این چند روز تمام هوش و حواس ورزش کشور معطوف به فوتبال و آخرین بازی‌های لیگ برتر است. (البته غیر از این چند روز هم همین‌طور بوده است)، اما درست در این روزها دیدن و شنیدن حرف‌های یک نوجوان 17 ساله با دو قهرمانی آسیا که تمام هزینه‌های ورزشش را خانواده تأمین می‌کند دردآور است. البته این درد را هم فقط مدال‌آوران و افتخارآفرینانی متوجه می‌شوند که مثل مهدی هفت‌چشمه توجهی به آنها نمی‌شود، والا مسئولان ورزش همچنان تب فوتبال دارند و بس.
یک نگاه کلی و گذرا به ورزش کشورهایی که در المپیک و حتی بازی‌های آسیایی موفق عمل می‌کنند، نشان می‌دهد تمام سرمایه‌گذاری آنها روی نوجوانان و جوانان در رشته‌های پایه همچون دوومیدانی، شنا و ژیمناستیک است، درست برخلاف ورزش ایران که قهرمان 17 ساله پرتاب چکشش حمایت که نمی‌شود هیچ، حتی دیده هم نمی‌شود تا اینگونه صدای اعتراضش بلند شود: «از سال گذشته که مدال طلا کسب کرده‌ام، حمایتی نشده و با اینکه با فدراسیون هم صحبت کرده‌ام، اما خبری از حمایت مسئولان  ورزشی نیست.»
ورزشکاری که آینده ورزش ایران با او و امثال اوست. یکی از شاخصه‌های رشد ورزش در هر کشور توجه به نونهالان و نوجوانان و زمینه‌سازی برای پیشرفت آنها در رشته‌های پایه است. در ورزش جهان این مسئله با توجه به ورزش آموزشگاه‌ها و مدارس پایه‌گذاری می‌شود و به ترتیب به رده‌های سنی بالاتر می‌رسد، درست برخلاف ورزش ایران که حتی قهرمانی‌ و افتخارآفرینی‌های ورزشکاران نوجوان و جوانی که با سرمایه خود موفقیت کسب کرده‌اند هم دیده نمی‌شود. در یک کلام ورزش فوتبال‌زده ایران و مسئولان عشق فوتبال آن، حتی لقمه آماده را هم قبول نمی‌کنند. در‌حالی‌که باید روی ورزش آموزشگاه‌ها سرمایه‌گذاری کنند، نمی‌کنند و در عوض دست رد به سینه ورزشکارانی می‌زنند که با هزینه خود پیشرفت کرده و افتخارآفرین شده‌اند. این در حالی است که با اندک توجهی همین ورزشکاران می‌توانند موفقیت‌های بزرگ‌تر و مهم‌تری را به دست آورند.
ماجرای فوتبال‌زدگی ورزش ایران ماجرای تازه‌ای نیست. سال‌هاست که ریل‌گذاری ورزش روی این مسئله صورت گرفته و ورزش ایران با سرعت قابل توجهی روی این ریل به سمت نابودی در حال حرکت است. بسیاری از مدال‌آوران و افتخارآفرینان وضعیت خوبی ندارند. بسیاری در جست‌وجوی شرایط بهتر، حتی به جلای وطن می‌اندیشند و می‌خواهند تا دیر نشده حداقل برای دیده شدن به جایی بروند که قدرشان را بدانند و اینگونه برای کمترین توجه و امکانات دست‌وپا نزنند. داستان تلخی است، داستان این همه بی‌توجهی و نادیده گرفتن نوجوانان و جوانانی که در رشته‌های ورزشی فعالیت می‌کنند و موفقیت به دست می‌آورند، اما هیچ‌گاه آنگونه که باید دیده نمی‌شوند. ریشه‌های این اتفاق بد را باید در سوءمدیریت حاکم بر ورزش کشور جست‌وجو کرد. مدیران فوتبال‌زده‌ای که هدفی جز نابودی ورزش ایران ندارند و تا هستند نوجوانانی چون مهدی هفت‌چشمه باید همچنان حسرت به دل امکانات، توجه و حمایت باقی بمانند.

دنیای کریدورها؛ جایگاه ایران کجاست؟

مهدي حسن‌زاده

روز گذشته موافقت نامه سرمایه گذاری 1.6 میلیارد دلاری روسیه در ساخت خط ریلی رشت - آستارا امضا شد تا آخرین حلقه از خط ریلی کریدور شمال - جنوب به عنوان یکی از مهم ترین کریدورهای جهان که به طور مشخص هزینه ها و مدت زمان اتصال بین جنوب آسیا از جمله هند و روسیه و آسیای میانه را کاهش می دهد، تکمیل شود. با این حال این توافق مهم فراتر از مزیت های اقتصادی مستقیم آن که افزایش سهم ایران از محل ترانزیت در سطح جهان است، مزایای مهم دیگری دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. خط ریلی رشت- آستارا آخرین بخش از کریدور شمال- جنوب محسوب می‌شود‌ و 162 کیلومتر طول دارد. ظرفیت ترانزیت کریدور شمال- جنوب 30 میلیون تن در سال است اما هم اکنون ایران از 2 میلیون تن این ظرفیت بهره می‌برد. شبکه بزرگراه‌ها، مسیرهای دریایی و ریلی به طول ۷۲۰۰ کیلومتر، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال- جنوب را تبدیل به کوتاه‌ترین مسیر ارتباطی (حدود ۳۵ تا ۳۷ روز) بین روسیه و هند می‌کند.

کریدور شمال - جنوب می‌تواند رقیبی جدی برای کانال سوئز در مبادلات تجاری بین شرق و غرب باشد. هزینه حمل کالاهای ترانزیتی از این مسیر، ۳۰ درصد نسبت به سایر مسیرهای منطقه ارزان‌تر است و زمان حمل‌ونقل کالاهای هندی به روسیه هم از طریق کانال سوئز به نصف کاهش می‌یابد. این ها مهم ترین مزایای اقتصادی این کریدور است که تکمیل بخش ریلی آن اتفاق مهمی است با این حال اهمیت این مسیر بیش از مزایای اقتصادی مستقیم آن است. از ابتدای قرن 21 و به ویژه از زمانی که 10 سال قبل چینی ها ایده «یک کمربند، یک راه» را به عنوان کلان ایده خود در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد مطرح کردند، موضوع کریدورها و امنیت انتقال کالا و انرژی نقش کلیدی در روابط بین الملل و تجارت خارجی یافت. به تدریج کشورهای مختلف سعی کردند با طراحی مسیرهایی برای اتصال کشورهای مختلف به یکدیگر، مزیت های جغرافیایی خود را تبدیل به منبع درآمدزایی و قدرت سیاسی و بین المللی کنند.

ایران نیز در منطقه ای قرار دارد که نقطه تلاقی 3 قاره آسیا، اروپا و آفریقاست و با دسترسی به تنگه هرمز و نزدیکی به چند کانون مهم بین المللی و منطقه ای از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس، منطقه خاورمیانه، اوراسیا، آسیای جنوبی و آسیای غربی نقش کلیدی در پیوند این مناطق دارد. ایران علاوه بر نقش آفرینی در کریدور شمال - جنوب، می تواند یکی از چند مسیر اصلی کریدور شرق به غرب از چین تا اروپا باشد. نقش آفرینی ایران در این زمینه و تکمیل زیرساخت های ریلی، جاده ای، بندری و فرودگاهی می تواند علاوه بر درآمدزایی مستقیم از افزایش ترانزیت، پیشران مهمی برای توسعه اقتصادی و فعال شدن حجم قابل توجهی از فعالیت های صنعتی و خدماتی از جمله گردشگری ایجاد کند. با این حال مزیت مهم نقش آفرینی ایران در کریدورهای بین المللی، خروج اقتصاد ایران از گوشه رینگ تحریم هاست. این جا باید به تغییر نقش تاریخی ایران اشاره کرد. در حقیقت تا زمانی که تنگه هرمز نقش کلیدی در عبور بخش مهمی از نفت غرب داشت و ایران به عنوان یک قدرت نظامی با تسلط بر این آبراه مهم، تاحدی از فشارهای مستقیم غرب برکنار بود، نقش مهم ایران در اقتصاد جهانی به عنوان بخشی از پازل بازار جهانی نفت از نظر صادرات و تضمین امنیت مهم ترین معبر نفتی جهان بود ولی ظهور نفت شیل و کاهش وابستگی غرب از جمله آمریکا به امنیت نفت منطقه موجب شد تا کارکرد جغرافیای سیاسی ایران کم رنگ تر شود.

با این حال آن چه می تواند جایگزین کارکرد سیاسی و تا حدی کارکرد اقتصادی نفت برای ایران شود، نقش آفرینی در تکمیل کریدورهای منطقه ای و بین المللی است. در نهایت به نظر می رسد موضوع نقش آفرینی ایران در تکمیل کریدورهای منطقه ای و جهانی باید تبدیل به یکی از اصلی ترین محورهای برنامه ریزی در کشور شود. به ویژه برنامه هفتم باید یکی از مهم ترین محورهایش به خصوص در تلاقی سیاست خارجی و اقتصاد، تمرکز بر این موضوع باشد و موضوعی که باید بیش از گذشته مورد توجه اندیشمندان، سیاست گذاران و دستگاه های مسئول قرار گیرد تا با تدوین برنامه هایی منسجم و همه جانبه با مشارکت همه دستگاه های مسئول، مزیت مهم جغرافیایی ایران به مزیتی اقتصادی - سیاسی و پیشران مهمی برای توسعه کشور تبدیل شود.