درس‌های یک فتح

سوم خرداد، سالروز آزادسازی خرمشهر، نه‌تنها یک رویداد تاریخی بلکه نمادی از مقاومت، اتحاد و اراده ملت ایران است. این روز یادآور فداکاری‌هایی است که به بازپس‌گیری شهری منجر شد که قلب تپنده مقاومت ایران در برابر دشمن بود. اما درس‌های خرمشهر فراتر از میدان نبرد است؛ این رویداد می‌تواند الهام‌بخش ما برای بازسازی و تقویت اقتصاد کشور باشد. در موقعیتی که ایران با چالش‌های اقتصادی متعددی از‌جمله تحریم‌ها، تورم و بیکاری مواجه است، تجربه خرمشهر نشان می‌دهد که با تکیه بر همبستگی، خودباوری و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان بر مشکلات غلبه کرد. این گزارش به بررسی چگونگی بهره‌گیری از درس‌های خرمشهر برای ساخت اقتصادی مقاوم و پویا می‌پردازد.

خرمشهر؛ نماد پیروزی با اتحاد و اراده
آزادسازی خرمشهر در سال ۱۳۶۱ نتیجه هماهنگی بی‌نظیر نیرو‌های نظامی، حمایت مردمی و رهبری هوشمندانه بود. در آن زمان، ایران با کمبود منابع و فشار‌های بین‌المللی مواجه بود، اما با تکیه بر اتحاد ملی و ایمان به هدف مشترک، توانست ناممکن را ممکن کند. این تجربه تاریخی نشان‌دهنده قدرت هم‌افزایی و کار جمعی است که می‌تواند در حوزه اقتصاد نیز به‌کار گرفته شود. اقتصاد ایران، امروز نیازمند همین روحیه است. تحریم‌های اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی و مشکلات ساختاری مانند وابستگی به نفت، چالش‌هایی هستند که تنها با همکاری دولت، بخش خصوصی و مردم قابل حل‌اند. همان‌طور که در خرمشهر، همه اقشار جامعه از نیرو‌های نظامی تا مردم عادی دست به دست هم دادند، امروز نیز نیاز به یک جبهه اقتصادی متحد داریم که در آن هر بخش، از تولیدکنندگان تا سیاست‌گذاران، نقش خود را به‌درستی انجام دهند.

خودباوری، کلید اقتصاد مقاومتی
یکی از درس‌های کلیدی خرمشهر، خودباوری بود. رزمندگان ایرانی با امکانات محدود و در برابر دشمنی مجهز، به توانایی‌های خود ایمان داشتند و این ایمان به پیروزی منجر شد. در حوزه اقتصاد نیز، خودباوری می‌تواند محور توسعه باشد. سال‌هاست که اقتصاد ایران به درآمد‌های نفتی وابسته است، اما تجربه خرمشهر به ما می‌آموزد که با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی می‌توان به موفقیت رسید. 

 تولید داخلی و حمایت از آن
حمایت از تولید داخلی یکی از راه‌های تحقق خودباوری اقتصادی است. در خرمشهر، نیرو‌های ایرانی با استفاده از تجهیزات داخلی و ابتکارات بومی توانستند بر دشمن غلبه کنند. امروز نیز تقویت صنایع کوچک و متوسط، حمایت از استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های بومی، می‌تواند اقتصاد ایران را از وابستگی به خارج رها کند. برای نمونه، در سال‌های اخیر، شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در حوزه‌هایی مانند داروسازی و فناوری اطلاعات پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. این موفقیت‌ها نشان‌دهنده پتانسیل عظیم نیروی انسانی و خلاقیت ایرانی است که باید مورد توجه قرار گیرد. 

 کاهش وابستگی به نفت
وابستگی به نفت یکی از نقاط ضعف اقتصاد ایران است که در زمان تحریم‌ها آسیب‌پذیری کشور را افزایش داده است. درس خرمشهر به ما می‌گوید که باید از منابع محدود به بهترین شکل استفاده کنیم. تنوع‌بخشی به اقتصاد از طریق توسعه بخش‌های کشاورزی، گردشگری و صنایع خلاق، می‌تواند جایگزینی برای درآمد‌های نفتی باشد. برای نمونه، ایران با داشتن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوان می‌تواند به یکی از مقاصد اصلی گردشگری منطقه تبدیل شود، مشروط بر اینکه زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری‌ها بهبود یابد.

 برنامه‌ریزی دقیق
آزادسازی خرمشهر بدون برنامه‌ریزی دقیق و استراتژی‌های حساب‌شده ممکن نبود. عملیات بیت‌المقدس که به آزادسازی خرمشهر منجر شد، نتیجه ماه‌ها تحلیل، هماهنگی و اجرای دقیق بود. این درس برای اقتصاد ایران نیز حیاتی است. بدون برنامه‌ریزی بلندمدت و سیاست‌گذاری‌های منسجم، نمی‌توان به توسعه پایدار دست یافت. 

 اصلاح ساختار‌های اقتصادی
یکی از نیاز‌های اصلی اقتصاد ایران، اصلاح ساختار‌های معیوب است. برای نمونه، نظام بانکی کشور با مشکلاتی مانند میزان بالای سود تسهیلات و معوقات بانکی مواجه است. اصلاح این ساختار‌ها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اجرای گام‌به‌گام است، همان‌طور که در خرمشهر هر مرحله از عملیات با دقت طراحی و اجرا شد. همچنین، شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها و مبارزه با فساد اقتصادی می‌تواند اعتماد عمومی را به سیستم اقتصادی افزایش دهد. 

 نیروی انسانی
نیروی انسانی یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های ایران است. در خرمشهر، جوانان با آموزش‌های نظامی محدود، اما با انگیزه بالا توانستند تاریخ‌ساز شوند. امروز نیز سرمایه‌گذاری در آموزش و مهارت‌آموزی نیروی کار می‌تواند اقتصاد ایران را متحول کند. توسعه آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای، حمایت از کارآفرینی و ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان از‌جمله اقداماتی است که می‌تواند میزان بیکاری را کاهش دهد و به رشد اقتصادی کمک کند.

نقش مردم 
آزادسازی خرمشهر بدون حمایت مردم ممکن نبود. از کمک‌های مالی و لجستیکی گرفته تا حضور داوطلبانه در جبهه‌ها، نقش مردم در این پیروزی غیرقابل انکار است. در اقتصاد نیز، مشارکت مردم می‌تواند معجزه کند. 

 مصرف کالای ایرانی
یکی از راه‌های ساده، اما مؤثر برای تقویت اقتصاد، ترویج فرهنگ مصرف کالای ایرانی است. همان‌طور که در دوران جنگ، مردم با خرید اوراق قرضه و کمک‌های مالی از جبهه‌ها حمایت کردند، امروز نیز خرید محصولات داخلی می‌تواند چرخ تولید را به حرکت درآورد. کمپین‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی درباره کیفیت کالا‌های ایرانی می‌تواند این فرهنگ را تقویت کند.

 مشارکت در اقتصاد دانش‌بنیان
مردم همچنین می‌توانند با سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به توسعه اقتصاد کمک کنند. در سال‌های اخیر، پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) در ایران رشد کرده‌اند که فرصت خوبی برای مشارکت مردم در پروژه‌های نوآورانه فراهم می‌کنند. این مشارکت نه‌تنها به رشد اقتصادی کمک می‌کند، بلکه حس همبستگی و مسئولیت اجتماعی را تقویت می‌کند، همان‌طور که در خرمشهر شاهد آن بودیم.

 خرمشهر، الگویی برای آینده
خرمشهر پس از آزادسازی، با تلاش‌های بسیار بازسازی شد و امروز به‌منزله یکی از شهر‌های مهم اقتصادی و تجاری ایران شناخته می‌شود. این بازسازی نشان‌دهنده ظرفیت ایران برای احیا و پیشرفت حتی در شرایط دشوار است. اقتصاد ایران نیز می‌تواند با الهام از این الگو، به‌سوی توسعه پایدار حرکت کند. 

 توسعه مناطق محروم
یکی از درس‌های خرمشهر، توجه به مناطق محروم است. خرمشهر در زمان جنگ به‌دلیل موقعیت استراتژیک خود مورد توجه قرار گرفت. اما پس از جنگ، بازسازی آن به توسعه منطقه کمک کرد. امروز نیز سرمایه‌گذاری در مناطق محروم ایران، مانند سیستان و بلوچستان یا مناطق مرزی، می‌تواند به کاهش نابرابری‌های اقتصادی و رشد متوازن کشور کمک کند. 

 خلاقیت و نوآوری
جهان امروز با سرعت به‌سمت اقتصاد دیجیتال حرکت می‌کند. ایران نیز برای عقب نماندن از این روند، باید در فناوری و نوآوری سرمایه‌گذاری کند. تجربه خرمشهر نشان داد که با ابتکار و خلاقیت می‌توان بر محدودیت‌ها غلبه کرد. توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، حمایت از استارتاپ‌های فناوری و ایجاد پارک‌های علم و فناوری می‌تواند ایران را به یکی از بازیگران اصلی اقتصاد منطقه تبدیل کند. سالروز آزادسازی خرمشهر، فرصتی است برای بازخوانی درس‌های این حماسه بزرگ و به‌کارگیری آنها در چالش‌های امروز. اقتصاد ایران، مانند خرمشهر در دوران جنگ، با مشکلات بزرگی مواجه است. اما با تکیه بر اتحاد، خودباوری، برنامه‌ریزی دقیق و مشارکت مردم می‌توان بر این مشکلات غلبه کرد. خرمشهر به ما آموخت که هیچ مانعی غیرقابل عبور نیست، مشروط بر اینکه اراده‌ای قوی و هدفی مشترک داشته باشیم. امروز، زمان آن است که با الهام از این تجربه تاریخی، اقتصادی مقاوم، پویا و مستقل بسازیم که نه‌تنها نیاز‌های داخلی را برآورده کند، بلکه ایران را به جایگاهی شایسته در اقتصاد جهانی برساند.