رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ با مشارکت نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران (زمینی، هوایی، پدافند و دریایی) برگزار شد. این رزمایش به لحاظ مکانی از شرق تنگه هرمز تا مجاورت بندر گواتر و دریای عمان تا مدار ۱۰ درجه شمالی اقیانوس هند برگزار شد. یگان‌های پیاده، خودروهای زرهی، سامانه‌های پدافند هوایی و دریایی، ناوها، رزم‌ناوها و زیردریایی‌ها در این رزمایش مورد استفاده قرار گرفتند. ارتقای سطح مهارت برنامه‌ریزی، اجرا، هدایت و ارزیابی، عملیات مشترک و تقویت توان دفاعی نیروهای چهارگانه ارتش در صحنه عملیات مشترک از اهداف اصلی رزمایش بود.
در روز اول رزمایش، تکاوران ارتش با اجرای عملیات تهاجمی آبی‌خاکی، عملیات کنترل سواحل دشمن را آموزش دیدند. تکاوران ارتش از قایق‌های تندرو، تهاجمی، زیردریایی‌ها، ناوشکن‌های موشک‌انداز و هلیکوپترهای BE-212 استفاده کردند.
در روز دوم، انهدام پهپادهای متخاصم توسط سامانه موشکی کوتاه‌برد «مجید» و سامانه «خاتم» برای کنترل آتش توپخانه انجام شد که هر دو ساخت داخل هستند؛ همچنین پهپادهای آرش، باور و ابابیل5 از عرشه ناوشکن سهند به پرواز درآمدند و اهداف خود را در ساحل منهدم کردند. پهپاد تهاجمی ابابیل۵ که به تازگی به یگان پهپادی نیروی دریایی پیوسته، برای اولین بار در رزمایش سالانه ارتش شرکت و توانست با شلیک بمب قائم به خوبی و با موفقیت اهداف خود را در دریا منهدم کند. این پرنده که برای اولین بار در رژه ۲۹ فروردین امسال ارتش رؤیت شد، در نمای کلی، یک پهپاد با قابلیت‌های شناسایی و تهاجمی را نشان داد که در مقایسه با بخش زیادی از پهپادهای مرسوم ایرانی، نشان‌دهنده بروز یک‌سری ارتقاهای مهم و تأثیرگذار است.
روز سوم نیز سامانه موشکی «مرصاد» در انهدام پهپاد فرضی دشمن با موفقیت آزمایش شد. در این رزمایش از سامانه پدافند هوایی «تلاش» ساخت داخل نیز برای انهدام پهپاد فرضی استفاده شد. سامانه موشکی سیار «ولایت۵» نیز برای اولین بار در رزمایش مورد استفاده قرار گرفت.
اهمیت رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱
برگزاری این رزمایش از چند جهت حائز اهمیت بود:
نخست اینکه در این رزمایش، انسجام نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران در صحنه عملیات میدانی به نمایش درآمد.
دوم اینکه در این رزمایش، تقویت مهارت نیروهای چهارگانه ارتش در دستور کار بود و این هدف نیز با برگزاری رزمایش‌ها محقق می‌شود.
سوم اینکه، در این رزمایش از جدیدترین سلاح‌های ساخت داخل رونمایی شد که سامانه موشکی سیار «ولایت۵» ازجمله آنها بود. در همین‌راستا، پایگاه صهیونیستی«تایمزاسرائیل» نوشت: «یکی از توانایی‌هایی که به‌تازگی ارتش ایران توانسته به آن دست یابد، رونمایی از زیردریایی‌ها و ناوهایی است که قابلیت حمل هواپیماهای بدون‌سرنشین را دارند.» تایمزاسرائیل از پهپادهای جدید ارتش هم نوشت. این پایگاه صهیونیستی، این پهپادهای جدید و پیشرفته را عاملی برای مقابله با اسرائیل دانست.
چهارم اینکه؛ در این رزمایش سلاح‌های ساخت داخل مورد استفاده قرار گرفت که ازجمله آنها سامانه موشکی کوتاه‌برد «مجید»، سامانه «خاتم»، پهپادهای آرش، باور و ابابیل۵ و همچنین سامانه پدافند هوایی «تلاش» بود. استفاده از این سلاح‌ها در رزمایش‌ها، بیانگر بومی‌شدن ساخت سلاح در ایران و توانمندی دانشمندان کشور در ساخت سلاح‌های نوین است. امیر دریادار «حبیب‌الله سیاری» فرمانده رزمایش مشترک ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش گفت: «بی‌اثر جلوه دادن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران با تسلیحات و تجهیزات بومی و در نهایت نمایش اقتدار جمهوری اسلامی ایران، ازجمله پیام‌های این رزمایش است.»
پنجم اینکه؛ این رزمایش اقتدار ارتش جمهوری اسلامی ایران را به رخ دشمنان کشید و نشان داد قدرت بازدارندگی کشورمان به حدی است که هیچ کشوری نمی‌تواند جرئت و جسارت دست‌اندازی به امنیت این کشور را داشته باشد؛ موضوعی که امیر سرلشکر موسوی، فرمانده کل ارتش نیز بر آن تأکید کرد.
واکنش‌ها به رزمایش ذوالفقار۱۴۰۱
رزمایش ذوالفقار۱۴۰۱ مورد توجه محافل رسانه‌ای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفت. روزنامه صهیونیستی«جروزالم پست» نوشت: «پهپادهای ایرانی در حال حمله به ماکت کشتی نشان داده شدند که شبیه به کشتی رزمی «صاعر۶» نیروی دریایی اسرائیل به نظر می‌رسید. ایران نه‌تنها از ظاهر کشتی، بلکه نحوه تجهیز آن توسط اسرائیل نمونهبرداری کرده است. به نظر می‌رسد این پیام واضحی از سوی ایران باشد که می‌تواند کشتی‌ها، بنادر و تأسیسات دریایی اسرائیل را تهدید کند.» به نوشته جروزالم پست، برخی تحلیلگران، ماکت ایرانی در این رزمایش را پایگاه نیروی دریایی «ایلات» معرفی کردند. در ماه اوت، نیروی دریایی آمریکا و اسرائیل، یک رزمایش دریایی چهار روزه در دریای سرخ برگزار کردند. گفته می‌شود که پهپادهای «شاهد ۱۳۶» ایران بردی حدود ۲۰۰۰ کیلومتر دارند و این بدان‌معناست که می‌توانند به ایلات برسند. این گزارش حاکی است، ایران در حالی نمونه ایلات و صاعر۶ را نزدیک بندر «جاسک» در جنوب ایران ایجاد کرد که در نزدیک این منطقه، یک پایگاه نیروی دریایی ایران وجود دارد.
روزنامه «تایمز اسرائیل» درباره رزمایش مشترک ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش جمهوری اسلامی ایران نوشت: «ارتش ایران در یک هشدار آشکار به اسرائیل، یک پهپاد مملو از موادمنفجره را از یک کشتی آبی‌ـ‌خاکی به سمت ماکت یک پایگاه نیروی دریایی اسرائیل در جریان رزمایش روز شنبه پرتاب کرد.»
پایگاه خبری «بلفست تلگراف» در گزارشی تأکید کرد که برگزاری مانور نظامی ارتش در منطقه حساس و استراتژیک تنگه‌هرمز پیام‌های زیادی برای کشورهای دیگر دارد. تنگه‌هرمز منطقه‌ای است که برای کشتی‌های حامل انرژی بسیار حیاتی است و بیش از یک‌پنجم نفتکش‌ها و کشتی‌های حامل انرژی از آنجا عبور می‌کنند. تلگراف تأکید کرد که تجهیزات نظامی متنوعی در این رزمایش به کار گرفته شده است. زیردریایی‌ها، پهپادها، هلی‌کوپتر، جت و جنگنده و... همه و همه در این رزمایش شرکت داشتند و این نشان می‌دهد که ارتش ایران کاملاً آماده مبارزه با دشمنان ایران است.
پایگاه «میدل ایست آی» هم در گزارش خود نوشت: «رزمایش ذوالفقار۱۴۰۱ به جهت مقابله با حضور آمریکا در آب‌های جنوبی ایران انجام گرفته است. ایران از مدت‌ها پیش، حضور ناوهای آمریکایی و کشورهای غربی را در خلیج‌فارس و در نزدیکی مرزهای آبی خود، عاملی تهدیدکننده در نظر گرفته است و سعی دارد با آن مقابله کند.»
وبگاه آمریکایی «فوربز» در مطلبی به موفقیت سامانه‌های دفاع موشکی ایران از جمله «باور۳۷۳» اشاره کرد و نوشت: «آزمایش جدید این سامانه کمتر از دو ماه پس از آن انجام شد که ایران از نسخه با برد توسعه‌یافته باور۳۷۳ خود رونمایی و اعلام کرد با موفقیت یک هدف را از فاصله ۱۸۶ مایلی منهدم کرده است. سامانه باور۳۷۳ که در آگوست ۲۰۱۹ وارد خدمت شد، نقش پدافند هوایی ایران را ایفا می‌کند. ایران در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که نوع ارتقایافته آن را ساخته و آزمایش شده است.» این وبگاه آمریکایی همچنین نوشت: «ایران دفاع هوایی لایه‌لایه خود را در رزمایش نظامی ذوالفقار۱۴۰۱ به نمایش گذاشت. سامانه «مرصاد» ساخت ایران در جریان این رزمایش، یک پهپاد را که در ارتفاع ۲۵ هزار پایی خارج از حریم هوایی ایران فعالیت می‌کرد، ردیابی کرد. ایران همچنین در این رزمایش از پدافند هوایی کوتاه‌برد و ارتفاع‌کم «مجید» و سامانه‌های بردبلند «۱۵ خرداد» و «تلاش» استفاده کرد.»
نتیجه
رزمایش ذوالفقار۱۴۰۱ ارتش جمهوری اسلامی ایران در حالی پایان یافت که سه پیام مهم برای دشمنان داشت: «بومی‌شدن ساخت سلاح توسط نیروهای مسلح ایران، بی‌اثر بودن تحریم‌ها علیه بخش نظامی ایران و اقتدار نیروهای مسلح در دفاع از مرزهای جمهوری اسلامی ایران. این رزمایش همچنین پیام صلح و امنیت منطقه‌ای را برای دوستان و رقبای منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران داشته است.»