شعارهای تفرقه‌افکن

جنگ روایت‌ها در سال‌های اخیر به صحنه‌ای فراگیر در فضای مجازی و ذهن مخاطبان ایرانی تبدیل شده است. یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های این نبرد رسانه‌ای، تکرار و القای شعار‌هایی است که گروه‌های برانداز و سلطنت‌طلب منتشر می‌کنند. شعار‌هایی مانند «ما ایرانی هستیم، عرب نمی‌پرستیم» نمونه واضحی از این جنگ روایت‌هاست؛ شعاری که در ظاهر، رنگ و بوی ملی‌گرایی دارد، اما در باطن، در تحریف هویت تاریخی، دینی و فرهنگی ملت ایران ریشه دارد. در مواجهه با چنین روایت‌هایی، آنچه ضرورت می‌یابد، «جهاد تبیین» است: پاسخی دقیق، مستند و شفاف برای مقابله با جریان تحریف و تفرقه‌افکنی.

سلطنت‌طلبان و برخی جریان‌های ضدانقلاب، سال‌هاست که تلاش می‌کنند پیوند تاریخی و فرهنگی ملت ایران با اسلام و به‌ویژه مکتب اهل‌بیت (ع) را نتیجه «تحمیل عربی» جلوه دهند. آنها در فضای مجازی این‌گونه القا می‌کنند که اسلام، عامل عقب‌ماندگی و بی‌هویتی ایرانیان بوده و دوران پیش از اسلام را دوران طلایی علم، فرهنگ و آزادگی معرفی می‌کنند. در همین راستا، شعار‌هایی مانند «ما ایرانی هستیم، عرب نمی‌پرستیم» را با هدف دوگانه‌ای مطرح می‌کنند: از یک‌سو ایجاد نفرت نسبت به هویت اسلامی ملت ایران و از سوی دیگر تقابل قومیتی میان ایرانیان و اعراب.

در اینجا جهاد تبیین وظیفه دارد این روایت را به چالش بکشد. نخست باید تبیین کرد که اسلام آوردن ایرانیان برخلاف تصور این جریان‌ها، نه از سر اجبار و زور، بلکه پس از شناخت و آگاهی بود. اگر این پذیرش از سر تحمیل نظامی بود، چرا بسیاری از فرهنگ‌های دیگر در همان دوره کاملاً مستحیل شدند، اما ایرانیان ضمن پذیرش اسلام، زبان، ادب، فلسفه و هویت ملی خود را حفظ کردند؟ چرا بزرگ‌ترین مفسران، محدثان، متکلمان و شاعران اسلامی از دل همین سرزمین برخاستند؟ از فردوسی که با شاهنامه، زبان فارسی را زنده کرد، تا سهروردی، ملاصدرا، خواجه نصیر و علامه طباطبایی، همگی پیوندی عمیق با اسلام و تشیع دارند.

مثالی دیگر از تحریف در جنگ روایت‌ها، تلاش برای القای تضاد میان ایرانیت و اسلامیت است؛ گویی که یک ایرانی واقعی نمی‌تواند مسلمان واقعی باشد. این دوگانگی جعلی، درست نقطه مقابل واقعیت تاریخی ماست. امام خمینی (ره)، یکی از نماد‌های برجسته پیوند دین و هویت ملی بود. رزمندگان دفاع مقدس، با الهام از فرهنگ عاشورا و در عین حال با غیرت ایرانی، از کشور دفاع کردند. در اغتشاشات سال‌های اخیر نیز شاهد بودیم چگونه همین شعار‌های قوم‌گرایانه و ضداسلامی، از بیرون دیکته و در داخل بازنشر شد تا مردم را نسبت به هویت خود دچار تردید کنند.

از سوی دیگر، نقش رسانه‌های فارسی‌زبان معاند نیز در گسترش این شعار‌ها انکارشدنی نیست. آنها با برجسته‌سازی اختلافات نژادی، تحقیر باور‌های دینی مردم و روایت‌سازی‌های جعلی، می‌کوشند هویت ملی را از هویت دینی جدا کنند؛ اما جهاد تبیین، یعنی روایت‌سازی از درون، از دل تاریخ، از تجربه‌های مشترک و زیسته ملت. یعنی نشان دادن اینکه مسلمان ایرانی، نه در تعارض، که در تعامل با هویت خویش زندگی کرده است.