تولد به خرج ملت!

هزینه‌های درباریان دوران پهلوی آنقدر سرسام‌آور بود که حساب و کتاب آن بیرون از انتظار ناظران بیرونی بود که از اخبار آن مطلع می‌شدند. در همین راستا می‌توان به جشن‌های بسیار پرخرج و هزینه دربار اشاره کرد. از‌جمله این جشن‌های مجلل می‌توان به سالگرد تولد فرح (متولد ۲۲ مهر ۱۳۱۷) اشاره کرد. خانم «شهلا بختیاری» در مورد یکی از این جشن‌ها می‌نویسد: «.. در ضیافت جشن تولد فرح که در بیرجند برگزار شد، تمام خانواده سلطنتی همراه ۷۰ میهمان دعوت داشتند. بهترین آشپز دنیا از مارکسیسم پاریس دعوت شده و علم به‌تنهایی در حدود ۴۰ هزار دلار در این ضیافت خرج کرده بود. یکی از مجلات محلی در شرح این جشن نوشته بود که فقط کیک تولد به تنهایی ۲۰۰ دلار هزینه داشته است.» 

در همین ایام بخش زیادی از کشور در فلاکت و بدبختی بسر می‌بردند! نویسنده کتاب «زنان دربار به روایت اسناد ساواک» که جلد سوم خود را به فرح پهلوی اختصاص داده است به مقایسه موقعیت کشور همزمان با مراسمات جشن تولد فرح پرداخته و می‌نویسد:

«شاه در حالی اوایل دهه ۵۰ از ورود ایران به تمدن بزرگ سخن می‌گفت که تعداد مراکز بهداشتی و درمانی روستایی کشور در سال ۱۳۵۷ فقط ۱۵۰۰ واحد بوده است، این در حالی است که در همین سال ایران دارای ۴۵۲ شهر و بیش از ۹۲ هزار روستا بود.

در زمینه برق‌رسانی گرچه نسبت برخورداری شهر‌های کشور در سال آخر حکومت پهلوی ۹۰ درصد بود، اما در این سال، تعداد روستا‌های برخوردار از برق ۴۳۲۷ روستا بود که فقط ۱۴ درصد از روستا‌های کشور را شامل می‌شد.
مسکن که یکی از نیاز‌های اولیه انسان در کنار خوراک و پوشاک است، در سال‌های پایانی حکومت پهلوی در بدترین شرایط کیفی و کمی بود، چنان‌که براساس آمارها، از مجموع ۳۳ میلیون و ۷۴۷ هزار نفر جمعیت کشور در سرشماری سال ۱۳۵۵ تعداد یک میلیون و ۷۷ هزار نفر در کپر زندگی می‌کردند. همچنین از مجموع ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار سرشماری شده در کل کشور، محل سکونت بیش از یک میلیون و ۹۰۰ هزار خانوار (جمعیتی بالغ‌بر ۹ میلیون و ۵۹۰ هزار نفر) فقط دارای یک اتاق بود؛ به عبارت ساده‌تر، ۴۵/۲۸ درصد از جمعیت کشور در واحد‌های مسکونی زندگی می‌کردند که تنها یک اتاق داشت. در سال ۱۳۵۵ حدود ۴۷/۷۸ درصد از مناطق روستایی و ۷۴/۱۰ درصد از مناطق شهری کشور فاقد آب لوله‌کشی بود.»