جایگزینی پیدا کند که بتواند از رانت و فساد مالی جلوگیری کرده و در عین حال به واقعی شدن قیمت دارو برای تولیدکننده کمک کند.
این گونه بود که طرح ملی «دارویار» جایگزین ارز ترجیحی دارو شد و از یک ماه قبل، اجرای آن در کشور کلید خورد.
بر اساس این طرح، قرار است دولت به جای پرداخت ارز ترجیحی به صنعت داروسازی، این یارانه را به شکل ریالی در اختیار بیمه‌ها قرار دهد تا مابه التفاوت قیمت دارو به شکلی که منجر به افزایش قیمت دارو برای مصرف کننده نشود، به شرکت‌های تولیدکننده دارو پرداخت شود.
این در حالی است که با اجرای طرح ملی دارویار، این نگرانی و دغدغه در نگاه مردم و بیماران دیده می‌شود که آیا قرار است دارو گران شود یا خیر. در همین حال، پاشنه آشیل این طرح را می‌توان در مدیریت منابع مالی آن دانست که از طریق سازمان برنامه و بودجه در اختیار بیمه‌ها قرار می‌گیرد. زیرا، اگر قرار باشد این منابع به درستی مدیریت و توزیع نشود، این طرح با شکست مواجه خواهد شد و در وهله اول، این مردم خواهند بود که آسیب می‌بینند. زیرا، گرانی دارو برای مردم، قابل تحمل نیست.
مردم تحمل گرانی دارو را ندارند
کمال حسین پور نماینده مردم پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی، با گلایه از شیوه اجرای طرح ملی دارویار گفت: مگر رئیس جمهور تأکید نکرد که نان، دارو و بنزین گران نخواهد شد. چرا وزارت بهداشت به صورت ناگهانی اقدام به اجرای طرح دارو یار کرده و باعث افزایش سرسام‌آور قیمت دارو شده است.
وی افزود: سفره مردم تاب و تحمل افزایش قیمت دارو را ندارد. مجلس با افزایش قیمت دارو به شدت مخالف است، به وزیر بهداشت تذکر می‌دهم هر چه سریع‌تر به این موضوع ورود کند.
حمایت وزیر از طرح ملی دارویار
در همین حال، بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت، در حمایت از طرح ملی دارویار، عنوان داشت که این طرح برای تشویق و شکوفایی تولید داخل است.
وی با بیان این مطلب که قرار نیست ارز ترجیحی داروهای وارداتی قطع شود، افزود: مشکلاتی از دیرباز در زنجیره دارو از تولید تا توزیع و فروش وجود دارد که باید آنها را برطرف کنیم.وزیر بهداشت: مشکلاتی از دیرباز در زنجیره دارو از تولید تا توزیع و فروش وجود دارد که باید آنها را برطرف کنیم
عین اللهی با بیان اینکه نظام پرداخت و مالی حوزه دارو نیاز به بازنگری دارد، ادامه داد: باید در جهت اصلاح نظام مالی حوزه دارو حرکت کنیم؛ به طوری که نه تنها در دارو بلکه در بسیاری از عرصه‌های بهداشتی و درمانی، خدمات رایگان و ارزان قیمت به دریافت کنندگان خدمت ارائه شود.
وزیر بهداشت با اشاره به عزم دولت برای بیمه همگانی گفت: دارویار، طرحی ملی است که منافع آن به مردم می‌رسد. از همین رو، مردم باید در جریان ویژگی‌های این طرح قرار گیرند چراکه در این طرح، هزینه تهیه دارو برای بیماران ثابت و در برخی موارد حتی کاهشی است.
پاشنه آشیل طرح ملی دارویار
در همین حال، فاطمه محمدبیگی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با انتقاد از پیوست رسانه‌ای ضعیف طرح دارویار، گفت: متأسفانه نمایندگان مجلس در جریان اجرای این طرح قرار نداشتند و از کم و کیف این موضوع بی اطلاع بودند.
وی افزود: به طور قطع تأمین داروی به موقع و ارزان برای بیماران خاص، صعب العلاج و مزمن و حمایت بیمه‌ای از اقشار کم درآمد برای ما در اولویت است و باید جزو اهداف این طرح باشد.
محمدبیگی ادامه داد: کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به هیچ وجه اجازه نخواهد داد در حوزه سلامت مشکلی به مشکلات مردم افزوده شود و به طور مداوم بر روند اجرای طرح به صورت دقیق نظارت خواهد کرد.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تاکید بر اینکه سازمان برنامه و بودجه باید برای اجرای بهتر طرح دارویار منابع لازم را به موقع اختصاص دهد، گفت: سازمان برنامه و بودجه به عنوان تأمین کننده بودجه، پاشنه آشیل موفقیت این طرح است. بنابراین باید برای اجرای بهتر اهداف و ثمره‌های طرح منابع مالی را به موقع در اختیار سازمان‌های بیمه‌گر قرار دهد تا با این اقدام بتوان دست دلالان و واسطه‌ها را از صنعت دارو کوتاه و همچنین از قاچاق دارو جلوگیری کرد.
رئیس کمیته سلامت الکترونیک کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یادآور شد: ۷۰۰ میلیارد تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۱ برای تأمین زیرساخت‌های سلامت الکترونیک تعیین شده اما متأسفانه هنوز این مبلغ تخصیص نیافته در حالی که با بی توجهی نسبت به این مهم طرح دارویار شکست خواهد خورد بنابراین نیاز است سازمان برنامه و بودجه و دولت نسبت به این مهم توجه ویژه داشته باشد.
مهم‌ترین چالش طرح ملی دارویار
سیدعلی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، گفت: برای ارزیابی آثار نتایج اجرای طرح ملی دارویار، نیاز به زمان داریم. زیرا، اگر خوب اجرا شود، می‌تواند مشکلات کمبودهای دارویی، قاچاق دارو و…، را برطرف کند.
وی در عین حال به مهم‌ترین چالش پیش روی طرح ملی دارویار اشاره کرد و افزود: ما نگران هستیم این طرح همچون سایر طرح‌های ناکام وزارت بهداشت، تداوم پیدا نکند.نایب رئیس انجمن داروسازان ایران: نگران هستیم این طرح همچون سایر طرح‌های ناکام وزارت بهداشت، تداوم پیدا نکند
فاطمی ادامه داد: قبل از اجرای طرح دارویار، یارانه دارو در اختیار وارد کنندگان و تولید کنندگان دارو قرار می‌گرفت. اما، با اجرای این طرح، قرار است یارانه دارو از طریق بیمه‌ها به داروخانه‌ها پرداخت شود تا مردم بابت افزایش قیمت دارو، هزینه اضافی پرداخت نکنند.
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، با گلایه از تأخیر بیمه‌ها در پرداخت مطالبات معوق داروخانه‌ها، گفت: متأسفانه سازمان تأمین اجتماعی از مهر ۱۴۰۰ تا کنون، به داروخانه‌ها بدهکار است.
وی افزود: با اجرای طرح دارویار، بدهی بیمه‌ها به داروخانه‌ها افزایش می‌یابد، چون قرار است دارو با قیمت جدید خریداری و به قیمت قدیم، به مردم عرضه شود. این مابه التفاوت را بیمه‌ها باید به داروخانه‌ها بپردازند.
فاطمی گفت: یارانه دارو باید مثل یارانه بنزین و نان که به صورت آنلاین به حساب جایگاهداران و نانوایان واریز می‌شود، پرداخت شود. زیرا، در غیر این صورت، داروخانه‌ها برای خرید دارو دچار مشکل خواهند شد.
وضعیت پرداختی بیمه‌ها بابت انتقال ارز دارو به داروخانه‌ها
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران گفت: بیمه سلامت بابت طرح دارویار پرداختی داشته، اما سازمان تأمین اجتماعی هنوز پرداختی بابت این فصل نداشته است.
وی در ارتباط با شرایط داروخانه‌ها بعد از اجرای طرح دارویار، افزود: اصولاً طرح‌های دولتی، در دو سه ماه ابتدایی خوب اجرا می‌شوند، لذا انتظار داریم روند پرداختی‌ها دچار وقفه نشود تا اجرای طرح دارویار به مشکل نخورد.
یارانه دارو به چه کسانی تعلق می‌گیرد
در همین حال، بهرام دارایی رئیس سازمان غذا و دارو، در تشریح جزئیات طرح ملی دارویار، گفت: ١١٩ قلم دارو با تجویز پزشک، تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.
وی با عنوان این مطلب که داروهای وارداتی و ملزومات پزشکی همچنان ارز ترجیحی می‌گیرند، افزود: ٣۶۶ قلم داروی ضروری برای بیماران مزمن، تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.
رئیس سازمان غذا و دارو، در پاسخ به انتقاد نمایندگان مجلس از عدم اطلاع رسانی طرح دارویار، گفت: طرح دارویار را به لحاظ اینکه رانت ایجاد نکند، بدون اعلام قبلی اجرایی کردیم. این طرح با واقعی شدن قیمت دارو در قفسه داروخانه از قاچاق دارو جلوگیری می‌کند.
رئیس سازمان غذا و دارو: طرح دارویار را به لحاظ اینکه رانت ایجاد نکند، بدون اعلام قبلی اجرایی کردیم. این طرح با واقعی شدن قیمت دارو در قفسه داروخانه از قاچاق دارو جلوگیری می‌کند
وی افزود: به زودی کمبودهای دارویی با اجرای این طرح برطرف می‌شود و پیش بینی می‌کنیم که ٣٠ درصد کمبودها به زودی با طرح ملی دارویار برطرف شود.
دارایی در پاسخ به این سوال که چه مقدار از کمبودهای دارویی با اجرای طرح ملی دارویار برطرف می‌شود، گفت: ۱۰ ماه با تمام آنهایی که در خصوص اجرای این طرح باید نظر می‌دادند و تأثیرگذار بودند جلسه گذاشتیم. یک قسمت از طرح درباره داروهای داخلی به خوبی در حال اجراست. قسمت بعدی در خصوص داروهای وارداتی است که به وقتش درباره آنها هم اصلاح ارزی انجام خواهد گرفت. در واقع نسبت به داروهای داخلی که اتفاق خاصی نیفتاده، بلکه در برخی موارد وضع بهتر هم شده است.
وی افزود: با اجرای طرح ملی دارویار، قیمت دارو واقعی شد و یارانه آن را به بیمه‌ها منتقل کردیم که به دست مصرف کننده واقعی برسد. یعنی هر کسی که دارای یک بیمه پایه باشد و با نسخه پزشک به داروخانه مراجعه کند می‌تواند از یارانه دارو استفاده کند.
نباید به منابع طرح دارویار دست درازی شود
محمد پیکان پور مشاور رئیس سازمان غذا و دارو و از طراحان طرح دارویار، به آسیب‌های این طرح اشاره کرد و گفت: نباید به منابع طرح دارویار از ابتدا تا انتهای زنجیره دست درازی شود و باید کاری کرد که پول مستقیماً واریز شود.
وی ادامه داد: همچنین بحث پایدار شدن منابع طرح برای سنوات بعد و در بودجه سنواتی، موضوع مهمی است و در واقع پول جزو منابع طرح دیده شده اما تا پایان سال اگر دچار نوسان شد بیمه‌ها نگویند پول قطع شده و به مردم سرویس نمی‌دهیم و مردم مجبور شوند داروی آزاد بخرند.
پیکانپور افزود: مقدمات طرح و چارچوب‌های آن باید دیده شود، البته نقدینگی شرکت‌ها با سرعت کمی پیش می‌رود و نیاز است به این موضوع توجه شود. همچنین می‌طلبد کاهش مالیات ۹ درصد به یک درصد، پیگیری و تعیین تکلیف شود تا به تسهیل روند اجرای طرح و رفع کمبودها کمک کند. همچنین ضروری است مجلس در این موضوع ورود کند تا پارامتر و موارد گفته شده تبدیل به الزام شود.
به نظر می‌رسد، مهم‌ترین چالش پیش روی طرح ملی دارویار، تأمین به موقع منابع مالی و تسریع در توزیع آن است که به واسطه سازمان برنامه و بودجه و سازمان‌های بیمه گر اتفاق می‌افتد. بنابراین، لازم است که وزارت بهداشت در مسیر اجرای این طرح، نظارت قوی داشته باشد.