عبرت‌های ملاقات با شیطان!

دیدار جنجالی رؤسای‌جمهور اوکراین و آمریکا در کاخ سفید، همچنان یکی از پُربحث‌ترین موضوعات تحلیلی و سیاسی رسانه‌ها و مقامات سیاسی دنیاست. از آنجا که بحث پردامنه مذاکره و رابطه با آمریکا طی چند دهه گذشته به ویژه روز‌های اخیر مورد توجه تحلیلگران و افکار عمومی داخل کشور بوده، نگاه ایرانی به این ماجرا ضروری به نظر می‌رسد. سؤال مهم در این باره این است که به راستی ماجرای دیدار و تحقیر زلنسکی از سوی ترامپ، برای دولتمردان و مردم جمهوری اسلامی چه درس‌هایی در بر دارد؟ 

اولین نکته عبرت‌آموزی که در این قضیه مهم باید به آن توجه کرد، این است که ماجرای اخیر میان آمریکا و اوکراین به‌وضوح نشان می‌دهد دل بستن به مذاکره با آمریکا برای حل مشکلات کشور، سرابی بیش نیست. آمریکایی که با متحدان خود ـ چه اوکراین و چه کشور‌های اروپایی ـ چنین برخورد می‌کند، آیا گامی برای حل مشکلات ایران برمی‌دارد؟ رهبر معظم انقلاب، حدود یک ماه پیش، درباره مذاکره با آمریکا و اثر آن بر حل مشکلات کشور فرمودند: «مذاکره با آمریکا هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد؛ این را باید ما درست بفهمیم. این‌جور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل می‌شود؛ نخیر، از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی‌شود. دلیل؟ تجربه.» 

عبرت مهم دیگر این ماجرا آن است که عاقبت اتکا به بیگانه در هر میدانی، در نهایت، چیزی جز تحقیر و متضرر شدن نیست. ایران نیز در جریان جنگ جهانی دوّم و هجوم متفقین به ایران، چنین وضعیت تحقیرآمیزی را تجربه کرده است. ارتش ایران هیچ مقاومتی از خود نشان نداد و حکومت وابسته رضاخان، پس از سه روز، اعلام تسلیم کرد و آن همه ادعا و تجمل، در چشم‌بر‌هم‌زدنی از هم فروپاشید. سه سال پیش، در همین روزها، رهبر فرزانه انقلاب در این مورد فرمودند: «پشتیبانی قدرت‌های غربی از کشور‌ها و دولت‌هایی که دست‌نشانده آنها هستند، یک سراب است، واقعیت ندارد؛ این را همه دولت‌ها بدانند. آن دولت‌هایی که پشت‌گرمی‌شان به آمریکا و به اروپا است، ببینند وضع امروز اوکراین و دیروز افغانستان را.» 

درس دیگر ماجرای اوکراین لزوم اتکا به مردم است. کشوری که در مقاطع حساس و خطیر از پشتیبانی واقعی و گسترده مردمی برخوردار نباشد، به ناچار مجبور است در مقابل بیگانگان سر خم کند و آن گونه تحقیر شود؛ موضوعی که رهبر فرزانه انقلاب نیز در ابتدای جنگ روسیه و اوکراین به آن اشاره کردند: «مردم، مهم‌ترین پشتوانه دولت‌ها هستند. اگر مردم در اوکراین وارد میدان می‌شدند، وضع دولت اوکراین و مردم اوکراین این‌جوری نمی‌شد.»