نخست اینکه بایدن از همان لحظه آغاز جنگ غزه، هدایت میدانی نبرد را به پنتاگون و سنتکام سپرد و فراتر از یک حامی همیشگی برای صهیونیست‌ها ایفای نقش کرد. حتی دولت امریکا بار‌ها مخالفت خود را با انعقاد هرگونه آتش‌بس موقت و دائم در غزه اعلام کرد و از حق وتوی خود در راستای استمرار نسل‌کشی و جنایت در غزه استفاده نمود. اما برگزاری دادگاه لاهه با شکایت آفریقای جنوبی، بسیاری از پیش‌فرض‌ها و محاسبات ابتدایی مقامات امریکایی را در قبال ابعاد متنی و فرامتنی جنگ غزه بر هم زده است. در حال حاضر، بایدن در مقابل دو گزینه قرار گرفته است؛ تن دادن به روند دادگاه و عدم ایجاد خلل در مقابل آن و دیگری، مانع‌تراشی در برابر روند محاکمه صهیونیست‌ها به دلیل نسل‌کشی در غزه. انتخاب هر یک از این دو گزینه برای کاخ سفید پرهزینه و غیرقابل‌جبران خواهد بود. به عبارت بهتر، برگزاری دادگاه لاهه و تکمیل روند دادرسی علیه رژیم اشغالگر قدس، بازی دوسرباخت امریکا در جنگ غزه را تضمین خواهد کرد! 
دومین نکته، معطوف به نظرسنجی‌هایی است که روز به روز بیشتر مؤید مخالفت شهروندان امریکایی با رویکرد کاخ سفید در جنگ غزه است. در آخرین نظرسنجی پایگاه کنگره امریکا (هیل) آمده است که ۵۲ درصد از رأی‌دهندگان به حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ میلادی، معتقدند رژیم اشغالگر قدس در نوار غزه مرتکب نسل‌کشی شده است. این موضوع، با روایتگری بایدن و کاخ سفید در قبال جنگ غزه تفاوتی اساسی دارد. بدیهی است اگر رئیس‌جمهور امریکا در قبال روند دادرسی (علیه رژیم صهیونیستی در دادگاه لاهه) سکوت کند، این روند منتج به رقم خوردن شکست مشترک واشینگتن و تل‌آویو خواهد شد و در صورتی که در مقابل این روند ایستادگی کند، عملاً خود را در برابر اکثریت نسبی رأی‌دهندگان حزب دموکرات قرار داده است. از این رو بایدن اکنون در دوراهی «شکست-شکست» گرفتار شده و گزینه سومی نیز در مقابل وی وجود ندارد. در زمان رأی‌گیری اخیر در شورای امنیت سازمان ملل متحد بر سر انعقاد آتش‌بس در غزه، حتی برخی نزدیکان رئیس‌جمهور امریکا به وی هشدار دادند که مخالفت وی با آتش‌بس، به معنای ورود وی به یک بازی چندلایه و پرریسک خواهد بود، اما بایدن مدعی بود قواعد بازی در حوزه روابط بین‌الملل را به خوبی می‌داند! اکنون بر همگان مسجل شده که نه تنها رئیس‌جمهور امریکا ثوابت و متغیرات بازی در معادلات جهانی را نمی‌داند، بلکه تبدیل به نماد یک سیاستمدار شکست‌خورده در کاخ سفید شده است. دامنه و عمق این شکست به اندازه‌ای گسترده است که قطعاً گریبانگر دولت بعدی امریکا (در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات) نیز خواهد شد. از این رو ما با یک شکست حاکمیتی و ماهوی در واشینگتن روبه‌رو هستیم که نمی‌توان آن را محصور به یک حزب یا رئیس‌جمهور خاص کرد، هرچند که نماد اولیه آن بایدن است

تبعات اصابت موشک به نفتکش انگلیسی

علیرضا تقوی نیا

دو روز پیش نفتکش انگلیسی مارلین لوآندا در خلیج عدن هدف حمله موشکی ارتش یمن قرار گرفت.این حمله با نقاط تحت تسلط دولت نجات ملی یمن، صدها کیلومتر فاصله دارد. ایالات متحده آمریکا و انگلستان تبلیغات زیادی روی ائتلاف دریایی نگهبان رفاه خود نموده بودند و گمان نمی کردند به طور روزانه نیروی دریایی یمن قابلیت حمله به کشتی ها را داشته باشد. اهمیت عملیاتی این حمله را علاوه بر بهره گیری از موشک بالستیک و زدن دقیق یک هدف در فاصله دور، باید در ناتوانی در رهگیری پرتابه یمنی نیز ارزیابی کرد.

یعنی با وجود آمادگی طرف غربی برای واکنش، در عمل شناورهای سنگین و مجهز غربی نتوانستند پدافند مناسبی برای مقابله با تجهیزات ارتش یمن داشته باشند. تحولات ماه های اخیر نشان داد ایالات متحده آمریکا و همپیمانانش که نمی توانند در برابر ارتش یمن موفق باشند و تنگه باب المندب را باز نگه دارند، چگونه مدعی توانایی برای مقابله با سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی در تنگه هرمز در یک درگیری احتمالی می شوند؟

 از لحاظ استراتژیکی باید گفت با توجه به نبردهای اخیر در خاورمیانه، ارزش بمباران هوایی برای مقابله با سازمان های دارای شیوه رزم نامتقارن در دکترین های نظامی باید مورد تجدید نظر اساسی قرار بگیرد زیرا اثرگذاری آن کاهش محسوس یافته است و باید روش های هوشمندانه دیگری مورد بررسی واقع شود.

چون نه در جنگ سی و سه روزه و نه در نبردهای غزه و نه در درگیری های اخیر در یمن و پیرامون آن ، بمباران هوایی و تسلط بر آسمان، صرفا نمی تواند عامل برتری طرف های غربی – صهیونیستی باشد‌.

 از جنبه ژئوپلیتیکی نیز تحلیل می گردد که ابقای دولت نجات ملی یمن در صنعا، برای دهه ها آبراه راهبردی باب المندب و دریاهای سُرخ و عرب را تحت تسلط یمنی ها قرار می دهد و هندسه قدرت در دنیا دگرگونی جدی خواهد داشت.

همچنین تسلط جمهوری اسلامی ایران بر تنگه هرمز را نیز نباید جدا از تحولات دریای سُرخ دانست و این محور در صورت لزوم هماهنگ عمل می کنند.  اعتماد به نفس جنبش های مقاومت اسلامی در دیگر نقاط جهان پس از این تحولات بالاتر می رود و آنان نیز با اطمینان بیشتری به فعالیت های ضدامپریالیستی خود خواهند پرداخت زیرا اُبُهت و پرستیژ آمریکا و متحدانش در اذهان آنان کمرنگ شده است.

1- اول از همه باید به این نکته اشاره کرد داعش که آمریکا به بهانه مقابله ادعایی با آن در عراق حضور یافته دیگر وجود خارجی ندارد و فلسفه مبارزه با داعش ماهیت خود را از دست داده است. حمایت همه‌جانبه از رژیم صهیونیستی در غزه، آمریکا را به بزرگ‌ترین حامی جنایات تروریستی صهیونیست‌ها تبدیل کرده و پایگاه‌های آمریکایی در منطقه بویژه در عراق به مرکز فرماندهی پنتاگون در مدیریت جنگ غزه بدل شده است. این مساله نه‌تنها صبر راهبردی مقاومت عراق را به پایان رسانده، بلکه دولت بغداد هم به این نتیجه رسیده که مماشات با اشغالگران، حاکمیت و یکپارچگی ارضی عراق را با خطرات زیادی مواجه کرده است. 

2- حضور نظامیان آمریکایی در عراق، نفوذ روزافزون صهیونیست‌ها در اقلیم کردستان را به دنبال داشته است. رشد قارچ‌گونه مقرهای جاسوسی موساد در اقلیم کردستان و توسعه روابط غیرقانونی اربیل با تل‌آویو که با طراحی و مدیریت پنتاگون و سیا در حال انجام است، لزوم اخراج نظامیان آمریکایی از عراق را دوچندان کرده است. دولت بغداد می‌داند حضور بیشتر اشغالگران در این کشور نه‌تنها نقض حاکمیت ملی عراق را در پی دارد، بلکه ممکن است تمامیت ارضی عراق را نیز در آینده نزدیک با چالش عمده مواجه کند. در همین راستا دولت بغداد طی هفته‌های اخیر تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک خود را برای خروج نظامیان آمریکایی از این کشور شدت بخشیده است. وزارت خارجه عراق ۵ بهمن با صدور بیانیه‌ای از توافق با دولت آمریکا در پی مذاکرات با این کشور برای کاهش تدریجی نیروهای ائتلاف ضد داعش خبر داد و گفت طبق این توافق، مأموریت «مبارزه با داعش» که این ائتلاف برای خود تعریف کرده است، به‌زودی به پایان خواهد رسید. 

3- علاوه بر اتحاد کم‌سابقه نیروهای سیاسی عراق (دولت، پارلمان و گروه‌های مقاومت) برای اخراج نظامیان آمریکایی که پس از عملیات توفان الاقصی و جنگ اخیر غزه به وجود آمده است، تضعیف موقعیت اشغالگران فرصت کم‌نظیری را برای این مهم فراهم کرده است. نیروهای مقاومت از زمان آغاز جنگ غزه برای کمک به مقاومت فلسطین پایگاه‌های آمریکایی را آماج حملات خود قرار داده‌اند که بیشترین سهم مربوط به گروه‌های مقاومت عراق است. آمریکا دارای 11 پایگاه نظامی در خاک عراق است که اغلب آنها طی ماه‌های گذشته زیر حملات راکتی و پهپادی مقاومت قرار گرفته و علاوه بر خسارات مالی و نظامی هنگفت، دست‌کم 80 نظامی آمریکایی به طور جدی آسیب دیده‌اند. مقاومت عراق حتی به پایگاه‌های آمریکا در سوریه نیز رحم نکرده و نظامیان آمریکایی در استان‌های الحسکه و دیرالزور از حملات مقاومت در امان نبوده‌اند. حملات مقاومت عراق از یک سو باعث تضعیف توان رزمی آمریکا شده و از سوی دیگر به فرسوده شدن روحیه اشغالگران انجامیده است. در حالی ‌که چند ماه دیگر شاهد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هستیم، کیسه بوکس شدن آمریکا در منطقه برای جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا که به خاطر ضعف‌هایش همواره مورد تمسخر رقیبش دونالد ترامپ قرار داشته، نمی‌تواند خوشایند باشد.

4- بسیاری از تحلیلگران، بازگشت آمریکا به میز مذاکره با دولت عراق را نتیجه مستقیم حملات گروه‌های مقاومت به نظامیان آمریکایی می‌دانند و معتقدند حملات مقاومت، واشنگتن را مجبور به مذاکره برای تعیین زمان‌بندی خروج کرده است. عبدالباری عطوان، تحلیلگر برجسته فلسطینی با اشاره به توافق بغداد - واشنگتن درباره خروج نظامیان آمریکایی از عراق می‌گوید: پیش‌تر دولت ایالات متحده از عمل به خواسته‌های عراق جهت خروج نیروهای آمریکایی طفره می‌رفت و انجام هر مذاکره‌ای در این زمینه را مشروط به توقف همه حملات علیه پایگاه‌های آمریکا کرده بود اما با افزایش حملات مقاومت ضد این پایگاه‌ها با موشک و پهپاد که خسارات زیادی به صفوف نظامیان آمریکایی وارد کرده، واشنگتن مجبور شد به خواسته‌های مقاومت اسلامی عراق در تخلیه همه پایگاه‌های نظامی واشنگتن در این کشور تن دهد. مقاومت عراق بار دیگر ثابت کرد آمریکا جز زبان زور نمی‌فهمد. دولت بغداد باید بداند تعلل در اخراج آمریکایی‌ها از عراق اگر مشمول زمان شود مجددا با حیله‌گری و دغل‌کاری‌های سیاسی و دیپلماتیک آمریکا به حاشیه رانده خواهد شد، بنابراین نباید این فرصت طلایی را از دست بدهد

 

جعبه سیاه آمریکا در جنگ اوکراین

حنیف غفاری

مقامات آمریکایی اصرار ویژه‌ای نسبت به جلوگیری از انتشار پشت پرده‌ها و ابعاد مخفی حمایت خود از جنگ اوکراین دارند. اگرچه برخی شهروندان آمریکایی صرفا این حمایت را معطوف به ارسال تسلیحات و کمک‌های مالی و آموزشی می‌دانند اما عمق فاجعه‌ای که پنتاگون برای آمریکا در جنگ اوکراین رقم‌زده به‌مراتب بدتر از حد تصور است! اصل ماجرا، مربوط به کشته شدن تعداد زیادی از نیروهای آمریکایی در اوکراین و حتی اسارت تعداد دیگری از آن‌هاست. «آمریکایی‌ها در حال سوءاستفاده از اوکراین در جنگ با روسیه هستند»؛ این را ژنرال بازنشسته آمریکایی که سابقه فعالیت به‌عنوان مشاور پنتاگون داشته، مطرح کرده است. داگلاس مک‌گرگور در  یک پیامی توییتری اعلام کرد که حداقل ۴۰۰ آمریکایی در جنگ اوکراین کشته‌شده‌اند.
لیندسی گراهام، سناتور مشهور آمریکایی اخیرا نسبت به نیروهای آمریکایی که در جنگ اوکراین کشته‌شده‌اند ادای احترام کرده است! اما گراهام حق ندارد به تعداد  واقعی کشته‌شدگان آمریکایی در این جنگ کمترین اشاره‌ای کند! به عبارت بهتر، افشای حقایق پشت پرده و تکان‌دهنده مربوط به مشارکت گسترده نظامیان آمریکایی در جنگ اوکراین ، خط قرمز هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه محسوب می‌شود. برخی آمریکایی‌ها، در قالب پیمانکار امنیتی ( و حتی خدماتی) و برخی دیگر در قالب مستشاران نظامی در اوکراین کشته‌شده‌اند. همچنین به نظر می‌رسد برخی از کشته‌شدگان آمریکایی در اوکراین، به‌عنوان کشته‌شدگان در کشورهای دیگر و حتی حوادث تصادفی در پایگاه‌های واشنگتن در دیگر کشورها معرفی‌شده‌اند. دولت جو بایدن ،  پنهان‌کاری درباره تلفات آمریکایی‌ها در جنگ اوکراین را در دستور کار قرار داده  و قطعا دولت بعدی آمریکا نیز از همین فرمول و قاعده پیروی خواهد کرد. فراموش نکنیم که در جریان وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ ، ابهامات زیادی در خصوص ماهیت و شکل این ماجرای مشکوک به وجود آمد اما دولت‌های بوش پسر، اوباما، ترامپ و بایدن جملگی خود را متعهد به جلوگیری از افشای آن‌ها دانستند. 
به عبارت بهتر، حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تبدیل به یک خط قرمز آشکار در واشنگتن شده که اساسا هیچ دولت و جریانی در آمریکا حق واکاوی ابعاد گوناگون آن را ندارد. 
این قاعده در خصوص جنگ اوکراین نیز صادق خواهد بود.بااین‌حال امکان دارد در آینده‌ای نزدیک اسناد محرمانه‌ای به‌دوراز خواسته دولت آمریکا منتشر شود که گویای عمق فاجعه کنونی ( به ضرر ناتو) باشد.برخی شواهد موجود می‌گوید مهم‌ترین دلیل عقب‌نشینی کاخ سفید از رویکرد حمایت گرایانه مطلق خود از جنگ اوکراین، افزایش تلفات این کشور در اوکراین و امکان افشای پشت پرده‌های این ماجراست. بهتر است مقامات آمریکایی نسبت به این حقیقت مطلق آگاه باشند که جعبه سیاه جنگ اوکراین را نمی‌توان به‌مانند جعبه سیاه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ مفقود ساخت! افشای هر یک از اسناد پشت پرده جنگ اوکراین و نحوه سازمان‌دهی نیروهای آمریکایی در آن ( و تعداد تلفات آن‌ها )، هر یک می‌تواند به یک زلزله اطلاعاتی -امنیتی علیه کاخ سفید و پنتاگون تبدیل شود. این اتفاق چه آمریکایی‌ها بخواهند یا خیر، رخ خواهد داد.

آغاز محاصره حقوقی رژیم صهیونیستی با دستور موقت دیوان بین‌المللی

علی بهادری‌ جهرمی

‌درباره دستور موقت اخیر دیوان بین‌المللی دادگستری علیه رژیم صهیونیستی، ملاحظات حقوقی منفی و مثبت عدیده‌ای را می‌توان مطرح کرد. مهم‌ترین نکته دراین‌باره این است که با این دستور موقت، اکنون رژیم صهیونیستی در یک مرجع حقوقی بین‌المللی نیز به‌عنوان موجودیتی «نسل‌کش» مورد پرسش‌های اساسی قرار گرفته است که تعهدات مندرج در کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی را به مخاطره انداخته است. آنچه این موضوع را پراهمیت‌تر می‌کند این است که مندرجات اصلی کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌‌کشی، در زمره تعهدات عام‌الشمول (Erga omnes) بین‌المللی قرار گرفته‌اند که رعایت آن از سوی همه تابعان حقوق بین‌الملل الزامی است؛ مرور دستور موقت دیوان علیه رژیم صهیونیستی هم این برداشت را تأیید می‌کند.

1- مطابق دستور موقتی که از سوی دیوان بین‌المللی دادگستری صادر شده است، در جنگ نابرابر رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان که منجر به کشته‌شدن چندین هزار فلسطینی از جمله زنان و کودکان شده، زیرساخت‌های غیرنظامی از بین رفته و آوارگی اجباری بخش زیادی از ساکنان غزه رقم خورده است، یک «خطر واقعیِ در حال وقوع» وجود دارد که تعلل مقابله با این اقدامات تا پیش‌ از صدور رأی نهایی، خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به‌دنبال خواهد داشت. ازاین‌رو دیوان مجاب شده است که مطابق درخواست آفریقای جنوبی، دستور موقت صادر کند.

2- ماده 2 کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی، مصادیق ژنوسید (نسل‌کشی) را برشمرده است. به‌موجب دستور موقتی که دیوان صادر کرده است، رژیم صهیونیستی موظف شده است تمام تدابیر خود را به‌منظور پیشگیری از نسل‌کشی فلسطینیان به‌کار بندد. دیوان همچنین تصریح کرده است نیروهای نظامی اسرائیل نباید مرتکب اقداماتی شوند که منجر به نسل‌کشی در غزه شود. صدور دستور موقت با چنین مضمونی می‌تواند مؤید ارتکاب نسل‌کشی از سوی رژیم صهیونیستی باشد. فراتر از این، با توجه به سابقه و ماهیت رژیم صهیونیستی، در دستور موقت دیوان تصریح شده است که دلایل تحقق نسل‌کشی در غزه، نباید از جانب رژیم صهیونیستی مورد خدشه واقع شده و از بین برود؛ این مهم می‌تواند در رسیدگی‌های آتی و صدور رأی نهایی علیه اسرائیل، استفاده شود.

3- هرچند ممکن است صدور رأی نهایی در دیوان تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها به‌طول بینجامد، اما رویه دیوان بین‌المللی دادگستری نشان می‌دهد که برای محکومیت نهایی اسرائیل در دیوان نباید چندان بدبین بود. ابعاد تعهدات عام‌الشمول در قضیه بارسلونا ترکشن (1970) مورد تصریح دیوان قرار گرفته است. مطابق این تفسیر، تعهدات عام‌الشمول برای همه تابعان حقوق بین‌الملل، حق (و تکلیف) مقابله به‌منظور توقف نقض آن تعهدات ایجاد می‌کند. از طرف دیگر، در دکترین و در رویه حقوق بین‌الملل، مقابله با نسل‌کشی، یکی از تعهدات عام‌الشمول به حساب آمده است. علاوه بر این، در قضیه گامبیا علیه میانمار (2021) که مبتنی بر کنوانسیون مجازات نسل‌کشی اقامه شده، یعنی همان کنوانسیونی که اکنون از سوی آفریقای جنوبی علیه اسرائیل مورد استناد واقع شده است، دیوان بین‌المللی دادگستری بر پایه ماهیت تعهدات عام‌الشمول پذیرفته است که کشور ثالث، کشوری که مستقیم درگیر نسل‌کشی نیست، می‌تواند محکومیت طرف مرتکب جنایت نسل‌زدایی را از این مرجع حقوقی بخواهد. چند مورد دیگر هم وجود دارد که نشان می‌دهد می‌توان نسبت به محکومیت نهایی رژیم صهیونیستی در دیوان بین‌المللی دادگستری خوش‌بین بود.

4- مطابق ماده 94 منشور ملل متحد و مستند به ماده 59 اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری، دستور موقت صادرشده الزام‌آور به حساب می‌آید و رژیم صهیونیستی باید طبق مفاد آن ظرف یک ماه اقدامات انجام‌شده مؤثر خود را در راستای اجرای دستور موقت به دیوان ارائه کند. هرچند شاید این الزام، حداقل واکنش حقوقی‌ای است که از ساختارهای حقوقی بین‌المللی انتظار می‌رفت و اما همین واکنش نیز می‌تواند ظرفیت حقوقی قابل قبولی برای پاسخ‌گویی حقوقی رژیم صهیونیستی ایجاد کند.

5- ماهیت ضدحقوق رژیم صهیونیستی و عملکرد ۷۶ ساله آن نشان می‌دهد این رژیم به قانون و دستور قانونی یک مرجع صلاحیت‌دار بین‌المللی، تمکین نخواهد کرد. ساختارهای ناکارآمد و غیرعادلانه موجود در شورای امنیت نیز ممکن است مسیر اجرای دستور و رأی دیوان بین‌المللی دادگستری را با رویه‌های ظالمانه‌ای همچون وتو مواجه کند. اما در این بین، دستور و رأی دیوان در بدبینانه‌ترین حالت می‌تواند هزینه دفاع برخی دولت‌های غربی از نسل‌کشی‌های مستمر رژیم صهیونیستی را بالا ببرد. اکنون فشار افکار عمومی علیه رژیم غاصب صهیونیستی، پشتوانه حقوقی پذیرفته‌شده و اعلام‌شده بین‌المللی هم دارد. به پشتوانه همین دستور موقت دیوان بین‌المللی دادگستری، کشورهای مستقل می‌توانند سران رژیم صهیونیستی را در مسیر پاسخ‌گویی قرار دهند. از آن طرف، اجرانشدن دستور فعلی یا رأی احتمالی آتی علیه جنایاتی که اسرائیل علنی و مستمرا مرتکب آنها می‌شود، می‌تواند به‌عنوان مستمسکی قوی، قابل اتکا از حیث حقوقی و همسو با افکار عمومی سراسر دنیا برای اصلاح نظم ناعادلانه و ساختارهای تحمیلی حقوقی بر جهان در نظر داشته شود